می‌خواهم به کشورم برگردم و آنجا بمیرم

این‌بار اما عمق فاجعه زیاد است. سر خط خبرها نوشتند: تعدادی از پناهندگان و مهاجرانی که در حال عبور از سواحل لیبی در دریای مدیترانه بودند، غرق شده‌اند. ایوب قاسم، سخنگوی گارد ساحلی لیبی هم در گفت‌وگو با خبرگزاری آسوشیتدپرس اضافه کرد که تعداد سرنشینان دو قایق تقریبا ۳۰۰ نفر بوده که حدود ۱۵۰ نفرشان غرق شده‌اند. سازمان ملل این حادثه را «بدترین فاجعه مدیترانه» در سال جاری نامید.

قصه این آدم‌های ناامید

به گزارش بخش اجتماعی سایت خبرهای فوری، حالا باز نام پناهندگان و قصه حال پریشان‌شان تیتر اخبار روز دنیا شده است. حالا دوباره همه رسانه‌ها آنها را به قضاوت نشسته‌اند. چارلی یکسلی، سخنگوی پناهندگان سازمان ملل متحد به رویترز می‌گوید که گارد ساحلی لیبی آنها را بازداشت کرده و تعداد زیادی از قربانیان زنان و کودکان بوده‌اند. فیلیپو گراندی، کمیساریای عالی سازمان ملل متحد می‌گوید: «این بدترین فاجعه مدیترانه در سال اخیر است» و سرش را به نشانه تاسف تکان می‌دهد. باز دنیا از ظلمی که به کودکان می‌رود، می‌نویسد و باز سازمان حمایت از حقوق کودکان تکرار می‌کند که این حق آنها نیست و سرنوشت‌شان باید طور دیگری شود. گراندی از کشورهای اروپایی می‌خواهد ماموریت نجات پناهندگان در دریای مدیترانه را ادامه و بازداشت مهاجران لیبی را پایان دهند. او حالا نگران‌تر از قبل است. فاجعه‌ بزرگی رخ داده و جان ۱۵۰نفر از دست رفته است. این اما پایان قصه مرگ آدم‌های آواره در دریای مدیترانه نیست. گراندی می‌گوید: «باید مسیرهای امن خروج از آفریقای شمالی را پیدا کرد، قبل از اینکه خیلی دیر شود و سرنوشت بقیه آدم‌های ناامید هم همین شود.» گراندی می‌داند که دیر یا زود فکر عبور از دریای مدیترانه به ذهن دیگرانی هم که امیدشان را از دست داده‌اند خطور می‌کند. او می‌داند که این مرگ‌ها و میرها برای بازماندگان درس عبرت نمی‌شود. آنها در خط پایان زندگی می‌کنند و چیزی برای از دست دادن ندارند. این است که جان‌شان را قمار می‌کنند.

ایوب قاسم به خبرگزاری فرانسه می‌گوید که بیشتر نجات‌یافتگان از اهالی اتیوپی بوده‌اند و مابقی‌شان از فلسطین و سودان. صباح یوسف از سودان آمده. خیال زندگی دیگری را در سر می‌پرورانده. لابد بارها شب‌ها قبل از خواب خانه‌ای رویایی را تصور می‌کرده که چراغش روشن است و در آن بوی زندگی می‌پیچید. حتما در خیالش آن خانه گرم بوده و سقفی داشته. حالا آوار رویاها روی مغزش سنگینی می‌کند. فرزند هفت ساله‌اش در دریا غرق شده و رویایش را آب با خودش برده است، به خبرنگار رویترز می‌گوید: « دیگر هیچ‌ چیزی نمی‌خواهم. فقط می‌خواهم به کشورم سودان برگردم و همانجا بمیرم!»

یکی از بازماندگان اهل اریتره، بغضش را سخت فرو می‌دهد و مبهوت نگاه می‌کند. انگار دنبال کلماتی می‌گردد که گم شده‌اند. به سختی می‌گوید: «عصر بود که از لیبی به سمت ایتالیا راه افتادیم. یک ساعت بیشتر نگذشته بود که اولین صدای غرق شدن کشتی به گوش‌مان رسید. بسیاری از مردم غرق شدند. مردمی که امید با خودشان آورده بودند.» بازمانده دیگری از اریتره می‌گوید: «ما خودمان، خودمان را نجات دادیم. هیچ‌کس نمی‌توانست به ما کمک کند. اصلا کسی هم نیامده بود که ما را نجات دهد. ما اینجا به دردسر افتاده‌ایم. بنابراین به کمک شما (جامعه بین‌المللی) نیاز داریم.» لیبی یکی از مقصدهای اصلی مهاجران و پناهندگان است. آنها از فقر و جنگ در خاورمیانه و آفریقا فرار می‌کنند و دریای مدیترانه تنها مسیر آنها برای رسیدن به اروپاست. مهاجران اغلب با کشتی‌های ناامنی که پر از آدم است راهی دریا می‌شوند. طبق گفته سازمان ملل تا امروز حدود ۷۰۰ نفر در دریای مدیترانه غرق شده‌اند که این عدد تقریبا برابر با نیمی از جمعیت هزار و ۴۲۵ مهاجرانی است که در سال ۲۰۱۸ ثبت شده است.

