به گزارش بخش بین المللی سایت خبرمهم، سید عباس موسوی سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در گفت‌وگویی تفصیلی به برخی پرسش‌ها، ابهامات و فضاساز‌ی‌های رسانه‌های بیگانه در خصوص غرق شدن تعدادی از اتباع افغانستان در رودخانه مرزی مشترک پاسخ گفت.
*برگزاری جلسه در وزارت خارجه
سخنگوی وزارت خارجه در پاسخ به این سوال که مسئله ادعای غرق شدن تعدادی از اتباع افغانستان در رودخانه مرزی مشترک در روزهای اخیر موجب برانگیخته شدن احساسات مردم هم در افغانستان و هم در ایران شده است و البته موضوع بسیاری از جنجال‌های رسانه‌ای حتی در کشورهای ثالث شده است. در خصوص وضعیت تحقیقات در سمت جمهوری اسلامی ایران و نیز موضوع بررسی مشترک این ادعا از سوی ۲ دولت عنوان کرد: در ابتدا از جان باختن تعدادی از اتباع افغانستان ابراز تاثر کرده و مجددا با دولت جمهوری اسلامی افغانستان و نیز بازماندگان آنها ابراز همدردی می‌کنم.
وی افزود: از اولین ساعاتی که برخی گزارش‌های خبری در رسانه‌های مختلف در این خصوص مطرح شد، بررسی سریع و دقیق حادثه در دستورکار نهادهای ذیربط قرار گرفت. از آنجا که موضوع با جان انسان‌ها به ویژه اتباع کشور برادر و همسایه یعنی افغانستان مربوط بود، این مسئله با حساسیتی مضاعف مورد توجه ما قرار گرفت و تلاش شد در اسرع وقت، تمام ابعاد این حادثه مورد بررسی دقیق قرار گیرد و هیچ احتمالی از نظر دور نماند.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی ادامه داد: بر این اساس، همه نهادهای مرتبط، به شمول بخش‌های سیاسی و مرزی در وزارت امور خارجه، نیروی انتظامی، وزارت کشور، وزارت اطلاعات و ستادکل نیروهای مسلح بسیج شدند تا یک ارزیابی جامع در این خصوص به دست آید و حقایق روشن شود. امروز (دوشنبه) جلسه‌ای در وزارت امور خارجه به همین منظور و با حضور نمایندگان مطلع تمام دستگاه‌های ذیربط برگزار شد تا نسبت به این موضوع جمع بندی شود.
* هیچ مواجهه‌ای بین نیروهای ایران با اتباع افغان رخ نداده
وی گفت: اولا به لحاظ واقعیات عینی، بر اساس گزارش‌های تایید شده که از مرزبانی جمهوری اسلامی ایران دریافت شده است در تاریخ مورد نظر و در محدوده ادعایی نه تنها چنان واقعه‌ای رخ نداده و مواجهه‌ای از هیچ نوع بین نیروهای جمهوری اسلامی ایران با اتباع افغان رخ نداده- چه رسد به ادعاهای ناظر بر انتقال افراد به اردوگاه یا رفتارهای دور از شأن انسانی- بلکه در آن زمان به دلیل شرایط خاص جوی در منطقه حتی هیچگونه ورود اتباع افغان به خاک جمهوری اسلامی ایران ثبت نشده است.
موسوی یادآور شد: در عین حال، به سبب احترام به درخواست‌های دولت دوست و همسایه افغانستان، علیرغم اطمینان کامل به گزارش مرزبانان خدوم و فداکار ایرانی، مجددا به کلیه دستگاه‌های ذیربط دستورات لازم جهت بررسی دقیق و جامع موضوع صادر شد که نتیجه بررسی‌های تکمیلی سایر دستگاه‌ها نیز موید گزارش مرزبانی بوده و وقوع حادثه و دخالت ادعایی را به طور کامل رد کرده است.
