تابوشکنی به سبک جام‌جم
خبرهای فوری: صداوسيما براي چندمين‌بار به انتقاد صريح از عملكرد رييس سابق قوه قضاييه پرداخت
به گزارش بخش سیاسی سایت خبرهای فوری، ۷ ماه و ۹ روز پیش بود که صادق آملی‌لاریجانی رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام شد تا رسما پایان ماموریتش در قوه قضاییه جمهوری اسلامی بعد از ۹ سال و ۴ ماه و ۱۷ روز اعلام شود. آملی‌لاریجانی ردای قاضی‌القضاتی را ۵ ماه و ۱۰ روز پیش به سیدابراهیم رییسی واگذار کرد و ردای ریاست مجمع تشخیص مصلحت نظام را پوشید اما درست از همان زمان به بعد روزگارش دگرگون شد. رییس سابق قوه قضاییه و نهاد تحت مدیریتش که به گواه اظهارات فعالان اصلاح‌طلب و اصولگرا ازجمله افراد و ارگان‌هایی بوده که تا همین چندی قبل، عملا در لیست «خطوط قرمز» قرار گرفته و به اصطلاح ممنوع‌الانتقاد بود، اما با حضور آملی‌لاریجانی در مقام ریاست مجمع تشخیص مصلحت نظام که به تعبیری مهم‌تر و لااقل سیاسی‌تر از ریاست دستگاه قضاست، انتظار می‌رفت که این خصلت نیز به مجمع تشخیص مصلحت نظام منتقل شود تا نهادی که روزگاری با ریاست آیت‌الله هاشمی رفسنجانی هدف شدیدترین انتقادات قرار می‌گرفت، با حضور آملی‌لاریجانی از انتقادات مصون بماند.
اما چنین نشد که نشد. حضور آملی‌لاریجانی در جمع مصلحت‌دانان، گویی به عنوان نوعی «تابوشکنی» برداشت شد و صداوسیمای جمهوری اسلامی نیز در نقش پیشقراول این جریان «منتقد اما مصون از توقیف» وارد بازی شد، آن‌هم بازی با چهره‌ای همچون آملی‌لاریجانی که زمانی از هر نقدی مبرا بود. او که روزگاری به گواه اظهارات فعالان سیاسی، نقدش مساوی بود با اقدام به جرم، حالا به صورت روزانه در برنامه‌های زنده شبکه‌های مختلف صداوسیما نقد میشود و فعالان سیاسی و مذهبی به انتقاد از عملکرش به‌عنوان رییس قوه قضاییه می‌پردازند. روزی به بهانه «باستی‌هیلز لواسان» از کم‌کاری او در مدیریت دفترش سخن به میان می‌آید و ماجرای بازداشت اکبر طبری را به بیننده یادآوری می‌کنند. روز بعد، دو مجری صداوسیما با ادبیاتی مملو از طعنه و تمسخر از شکایت قوه قضاییه تحت مدیریت آملی‌لاریجانی از خود و دیگر اصحاب رسانه، سخن به میان می‌آورند و روزی دیگر هم، یک شخصیت مذهبی از «حوزه علمیه لاکچری وابسته به رییس سابق قوه قضاییه» گلایه کرده و این موضوعات را بدعتی در دین توصیف می‌کند.
خط‌شکنی
موضوع انتقادات به آملی‌لاریجانی اما در همان برنامه‌ها و شبکه‌های سیاسی‌تر صداوسیما محدود نماند و حالا از «افق» به «شبکه سوم سیما» و مجری نزدیک به جبهه پایداری رسیده است. برنامه «میدان انقلاب» که با اجرای وحید یامین‌پور روی آنتن می‌رود، از جمله برنامه‌هایی است که همواره «جام‌جم» را به جناحی بودن متهم کرده اما این‌بار موضوع آن متفاوت از همیشه بود؛ «آزادی رسانه.»
پیام تیرانداز، مدیرعامل خبرگزاری فارس و محمدعلی وکیلی، مدیرمسوول روزنامه ابتکار و نماینده مجلس، دو میهمان برنامه‌ای بودند که در آن، از ظرف اندک مسوولان جمهوری اسلامی در برابر انتقادات رسانه‌ها و خبرنگاران گفته شد. گلایه‌هایی که بدون اشاره به نام اشخاص آغاز شد اما به سرعت به نقطه قابل‌توجه رسید؛ «صادق آملی‌لاریجانی.» سیبل روزهای اخیر صداوسیما که در این برنامه نیز از هجمه‌ها بی‌نصیب نماند تا علاوه بر انتقادات میهمان اصلاح‌طلب در یک برنامه اصولگرایانه، با تایید آقای مجری مواجه شد که به لحاظ سیاسی احتمالا به قاضی‌القضات سابق نزدیک‌تر است تا وکیلی اصلاح‌طلب.