یاکسلی، سخنگوی کمیساریای عالی سازمان ملل به الجزیره می‌گوید: « اگر همین روند تا پایان امسال ادامه پیدا کند، ما در طول شش سال متوالی، شاهد مرگ بیش از هزار نفر در دریای مدیترانه خواهیم بود.» باورش برای یاکسلی هم سخت است. همان‌قدر که بقیه از شنیدن این خبر ته دل‌شان می‌سوزد؛ برای آدم‌های ناامیدی که مدیترانه آخرین نقطه امیدشان بود؛ می‌گوید: «این یک نقطه عجیب و غریب است. تنها چند هفته بعد از اینکه ۵۰نفر جان‌شان را در جریان حملات هوایی در اردوگاه پناهندگان تاجورا در لیبی از دست دادند، عده‌ای دیگری هم که به امید تغییر سرنوشت دل به دریا زدند تا به لیبی برسند، باز مرگ سر راه‌شان قرار گرفت.» با اینکه نمی‌خواهد چاشنی احساسات حرف‌هایش را زیاد کند، اما هم خودش می‌داند چه می‌گوید و هم خبرنگار الجزیره؛ مخلص کلامش این است که مرگ اگر لج کند، دست از سر آدم‌ها برنمی‌دارد و بالاخره هر طور شده مچ‌شان را می‌گیرد، در تاجورا باشند یا در دریای مدیترانه!

به گفته کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد، حدود ۶هزار پناهنده و مهاجر در بازداشتگاه‌ها در سراسر لیبی نگهداری می‌شوند. این در حالی‌ است که حدود ۵۰هزار پناهجو هم در نقاط دیگر کشور اقامت دارند.

رنج قابل پیشگیری

درست است که وقتی مشکلی پیش می‌آید، همه اهل فن می‌شوند و می‌گویند ما که گفته بودیم و قبلا هشدار داده بودیم اما سازمان ملل واقعا پیش از این‌بارها هشدار داده بود. گواهش هم تمام خبرها و گزارش‌های پیشینی است که سازمان ملل در آنها بارها تاکید کرده که آفریقای شمالی جنگ‌زده و در معرض انحطاط، محل امنی برای نگهداری مهاجران و پناهندگان نیست و آنها هم حق زندگی دارند. سازمان ملل همچنین بارها از اتحادیه اروپا خواسته بود افرادی را که در تلاش برای رسیدن به اروپا هستند، به زور ناچار به عقب‌نشینی نکنند و حامی آنها باشند. ماتئو سالوینی، معاون نخست‌وزیر و وزیر داخلی ایتالیا اما با طرح حمایت از پناهندگان مخالف بود، چرا که تعداد زیادی از آنها به بنادر ایتالیا آورده می‌شدند. سالوینی ورود کشتی‌های غیرنظامی خیریه را به بنادر ایتالیا ممنوع و تهدید کرد که مجرمانی را که پای‌شان به بنادر آنها برسد، ده‌ها هزار یورو جریمه می‌کند. سازمان پزشکان بدون مرز اما در روزهای اخیر رویکرد اتحادیه اروپا را رد کرد و گفت که «رنج» مهاجران و پناهندگان در لیبی و «مرگ» آنها در دریای مدیترانه «قابل پیشگیری» است.

سام ترنر، رییس سازمان پزشکان بدون مرز در بخش ماموریت جست‌وجو و نجات در لیبی حرف‌هایش را در قواره بیانیه‌ای این‌طور اعلام کرد: «سیاستمداران معتقدند که مرگ صدها نفر از مردم در دریا و رنج هزاران پناهنده و مهاجرانی که در لیبی به دام افتاده‌اند، هزینه‌ای قابل‌ قبول برای کنترل مهاجرت است. واقعیت تلخ اما این است که در حالی که آنها تلاش می‌کنند به اصطلاح بحران مهاجرت اروپایی را تمام کنند، به‌طور آگاهانه‌ای چشم‌ روی یک بحران انسانی می‌بندند؛ بحرانی که با این سیاست‌ها بیگانه است و مدام در لیبی و دریا جان می‌گیرد.» /روزنامه اعتماد