*ادعای انتقال اتباع افغان به اردوگاه یا اجبار آنان به کار اجباری دروغ است
موسوی اضافه کرد: اصولا در ماه‌های اخیر، با توجه به شیوع بیماری کرونا و با هدف دور نگاه داشتن مرزبانان از خطر ابتلا به ویروس کرونا، بر اساس دستورهای ابلاغ شده مرزبانی، جمهوری اسلامی ایران هیچ اردوگاهی در مناطق مرزی به صورت دایر ندارد و هرگونه ادعاهایی از قبیل انتقال اتباع افغان به اردوگاه یا اجبار آنان به کار اجباری و مانند آن از ریشه غلط و دروغ است و نفس همین ادعاها که معلوم است توسط کسانی ساخته شده که حتی از وضعیت جدید در طرف ایرانی مرز مشترک بی اطلاع هستند، نشان می‌دهد اصل موضوع تا چه اندازه ساختگی است.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی اضافه کرد: ثانیا طرح اتهامات واهی علیه نیروهای مرزی جمهوری اسلامی ایران که همیشه با رأفت اسلامی با خیل عظیم عابران غیر مجاز افغانستانی مواجه هستند، از سوی مقامات یا رسانه‌های دولت‌های ثالث که سیاست همیشگی آنها بهره گیری از هر فرصتی برای ضربه زدن به جمهوری اسلامی ایران و کارشکنی در روابط خوب دو دولت همسایه بوده است، البته موجب تعجب و شگفتی نیست. اما مسلما مسئولان و مردم دولت افغانستان توجه کامل دارند که دولت جمهوری اسلامی ایران و به طور خاص ماموران نیروی انتظامی و مرزبانی جمهوری اسلامی ایران میزبان بیش از ۳ میلیون افغانستانی در ایران هستند و بدون هیچ تبعیضی با بهترین امکانات و تسهیلات از مهمانان ۴۰ ساله خود پذیرایی کرده‌اند. تامین شغل، آموزش رایگان، امکانات بهداشتی رایگان و بسیاری دیگر از امکانات که بع طور گسترده در اختیار مهمانان افغان قرار گرفته است، حکایت از مهمان نوازی خوب دارد.
*در چند ماه اخیر نزدیک به ۱۲۰ هزار نفر از اتباع افغان غیرقانونی وارد خاک ایران شده‌اند
موسوی عنوان کرد: ثالثا در اینجا لازم می‌بینم به ۲ نکته بسیار مهم هم اشاره کنم که همواره برای ما و برای افغان‌ها مشکل آفرین بوده و چه بسا ممکن است در تاریخ مورد نظر نیز منجر به حادثه دلخراش برای تعدادی از اتباع افغان شده باشد: اول اینکه باید دانست فقط در چند ماه اخیر نزدیک به ۱۲۰ هزار نفر از اتباع افغان به صورت غیر قانونی وارد خاک جمهوری اسلامی ایران شده‌اند و قاچاقچیان مواد مخدر، عوامل تروریستی و افراد معاند نیز در بین این اتباع وارد خاک ایران می‌شوند.
به گزارش فارس، سخنگوی وزارت خارجه ادامه داد: دولت جمهوری اسلامی ایران به طور مکرر در یادداشت‌های رسمی و مذاکرات دوجانبه به عدم کنترل موثر مرز توسط دولت جمهوری اسلامی افغانستان اعتراض کرده است. با وجود تهدیدات امنیتی که این عابرین غیر مجاز برای جمهوری اسلامی ایران داشته‌اند و اگرچه مرزبانان ایرانی نیز همانند همه نیروهای مشابه در سایر کشورها از این اختیار برخوردار هستند که با متجاوزان مرزی با قاطعیت و به سختی برخورد کنند، اما با توجه به ملاحظات انسانی و اصول همسایگی، همیشه این افراد بدون کوچکترین آسیبی دوباره به خاک افغانستان بازگردانده شده‌اند. ما باز هم از دولت دوست و برادر افغانستان تقاضا داریم در کنترل مرزهای خود اهتمام بیشتری به عمل آورد.