خبرگزاری فارس به لطف حضور مدیرعاملش در این برنامه تنها خبرگزاری است که متن کامل آن را پوشش داده ولی با یک نکته جالب، آن هم سانسور عامدانه بخشی از اظهارات وکیلی که قوه قضاییه را «خط قرمز امروز و دیروز جمهوری اسلامی برای مطبوعات» توصیف کرده است. وکیلی در این برنامه گفت که «قبل از آمدن آقای رییسی، خط قرمز مهمی که به صورت نانوشته در تمام رسانه‌های اصلاح‌طلب و اصولگرا حاکم بود و همچنان هم هست، نزدیک نشدن به قوه قضاییه بود، به‌گونه‌ای که کمترین نقد پیرامون عملکرد دستگاه قضایی را در رسانه‌های ما شاهد بودید.» این خبرگزاری با حذف عبارت «همچنان هم هست»، از اظهارات وکیلی، عملا موضوع را به قوه قضاییه آملی‌لاریجانی منحصر کرده است.
یامین‌پور نیز در برنامه زنده صراحتا اعلام کرد که «قوه قضاییه مصونیت فوق‌العاده‌ای برای خودش ایجاد کرده بود که قربانی آن، همه جریان‌های سیاسی بودند.» جمله‌ای که گویا پیام روشنی در دل خود دارد، آن هم اینکه رسانه ملی یا به عبارتی صحیح‌تر، طیف اصولگرای حاکم بر برخی شبکه‌های این سازمان، عزم مصونیت‌زدایی از قوه‌ای انتصابی را کرده‌اند؛ موضوعی که درصورت تحقق می‌تواند خبر از رویکرد شدیدتر «جام‌جم» در قبال قوای انتخابی بدهد. با این حال اما همچنان یک سوال به قوت خود باقی است،
آن هم اینکه اقدامات صداوسیما و همراهی اصولگرایان در انتقاد از مسوولان سابق قضایی برای مقابله با فساد است یا موضوع به شخص آملی‌لاریجانی بازمی‌گردد؟
بازخوانی یک رابطه
پاسخ به این سوال حداقل در مقطع کنونی نه ساده است و نه ممکن، بنابراین چاره‌ای نیست به جز مرور تاریخ و بازخوانی رابطه رییس سابق قوه قضاییه و صداوسیمای جمهوری اسلامی. آنچه توضیح واضحات است، رویکرد متفاوت جام‌جم
در قبال قوای انتخابی و انتصابی است. «رسانه ملی» و مجریان و برنامه‌سازانش که برای دولت، گاندوهایی درنده‌خو ساخته و پرداخته‌اند و بارها و بارها نیز بر مجلس تاخته‌اند، از قوه قضاییه و نقصان‌های احتمالی دستگاه عدلیه، چیزی نگفته‌اند که نگفته‌اند ولی با این حال، پس از تاکیدات مکرر رهبری در زمینه مبارزه با فساد بدون درنظر گرفتن مناسبات جناحی و نقش ویژه این دستگاه در برخورد با مفسدان اقتصادی، رویکرد رسانه ملی نسبت به قوه قضاییه تغییرات اندکی به خود دید ولی این موضوع نیز تحمل نشد تا جایی که آملی‌لاریجانی در اظهاراتی صراحتا به انتقاد از رویکرد این سازمان در قبال قوه قضاییه پرداخت. صاحب عالی‌ترین کرسی دستگاه قضا در روزهای نه چندان دور و نه چندان نزدیک، در دوم تیر ماه ۹۳ پس از تجدید میثاق با آرمان‌های بنیانگذار جمهوری اسلامی، یکی از صریح‌ترین انتقادات خود از صداوسیما را به زبان آورد و اظهار کرد: «از صداوسیما گلایه‌مندم، زیرا برخی برنامه‌هایش درباره قوه قضاییه صددرصد مخرب بود. در این برنامه‌ها بدون حضور طرفین و به صورت یکجانبه دستگاه قضایی را به محاکمه کشیدند. صداوسیما رسانه ملی است و نباید حیاط خلوت برخی افراد خاص شود. در یک برنامه مجری و تهیه‌کننده دست به دست هم می‌دهند و قوه قضاییه را یکجانبه محاکمه می‌کنند، فردی هم می‌آید و در این برنامه می‌گوید، بدون پارتی نمی‌توان در قوه قضاییه کاری کرد.» آملی‌لاریجانی مستقیما برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری شبکه دوم سیما را در آن سال هدف قرار داد و در نتیجه رویکرد این رسانه با قاضی‌القضات سابق و دستگاه تحت مدیریتش دوباره به روال سابق برگشت؛ «انتقاد بی‌انتقاد.»
