به گزارش بخش اجتماعی سایت خبرمهم، در مقاله‌ای که توسط تیم علمی پویش داوطلبانه قرنطینه اختیاری تهیه شده و در اختیار خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) قرار گرفته، آمده است: «انتشار و همه‌گیری یک بیماری مسری و نیز میزان کشندگی آن تحت تاثیر عوامل متعددی از قبیل میزان واگیری بیماری، روش انتقال عامل بیماری‌زا، شرایط فردی افراد، میزان کشندگی ویروس، وضعیت دسترسی به خدمات تشخیصی و درمانی، کیفیت خدمات تشخیص درمانی، تراکم جمعیت، تعدد و تنوع روابط اجتماعی مستقیم است، لذا از کشوری به کشوری و حتی از شهری به شهری می‌تواند متفاوت باشد. در ضمن این الگو الزاما ثابت نیست و با تغییر هر کدام از عوامل موثر بر آن می‌تواند حتی روزانه تغییر یابد. قطعا مشاهده الگوی فعلی و الگوی قبلی که ما به آن در اینجا “پس‌بینی” یا “گذشته‌نگری” می‌گوییم، نه تنها ممکن است، بلکه بهترین ابزار در دسترس برای تخمین وضعیت در آینده است. از این رو شناخت الگوی انتشار بیماری و رصد روزانه تغییر الگوی بیماری و مرگ‌ومیر آن و تطبیق اقدامات متناسب با آن امری ضروری است.
الف- افزایش فاصله بین آمار تجمیعی موارد ابتلا، بهبودیافته و فوتی
همانطور که می‌دانیم از شروع کرونا به خصوص در دوهفته گذشته، هر روز تعداد کل مبتلایان تا کنون و نیز تعداد کل فوتی و بهبود یافته گزارش داده می‌شوند. ما در اینجا تعداد همه این موارد را به صورت تجمعی برای هر روز نشان داده‌ایم. در نمودار زیر مشاهده میشود که هنوز در همه این موارد تعداد نسبت به قبل افزایشی است و هیچ روزی نسبت به دیروز ثابت نبوده است. الگوی مهمی که مشاهده میشود، این است که نسبت افزایش مبتلایان بیش از افزایش بهبودیافتگان و فوتی‌هاست. قطعا افزایش ابتلا و فوتی ناراحت‌کننده و افزایش اخبار بهبودیافتگان مسرت بخش است. موقعی این روند خوشایند است که شاهد باشیم روند ابتلا و مرگ، ثابت و یا کاهشی بوده است و روند بهبودیافتگان با شتاب بیشتری ادامه یابد. بهبود یا فوت هم تعداد افرادی که نیازمند استفاده از خدمات درمانی هستند و نیز تعداد افرادی که امکان مبتلا کردن دیگران را دارند را کم می‌کند. اما متاسفانه همانطور که نمودار زیر نشان می‌دهد، فاصله بین نمودار مبتلایان (خط زرد رنگ) با موارد بهبود یافته ( سبز) بیشتر میشود. به عبارتی شتاب بیمار شدن بسیار تندتر از شتاب بهبودیافتگان است. یعنی هر روز فشار بر سیستم درمانی بیشتر و تعداد بیماران فعال بیشتر میشود.
اما نکته مثبت دیگر این است همانطور که در جدول علامت‌گذاری شده است، در حالی‌که این بیماری در ابتدا هر روز دو برابر می‌شد اما بعدا هر دو روز، سپس هر ۴ روز و در حال حاضر هر ۶ روز در حال دوبرابر شدن است. گرچه هنوز این آمار بسیار بالاست، اما نشان‌دهنده کاهش سرعت دوبرابر شدن افراد بیمار است.