وی ادامه داد: موضوع دوم اینکه پدیده‌ای که در سه سال اخیر در مرزهای مشترک ایران و افغانستان با آن مواجه بوده‌ایم، تخلیه پاسگاه‌های مرزی در طرف افغانستان بوده است. شایان ذکر است که در سه سال اخیر ظاهرا به خاطر تهدیدات ناشی از حضور داعش و طالبان در آن منطقه، نیروهای افغان لااقل ۵۴ پاسگاه مرزی افغانستان (که حتی هزینه احداث بسیاری از آنها در سال‌های گذشته از سوی دولت ایران در اختیار کشور دوست و همسایه قرار گرفته) را تخلیه کرده‌اند و این مناطق مرزی همجوار خاک جمهوری اسلامی ایران کاملا در اختیار نیروهای تروریستی قرار دارد.
*هیچ کنترل موثری از سوی دولت افغانستان بر مناطق مرزی اعمال نشده
موسوی بیان کرد: به عبارت دیگر، متاسفانه هیچ کنترل موثری از سوی دولت جمهوری اسلامی افغانستان بر این مناطق مرزی اعمال نشده و این امر ضمن ایجاد ناامنی در مرزهای ما، باعث شده است که این مناطق جولانگاه گروه‌های تروریستی و قاچاقچیان شود. این گروه‌ها از این خلاء امنیتی در سمت افغانستان استفاده کرده و اقدام به قاچاق انسان و مواد مخدر از این مناطق به داخل خاک ایران می‌کنند. در حالی که بر اساس قرارداد انتظامات مرزی بین دو کشور، دولت افغانستان موظف است با استقرار نیروهای سرحدی خود در طول مرز مشترک نسبت به تامین امنیت و کنترل مرزهای خود اقدام کند. دولت جمهوری اسلامی ایران بارها به صورت رسمی به این رفتار دولت افغانستان اعتراض کرده است.
این دیپلمات ارشد ایرانی عنوان کرد: مسئله دیگری که به لحاظ حقوقی و فنی در خصوص حادثه باید مورد توجه قرار بگیرد این است که برای رسیدگی به این قبیل حوادث ادعایی، از دهه‌ها پیش یک سازوکار مورد توافق، رسمی، سریع و کارآمد بین دو طرف برقرار است که می‌توانست از لحظات ابتدایی این مسئله مورد استفاده طرف افغان قرار گیرد و مانع بروز سوءتفاهم‌ها و نیز بهره برداری‌های طرف‌های ثالث شود، اما متاسفانه مغفول ماند.
*درخواستی از سوی مرزبانان افغان مستقر در منطقه به مرزبانی جمهوری اسلامی ایران جهت بررسی مشترک حادثه واصل نشده
وی افزود: بر اساس ترتیبات مندرج در ماده ۵ «قرارداد انتظامات مرزی ایران و افغانستان» ( قرارداد کمیساران سرحدی بین ایران و افغانستان ) که از قریب به هفت دهه گذشته یعنی از سال ۱۳۳۵ شمسی بین دو کشور برقرار است، در صورت وقوع هرگونه حادثه در محدوده مرزی، بنا به درخواست هر یک از طرفین، مرزبانان دو طرف می‌توانند از محل حادثه بازدید کرده و نسبت به بررسی مشترک اقدام کنند. تا این تاریخ ، علیرغم جنجال رسانه‌ای که در داخل و خارج افغانستان به راه افتاده است، درخواستی از سوی مرزبانان افغان مستقر در منطقه به مرزبانی جمهوری اسلامی ایران جهت بررسی مشترک حادثه واصل نشده است.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی گفت: در حالی که این اقدام سریع‌ترین، در دسترس‌ترین و مطمئن ترین روش برای بررسی مشترک و عینی حادثه ادعایی در محل مورد نظر بود. نکته قابل توجه اینکه پس از جنجال برخی رسانه ها ، این مرزبانان جمهوری اسلامی ایران بوده‌اند که برای شفاف سازی موضوع و از روی حُسن نیت، طی ۲ نامه رسمی از مرزبان افغانستانی درخواست جلسه مشترک به منظور بررسی حادثه کرده اند، که متاسفانه این درخواست‌های مرزبانی ایران که منطبق با رویه جاری بین دو طرف و مبتنی بر قرارداد انتظامات مرزی ۱۳۳۵ است، تا این لحظه بی پاسخ مانده است. با این حال، دولت جمهوری اسلامی ایران بر اساس اصول حسن همجواری و با نیت انساندوستانه کماکان آمادگی دارد علاوه بر تحقیقات جامع داخلی خود که نتایج آن در بالا اعلام شد، در چارچوب قرارداد انتظامات مرزی ۱۳۳۵ این حادثه را با طرف مقابل مورد بررسی مشترک قرار دهد.
