به گزارش بخش اجتماعی سایت خبرهای فوری، حدود یک سال از ماجرایی که سلامت و آسایش ۱۳ میلیون شهروند تهرانی را نشانه رفته، می‌گذرد و همچنان دلیل اصلی و راه مقابله با آن مشخص نشده است؛ بوی بد تهران. اگرچه در یک سال گذشته مواردی مانند ترکیدگی شبکه فاضلاب، برخی ایستگاه‌های مترو، مجتمع بازیافت زباله آرادکوه و حتی فعالیت‌های آتشفشان دماوند و فوران فاضلاب ۵۰ ساله ساختمان پلاسکو به‌عنوان منشأ بوی نامناسب پایتخت معرفی شدند، اما بلافاصله مسئولان مرتبط با هر بخش، ارتباط بوی بد با زیرمجموعه کاری خود را رد کردند و حالا نوبت به گوگرد رسیده است. در تازه‌ترین واکنش، رئیس اداره سلامت هوای وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، منشأ بوی بد تهران را صنایع گوگردی دانست که در زمان پایداری هوا میزان آلایندگی آنها تشدید میشود. «عباس شاهسونی» دیروز همچنین اظهارنظر «طیبه سیاوشی»، نماینده تهران در مجلس شورای اسلامی مبنی‌بر معرفی مرکز زباله آرادکوه به‌عنوان منشأ بوی بد را رد کرد و چنین موضوعی را نادرست دانست: «دفن زباله در منطقه آرادکوه و کهریزک در جنوب تهران بیش از ۲۰ سال است که وجود دارد و پدیده جدیدی نیست و در طول سال‌های گذشته نیز مسئله بوی بد را مشابه آنچه در روزهای گذشته در مناطق مختلف تهران احساس شد نداشتیم، ضمن اینکه هیچ منبع علمی‌ای وجود ندارد که انتشار ترکیبات گوگرد را از دفن زباله نشان دهد».
متهم ردیف اول: گازی با ترکیبات گوگردی
بر اساس توضیحات رئیس اداره سلامت هوای وزارت بهداشت، حالا باید گازی با ترکیبات گوگردی را متهم ردیف اول هوای بدبوی این‌روزهای پایتخت دانست. شاهسونی دیروز دراینباره به «ایرنا» گفت: «بوی بدی که در روزهای گذشته در تهران احساس شد، گازی با منشأ ترکیبات گوگردی است که می‌تواند دی‌اکسیدگوگرد یا ترکیبات دیگری از گوگرد باشد و نمی‌تواند به دفن زباله ارتباط داشته باشد». این توضیحات البته همچنان منشأ تولید این گاز گوگردی را مشخص نمی‌کند و بر اساس گفته‌های رئیس اداره سلامت هوای وزارت بهداشت، قرار است سه دانشگاه به دنبال منشأ بگردند: «هنوز به طور دقیق منشأ این بو مشخص نشده و مسئولان سه دانشگاه علوم پزشکی تهران، شهید بهشتی و ایران در کنار دستگاه‌های دیگر مشغول بررسی موضوع هستند و تا پایان این هفته نتیجه این بررسی‌ها اعلام میشود».
سرنخی درباره منشأ گوگرد؛ جهت بو از جنوب به شمال
«با توجه به نوع بوی بدی که در هوای تهران احساس شده، مشخص شده که جهت آن از جنوب به شمال است»؛ این جمله رئیس اداره سلامت هوای وزارت بهداشت، اولین سرنخ از منشأ گوگرد است، البته در صورتی که توضیحات تازه وزارت بهداشت دقیق باشد و در روزهای آینده شاهد تکذیب این مورد نباشیم. علاوه‌براین شاهسونی می‌گوید که «ممکن است این بو به صنایعی که گازهای گوگردی منتشر می‌کنند مرتبط باشد و احتمال نشت گاز از برخی صنایع جنوب تهران، مثلا پالایشگاه وجود دارد، به‌خصوص اینکه بویی شبیه آن در یکی، دو سال گذشته در یکی از شهرهای خوزستان که پالایشگاه دارد نیز منتشر شده بود». علاوه‌براین دیروز «پیروز حناچی»، شهردار تهران، هم از ارتباط این بوی بد با پدیده وارونگی گفت: «این بو ارتباط مستقیمی با وارونگی هوا دارد، چراکه در این زمان در هوای تهران SO2 بالا می‌رود و این بوی بد با توجه به پدیده وارونگی هوا تشدید میشود. البته مطالعات درباره این اتفاق آغاز شده و تا زمان تکمیل‌نشدن آن نمی‌توان دراینباره اظهارنظر دقیقی داشت».
مهلت ۱۰ روزه برای ارائه گزارش یک کارگروه علمی
بحران بوی تهران به حدی رسیده که دیروز تقریبا تمام مقامات مرتبط با هوای پایتخت واکنشی دراینباره داشتند. استاندار تهران یکی از این مسئولان بود که اگرچه احتمال گوگرد را رد نکرد، اما دو گاز دیگر را هم به این فهرست اضافه کرد. «انوشیروان محسنی‌بندپی» دیروز و در پایان جلسه بررسی منبع یا منابع بوی نامطبوع تهران، گفت: «در این جلسه سه نوع گاز تشخیص داده شده که به‌ترتیب SO2 و SH2 و با احتمال کمتری آمونیاک بوده، البته متهم اصلی هنوز مشخص نشده است».