انتقام از گذشته یا هشدار به آینده؟
حضور آملی‌لاریجانی در راس مجمع تشخیص مصلحت نظام همانا و رونق بازار شایعات اطراف او نیز همانا. موضوع از «فساد» اکبر طبری، مسوول اجرایی دفترش آغاز و با تاییدش شدت گرفت ولی با شایعه بازداشت عباس جعفری دولت‌آبادی، دادستانش و تکذیبش هم فروکش نکرد. یک روز توییتر باشگاه خبرنگاران جوان، خبرگزاری وابسته به صداوسیما، از نامه‌اش در انتقاد از اقدامات رییسی در بازداشت طبری نوشت و روز بعد، موضوع مهاجرتش به نجف به نُقل محافل مجازی بدل شد. البته همه این موضوعات تکذیب شد ولی مطابق انتظار و رسم معمول جامعه ایرانی، تکذیبیه گاهی به‌مثابه تاییدیه غیررسمی تلقی میشود و خود عاملی برای انتشار گسترده‌تر موضوع در شبکه‌های مجازی.
حال این موضوع را کنار اتهاماتی که پیش‌تر طیف نزدیک به پایداری‌ها و رییس‌جمهوری سابق درباره برخی اعضای خانواده صادق آملی‌لاریجانی مطرح کردند، بگذارید تا سئوالات بیشتری ذهن‌تان را به خود مشغول کند.
در این بین برخی ناظران معتقدند که اقدامات صداوسیما در انتقاد یا به‌زعم آنان تخریب آملی‌لاریجانی را نمی‌توان انتقام‌گیری شخصی جام‌جم از او دانست، بلکه باید موضوع را در بستری گسترده‌تر تحلیل کرد. آملی‌لاریجانی قوه قضاییه را ترک کرده و صداوسیما مرتبا از فضای بسته‌ای که او در دستگاه عدلیه ساخته بود، انتقاد می‌کند و این رویداد با یک عینکی آینده‌نگر یعنی هشدار نامحسوس به مسئولان فعلی. قاضی‌القضات جدید جمهوری اسلامی از ابتدای حضورش در این قوه، تاکنون رویکردی متفاوت با آملی‌لاریجانی درپیش گرفته و به همین واسطه گاه و بی‌گاه تشویق اصلاح‌طلبان را نیز به همراه داشته است، ولی همزمان برخی ناظران معتقدند که صداوسیما با یادآوری روزگار سپری شده بر این قوه و انتقاد از آن، خواستار چرخش این قوه و روی خوش آنان به انتقادات شده است.
چه چنین باشد و چه نباشد، چه گفتمان فعلی «جام‌جم» در راستای مقابله با فساد باشد و چه انتقام شخصی، چه آن را پیامی نامحسوس به دیگران بدانیم یا صرفا تسویه‌حساب سیاسی با آملی‌لاریجانی، تفاوتی در اصل موضوع نمی‌کند. «رسانه ملی» بارها و بارها، حتی از تریبون‌های رسمی همچون صحن علنی مجلس، «میلی» خطاب شده و تحلیلگرانی گفته‌اند که در رقابت با شبکه‌های اجتماعی جا مانده اما به هر حال، همچنان تاثیرگذار است و چه بهتر که خط‌شکن، سازمانی باشد با پشتوانه‌ای به‌مراتب مستحکم‌تر از رسانه‌های خصوصی و نیمه‌خصوصی؛ رویکرد فعلی صداوسیما اگر با چاشنی فسادستیزی همراه شود و همه دستگاه ها را دربر بگیرد، می‌تواند نوید روزگاری نو در ارتباط رسانه‌ها با دستگاه عدلیه را دهد؛ روزگاری که انتقاد به آنان چون دولت و شخص رییس‌جمهوری عاری از هزینه باشد و ترس توقیف بر جسم و جان ننشیند. /روزنامه اعتماد