*این سانحه نه در قلمرو ما رخ داده و نه نیروهای ایرانی دخالتی در آن داشته‌اند
وی در پاسخ به این سوال که گفتید که بر اساس تحقیقات کمیته حقیقت یاب ایرانی، وقوع چنین حادثه‌ای در قلمرو ایران و یا نقش داشتن مرزبانان ایرانی منتفی است. اما به هرحال شواهد گویای آن است که تعدادی از اتباع افغان که البته شمار آنها مورد تردید است، جان باخته‌اند. آیا در تحقیقاتی که صورت گرفته، علت این سانحه مشخص شده است؟ اظهار داشت:چگونگی اتفاق رخ داده برای ما به طور دقیق روشن نیست چون همانطور که عرض کردم این سانحه نه در قلمرو ما رخ داده و نه نیروهای ایرانی دخالتی در آن داشته‌اند.
موسوی گفت: تحقیق در این خصوص و اظهارنظر قاعدتا بر عهده مسئولان محترم دولت جمهوری اسلامی افغانستان است. اما با تکیه بر گمانه زنی‌های کارشناسی، تجربیات گذشته و مشاهدات میدانی، می توان صرفا حدس‌هایی زد. در ماه‌های اخیر ده‌ها هزار نفر از اتباع افغان به شکل غیرقانونی برای ورود به ایران اقدام داشته‌اند. این احتمال هست که در شب مورد نظر نیز مانند گذشته، اتباعی از افغانستان قصد ورود غیرقانونی به خاک جمهوری اسلامی ایران را داشته‌اند و برای احتراز از مواجه شدن با پاسگاه‌های ایرانی، تلاش کرده‌اند از بخش‌هایی از رودخانه که نزدیک پاسگاه‌های ما نیست، عبور کنند.
*هیچگونه جسدی از اتباع افغان در ساحل ایران مشاهده نشده
سخنگوی وزارت خارجه خاطرنشان کرد: بر اساس گزارش‌هایی که دریافت کرده‌ایم در این ایام رودخانه هریرود از جریان آب قابل توجهی برخوردار است و احتمال می‌رود این افراد چون به منطقه ناآشنا بوده و از شدت آب و عمق رودخانه بی خبر بوده‌اند وارد رودخانه شده و دچار حادثه شده باشند. یک احتمال دیگری که مطرح است اینکه این افراد در شاخه‌های فرعی هریرود در داخل خاک افغانستان گرفتار آب شده و در بخش مرزی هریرود از آب گرفته شده باشند. به خصوص که هیچگونه جسدی از اتباع افغان در ساحل ایران مشاهده نشده که با توجه به وضعیت توپوگرافی رودخانه که شیب آن به سمت ایران است، احتما ل وقو ع رویداد در هریرود را کم می‌کند.
وی گفت: بار دیگر تاکید می‌کنم که جمهوری اسلامی ایران و جمهوری اسلامی افغانستان دارای مرزهای طولانی هستند که با وجود فراز و نشیب های زیاد، از دیرباز حسن همجواری در مرزهای دو کشور نمونه خوبی از همکاری و روابط دوستانه فیمابین بوده است. در هر حال همانطور که گفته شد ما به احترام همکاران افغان خود آمادگی داریم که با طرف افغان ملاقات و یافته‌های خود را برای آنان تشریح کنیم تا هیچگونه سوء تفاهمی بین دو دولت دوست و همسایه باقی نماند و همه جنبه‌های این اتفاق غم انگیز روشن شود.