راهکارهای این جلسه البته به‌گونه‌ای است که مانع از افزایش گوگرد در هوای تهران شود: «مقرر شد سیمان شهرستان ری از سوخت گاز استفاده کند و استفاده از مازوت (نفت کوره) را متوقف کند. همچنین حفاظت محیط زیست استان تهران نیز باید تمامی صنایع در حول‌و‌حوش جنوب تهران را سنجیده و خروجی آلاینده‌های آنها را پس از سنجش در مدت یک‌ماه در گزارشی به این جلسه ارائه کند». علاوه‌براین و براساس توضیحات استاندار تهران قرار است کارگروهی علمی عوامل بیست‌گانه منشأ بو را در گزارشی در ۱۰ روز ارائه دهد و شهرداری تهران هم به دستگاه‌های سنجش آلاینده‌های گاز مجهز شود.
بوی بد تهران برای سلامتی مضر است؟
به همان اندازه که نظرها درباره منشأ و عامل بوی بد تهران متفاوت و در حال تغییر است، اظهارنظرهای متناقضی درباره تأثیر این بو بر سلامت هم مطرح میشود. دیروز رئیس گروه سلامت هوای وزارت بهداشت، از به‌دست نیامدن نتیجه‌ای درباره مضربودن این بو گفت. شاهسونی دراینباره به «ایسنا» گفت: «ازآنجایی‌که احتمال دارد تنفس این بوی نامطبوع به سلامت انسان ضرر وارد کند، ما تحقیقات خود را آغاز کرده‌ایم اما هنوز هیچ نتیجه‌ای مبنی‌بر مضربودن بوی نامطبوع به دست نیامده و منتظر کامل‌شدن تحقیقات هستیم». البته در شرایطی که هنوز علت و عامل این بوی بد به‌طور دقیق مشخص نیست، احتمال پذیرش مضرنبودن این بو از سوی افکار عمومی هم بسیار پایین است.
آلودگی هوا بر بروز بوی نامطبوع تأثیرگذار است؟
در یک سال گذشته، معمولا بوی بد و آلودگی هوا با هم میهمان هوای پایتخت می‌شدند و همین همراهی، فرضیه احتمال ارتباط بوی بد با آلودگی هوا را مطرح کرد. البته آلودگی هوای پایتخت موضوع تازه‌ای نیست و در سال‌های گذشته هم همیشه در فصل‌های پاییز و زمستان طغیان می‌کرد؛ بی‌آنکه خبری از چنین بویی باشد. موضوع دیگر افزایش گازهای گوگردی در روزهای آلودگی است که اگر منشأ این بوی بد هم از چنین گازهایی باشد، پس نتیجه‌گیری تأثیر آلودگی بر تشدید بوی بد منطقی به نظر می‌آید. همراهی بوی بد و آلودگی هوا از جهت دیگری هم مهم است و آن تأثیر مضاعف این دو بر سلامتی است. سالانه حدود چهار هزار تهرانی براثر آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند.
بر اساس نتایج مطالعه «کمی‌‌سازی اثرات آلودگی هوای شهر تهران بر سلامت در سال ۱۳۹۷» که مرکز تحقیقات آلودگی هوای پژوهشکده محیط‌زیست دانشگاه علوم پزشکی انجام داد، سال گذشته حدود سه هزار و ۴۴۷ مورد مرگ نتیجه آلودگی هوا در تهران بوده است.
اعتراض رئیس شورا از روزمرگی مدیریت شهری
دو روز پس از آنکه رئیس قوه قضائیه ایران هوای سالم را حق شهروندان دانست و خواستار پاسخ‌گویی سازمان محیط‌زیست و شهرداری درباره آلودگی هوا شد، رئیس شورای شهر همچنین خواسته‌ای را مطرح کرد. محسن هاشمی، دیروز و در جلسه شورای شهر دراینباره گفت: «اتفاقاتی مانند آلودگی هوا، انتشار بوی نامطبوع یا ازدحام در ایستگاه‌های مترو و اتوبوس تبدیل به اتفاق تکراری و مناسبتی در تهران شده و بیانگر آن است که مدیریت شهری دچار روزمرگی است». رئیس شورای شهر تهران در ارتباط با موضوع انتشار بو در شهر تهران هم گفت: «باید کمیسیون محیط زیست با مدیریت بحران جلساتی را برگزار و نتیجه را در ارتباط با این موضوع اعلام کند، هرچند این مسئله همچنان پاس‌کاری شده و تکلیف قطعی آن مشخص نمی‌شود». هاشمی البته در ادامه به مشخص‌نبودن عامل این بو هم اشاره کرد: «انتشار بوی فاضلاب در تصفیه‌خانه جنوب تهران، آرادکوه، پالایشگاه تهران و… همه اینها مواردی بوده که در ارتباط با دلیل انتشار این بوی نامطبوع مطرح شده ولی همچنان علت دقیق آن مشخص نیست که لازم است شهرداری و مدیریت بحران به این موضوع بپردازند».
پیش‌بینی روزهای آینده تهران
دو شب پیش باران به داد تهران رسید و در شرایطی که کیفیت هوا به مرز بسیار ناسالم رسیده بود، کمی شرایط را تلطیف کرد و شاخص آلودگی را به زیر ۱۵۰ رساند تا از حالت ناسالم برای همه، به شرایط ناسالم برای گروه‌های حساس برسد. این عدد البته دوباره روبه‌افزایش است و پیش‌بینی‌های هواشناسی هم می‌گوید تهران در روزها و هفته پیش‌رو بارندگی ندارد که از روزهای آلوده با احتمال بوی بد حکایت دارد./شرق