ب- روند افزایشی تعداد کل بیماران فعال (کسانی که توانایی آلوده کردن دیگران را دارند)
لازم است توجه کنیم گرچه تعداد کل بیمارانی که تشخیص آنها قطعی شده است، مثلا تا ظهر روز چهارشنبه ۱۷ هزار و ۳۶۱ نفر است، اما آمار واقعی بیشتر است. یکی از این دلایل این است که چون برخی افراد یا به دلایلی شامل نداشتن علائم شدید برای انجام آزمایش تشخیصی مراجعه نکرده‌اند، یا مراجعه کرده‌اند و تست در دسترس نبوده است و یا بدون تشخیص قطعی، بهبود یافته و یا فوت کرده‌اند. صرف نظر از آمار واقعی اعلامی بیماران قطعی، از این تعداد کل در طی زمان حداکثر دوهفته‌ای برخی فوت می‌شوند و برخی بهبود می‌یابند؛ لذا دیگر منبع خطر برای دیگران به حساب نمی‌آیند. پس همیشه تعداد افرادی که توانایی آلوده کردن دیگران را دارند، در هر روز کمتر از آمار تجمیعی کل مبتلایان است. در واقع آمار مبتلایان کل منهای آمار بهبودی و فوتی مهمتر از صرف تعداد کل مبتلایان است، چون این آمار هم نشان‌دهنده میزان خطر انتشار همه‌گیری است، هم میزان نیاز به خدمات درمانی و لذا میزان نیاز به خدمات درمانی و بنابراین فشار بر سیستم درمانی را بهتر نشان می‌دهد.
اما این نمودار همچنین نشان می‌دهد سرعت افزایش بیماران فعال کمتر از تعداد کل مبتلایان است؛ زیرا به مرور شیب آن کمتر میشود. به عبارتی فاصله بیشتری با تعداد کل مبتلایان می‌گیرد. گرچه این یک نکته مثبت است، اما باید توجه داشت افزایش مداوم این تعداد با توجه به خستگی سیستم درمان فشار را مضاعف می‌کند و مسافرت‌های نوروزی می‌تواند با افزایش شتاب سرایت بیماری به میزان فاجعه باری بینجامد.
ج. نوسان تعداد موارد جدید بیماری
در طی دو هفته گذشته آمار موارد قطعی تشخیص بیماری، هم در سطح کشور و هم برخی استان‌ها نوسان داشته است و هنوز دارد، لذا زود است که یک روز کاهش در تعداد نوسان بگوییم، به پیک رسیده‌ایم. به عنوان مثال همانطور که در نمودار مشخص است، از ابتدای اسفند اولین بار تعداد موارد جدید در تاریخ ۱۴ اسفند کاهش یافت، ولی بعد از آن هنوز در حال افزایش است و به میزان ۱۴ اسفند نرسیده است، به‌طوری‌که در تاریخ ۲۷ اسفند میزان ابتلای جدید بیماری نزدیک به دو برابر آن موقع است.
نوسان موارد جدید بیماری (نمودار تهیه شده توسط ایسنا)
نکته دیگر این است که الگوی نوسانات در استان‌ها بعضا بسیار متفاوت با هم حتی، متفاوت با الگوی کشوری است. همانطور که نمودار زیر نشان می‌دهد مثلا در مازندران، اصفهان و البرز، به طرز عجیبی یکباره تعداد موارد جدید بسیار کاهش و یا افزایش می‌یابد. اولین احتمال عدم صحت آمار است و دلیل دوم عدم دسترسی به کیت آزمایشگاهی کافی در روزهای کاهش آمار، مگر اینکه دلایل منطقی برای آن ارائه شود.
نتیجه‌گیری
۱. در حال حاضر نشانه‌ای از اینکه همه‌گیری به اوج خود رسیده باشد، دیده نمی‌شود، چون روند کاهشی بیماری و مرگ مشاهده نمی‌شود.
۲. هنوز همه‌گیری در حال افزایش است، گرچه به نظر می‌رسد سرعت آن کمی در هفته اخیر کاهش یافته است. یکی از محتمل‌ترین دلایل کاهش ارتباطات اجتماعی فیزیکی مردم در پی آموزش‌ها و پویش‌های متعددی است که افراد را تشویق به ماندن در منزل کردند.
۳. با توجه به تشدید فشار بر بیمارستان‌ها و کادر درمانی و تحلیل توان سیستم و نیروهای انسانی آن، پیش‌بینی میشود میزان مرگ‌ومیر نسبت به روزهای قبل افزایش یابد.
۴. با توجه به سفرهای نوروزی احتمال بسیار می‌رود روند همه‌گیری در هفته دوم تا آخر فروردین شتاب بسیار فاجعه‌باری گیرد.
۵. با توجه به افزایش تعداد بیماران فعالی که می‌توانند دیگران را آلوده به بیماری کنند، عدم خروج از منزل مگر به ضرورت در فروردین ماه به خصوص بسیار حیاتی‌تر از اسفند ماه است»./ایسنا
