آشفته بازار حریم خصوصی کاربران در فضای مجازی/ در ماجرای جعل اکانت‌ها و سوء‌استفاده در روبیکا، چه قانونی از حق کاربر دفاع می‌کند؟

به گزارش بخش فناوری سایت خبرمهم، اگر کاربر فضای مجازی هستید حتما در این روزها اخباری پر سر و صدایی از شبکه اجتماعی ایرانی روبیکا و ماجرای اکانت های جعلی در آن را خوانده اید.آنچه که بار دیگر این شرکت را بر سر زبان ها انداخته است، ماجرای عجیب جعل گسترده اکانت های معروف، پرفالوور و کم فالوور اینستاگرام در این شبکه است که کاربران مدعی هستند این اکانت ها بدون اجازه آنها ساخته شده و حتی در مواردی بدون اجازه آنها محتوا در آن کپی شده است.
این اقدام در حالی است که ماده ۱۲ قانون جرائم رایانه‌ ای می گوید: هرکس به طور غیرمجاز داده‌ های متعلق به دیگری را برباید، حتی اگر عین داده‌ها در اختیار صاحب آن باشد، مجرم شناخته می شود.

ماجرا چه بود؟

در چند روز اخیر، گزارش کاربران از ساخت اکانت‌ و صفحه‌ برایشان در روبیکا کم کم بیشتر شد و ابعاد آن گسترش یافت.
این اتفاق در شرایطی رخ داد که همزمان با مطرح شدن طرح صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی، صحبت هایی از ایجاد نسخه های ایرانی برخی نرم افزارهای خارجی مثل اینستاگرام به میان آمد و یکی از زیرمجموعه های روبیکا یعنی روبینیو نرم افزاری با ویژگی های شبیه به ایسنتاگرام است. موضوع از این نظر اهمیت ویژه ای نزد کاربران پیدا کرد.
در کنار اعتراض چهره های معروف و پرفالوور مانند ترانه علیدوستی به این جعل، برخی اتفاقات مانند ساخت اکانت رسمی برای رضا پهلوی در روبیکا یا ساخت صفحه برای کانالی که پروکسی تلگرام را به اشتراک می گذارد یا دادن تیک آبی به صفحه جعلی، ابعاد جدیدی از این ماجرا را نمایان کرد که حتی ابهاماتی را درباره پشت پرده ماجرا و سازمان دهی شده بودن این موضوع رقم زد.

برخی از هنرمندان نسبت به احقاق حقوق خود مطالبه جدی داشتند
موارد این چنینی نشان می دهد که حفظ حریم خصوصی و احقاق حقوق کاربران در فضای مجازی از الزامات این فضا است.

روبیکا چه توضیحاتی دارد؟

اما امروز روبیکا در توضیحاتی، دخالت در ساخت شناسه کاربری بدون اطلاع افراد را تکذیب کرد.
این شرکت درباره مشابهت نام کاربری در صفحات روبینو، توضیح داد: در روبینو همانند تمام شبکه‌های اجتماعی امکان ثبت شناسه کاربری از ۵ تا ۳۰ کاراکتر برای تمام کاربران فراهم است. تنها محدودیت برای ایجاد حساب کاربری، این است که نام کاربری موردنظر قبلا توسط کاربر دیگری رزرو نشده باشد. در تمامی شبکه‌های اجتماعی، بی‌شمار پیج و کانال‌، مشابه با عنوان یا شناسه افراد، توسط کاربران ایجاد می‌شود که این امر در پلتفرم روبیکا با بیش از ۴۷ میلیون کاربر یکتای رجیستر شده، وجود ۷.۶ میلیون کانال در پیام‌رسان روبیکس و ثبت بیش از ۹ میلیون صفحه در شبکه اجتماعی روبینو توسط کاربران اجتناب‌ناپذیر است.
ضمن احترام به عزیزانی که تاکنون مفتخر به میزبانی ایشان در پلتفرم روبیکا نبوده‌ایم و ایشان منتقد ایجاد کانال توسط سایر کاربران به نامشان در روبیکس و روبینو هستند به اطلاع می‌رساند سلب شناسه کاربری بدون کسب اجازه از مالک کانال یا صفحه امکان‌پذیر نیست، لذا روبیکا از تمامی صاحب‌نظران این حوزه که راهکاری برای بهبود فرآیند ثبت کانال و صفحات دارند دعوت به‌عمل می‌آورد پیشنهادات خود را به ایمیل [email protected] ارسال کنند.

این رویه سابقه داشته است؟

اگرچه این موضوع، سوژه این روزهای فضای مجازی شده، اما توضیحاتی رسمی که توسط روبیکا منتشر شده نشان می دهد که این موضوع از دی ماه ۹۹ وجود داشته است.
این شرکت در پاسخ به اعتراض تعدادی از بازیکنان تیم پرسپولیس نسبت به ایجاد صفحه رسمی بدون اطلاع آنها در شبکه اجتماعی روبینو اعلام کرد که ایجاد این صفحات در دی ماه ۹۹ در حاشیه برگزاری دربی ۹۴ استقلال و پرسپولیس، با هماهنگی کامل باشگاه و بازیکنان و در چارچوب کمپین مربوطه صورت گرفته است و بازیکنان می‌توانند در صورت عدم دسترسی به صفحات یا تمایل به حذف آنها با پشتیبانی روبیکا تماس بگیرند.

بازیکنان تیم های فوتبال با انتشار گسترده اکانت هایشان در روبینیو، آنها را جعلی خواندند

اگرچه روبیکا اعلام کرد که بازیکنانی که مایل به داشتن این صفحات در روبینیو نیستند می توانند صفحه را غیرفعال کنند اما این واکنش سخت چهره های فوتبالی برای این شبکه داخلی آسان تمام نشد.

اعتراض بازیکنان فوتبال و انعکاس آن بین جمعیت طرفدارشان، بازخورد بدی برای این شبکه داخلی داشت
امروز به نظر می رسد همان سازوکار ایجاد صفحه که روزی در قالب قراردادهای درآمدزایی انجام می شده است؛ باعث بروز این رخدادهای نسنجیده شده است.

سوالی که بی پاسخ ماند

روبیکا اقدام عمدی و سازمان دهی شده در این باره را رد کرده و توضیح داده که صفحات مشابه یا جعلی توسط کاربران ساخته شده اند، اما جوابی به این سوال که چرا برخی از اکانت های غیرواقعی تیک آبی دریافت کرده اند نداده است. در صورت پذیرش غیرعمدی بودن این رویه، پس به سازوکار فعلی روبیکا برای تایید هویت اکانت ها و تایید تیک آبی انتقاد جدی وارد می شود که نیازمند تغییر رویه در این زمینه است.
سوال در مقام پیگیری درباره علت ارائه تیک آبی به برخی از اکانت های فیک که شخصیت های حقیقی این صفحات را تکذیب کرده اند، بر آمد که نتوانستیم با روبیکا تماس بگیریم و پاسخ این سوال را منتشر کنیم.
علاوه بر این، اگرچه روبیکا خود را در این ماجرا، مایل به همکاری برای رفع مشکل نشان داده، اما راه کاری برای رفع این مشکل ارائه نکرده و تاکید کرده که امکان سلب حساب کاربری حتی جعلی بدون اجازه مالک ممکن نیست.
این آشفتگی نشان می دهد که به قانون مشخصی برای صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی نیاز است که حقوق آنها را هم در شبکه های داخلی و هم در شبکه های خارجی حفظ کند. /فارس