تبادل بدون گفت وگوی مستقیم

به گزارش بخش بین المللی سایت خبرهای فوری، مقام دیپلماتیک ایرانی ماجرای تبادل زندانی میان ایران و امریکا را روایت کرد. محسن بهاروند، دستیار وزیر خارجه که در روند مبادله مسعود سلیمانی و «ژئووانگ» تبعه امریکایی حضور داشته، در گفت وگو با ایرنا تبادل این دو شهروند ایرانی و امریکایی را یک رویداد چند بعدی توصیف کرد که ابعاد قضایی، کنسولی، سیاسی، دیپلماتیک، انسان دوستانه و امنیتی را دربر می گیرد. به گفته بهاروند، وزارت امور خارجه تلاش کرد این موضوع را از جنبه انسان دوستانه پیگیری کند و گرچه برایان هوک، نماینده امریکا در امور ایران در دیدار دوجانبه ای که در یک اتاق صورت گرفته بود، کوشیده باب گفت وگو را با بهاروند باز کند، اما مقام ایرانی تاکید کرده که هیچ دستورالعملی برای مذاکره و گفت وگو با مقام امریکایی ندارد.

مدیرکل امریکای وزارت امور خارجه در این گفت وگو درباره فرآیند مبادله مسعود سلیمانی و ژئووانگ تبعه امریکایی گفت که قبلا در مورد مبادله این دو شخص صحبت هایی به صورت کلی مطرح شده بود. به گفته بهاروند ظریف در حاشیه مجمع عمومی در مصاحبه ای موضوع را مطرح کرد و افرادی چون ریچاردسون، نماینده سابق امریکا در سازمان ملل صحبت هایی با وزیر خارجه ایران انجام داد. او در این باره گفت: «آقای ریچاردسون هم ماموریت دقیقی نداشتند که در این مورد با آقای ظریف صحبت کنند. صحبت هایی که آقای ریچاردسون، سفیر سابق امریکا در سازمان ملل کردند در همین حد بود. چون ایشان سفیر سابق در سازمان ملل بودند و الان بازنشسته هستند، صحبت هایی کرده بودند ولی صحبت های ریچاردسون ما را هیچ وقت به جلو نبرد.» او افزود: «ما در یک مقطع صحبت هایی در این مورد با سفارت سوئیس که حافظ منافع امریکاست و به خاطر سوابقی که سوئیس در مسائل انساندوستانه دارد، کردیم و پیام هایی رد و بدل شد.

پیامی از وزارت خارجه امریکا به ایران

بهاروند با اشاره به دریافت پیامی از سوی امریکا گفت: «ما در مقطعی یک پیام از وزارت خارجه امریکا از طریق سوئیس دریافت کردیم که گفته بودند اگر کانال دیگری غیر از وزارت خارجه و دولت امریکا در مورد زندانیان امریکا صحبتی بکند، ما قبول نداریم.» دستیار وزیر امور خارجه درباره زمان دریافت ایمیل از وزارت خارجه امریکا گفت: «حدود چهار ماه پیش این پیام را به ما دادند. یعنی بعد از صحبت های آقای ریچاردسون. معنای این، مذاکره نیست، چون در کار حرفه ای دیپلماتیک، دستورالعمل یا Mandate خیلی مهم است. شما نمی توانید هر حرفی را حرف دولت تلقی کنید تا اینکه مطمئن شوید آن فرد از طرف دولت دستورالعملی دارد یا نه.» او افزود: «شاید چون وزارت خارجه امریکا می دانسته که ممکن است عده ای به ما این حرف ها را بزنند، رسما از طریق سفارت سوئیس اعلام کردند که اگر کانال دیگری غیر از حافظ منافع یا سوئیس با شما صحبت می کند، شما آن را بدون مجوز و بسته تلقی کنید و تاثیری برای آن قائل نباشید چون از طرف ما کسی ماموریتی در این زمینه ندارد.»

این دیپلمات ارشد کشورمان گفت: «به همین دلیل هر دو طرف – ایران و امریکا – از چند ماه پیش سعی کردیم از طریق حافظ منافع پیام هایی را رد و بدل کنیم. سفارت سوئیس در این میان نقش بسیار خوب، بی طرفانه و منصفانه ای برای هر دو طرف ایفا کرد. با اینکه سوئیس حافظ منافع امریکا در ایران است و حافظ منافع ما در امریکا، پاکستان است ولی سوئیسی ها برای دو طرف کار کردند. هم سفیر و هم دولت سوئیس خیلی تلاش کردند لذا در انتقال پیام و اجرای عملیات تبادل، خیلی خوب و حرفه ای عمل کردند. به هر حال، کار خوب را باید قدر دانست.»بهاروند درباره جزئیات این مکاتبات گفت: «بعد از صحبت هایی که کردیم دولت امریکا ابتدا پیشنهادات دیگری داشت. می گفت ما به شرطی قبول می کنیم که یک با یک تبادل کنیم. چون ما به این نتیجه رسیدیم که اگر بخواهیم این کار انساندوستانه را انجام دهیم بهتر است طرف امریکایی را هم تست کنیم ببینیم آیا حاضر به مبادله هست یا در پیچ و خم های قضایی و سیاسی می اندازد.» وی افزود: «ما گفتیم، می توانیم یک نفر را در مقابل یک نفر مبادله کنیم. ضمن اینکه می دانستیم پرونده دکتر سلیمانی واقعا مدرکی دال بر جرم ندارد. ما بعدا فهمیدیم علت ناراحتی امریکایی ها از آقای دکتر سلیمانی پیشرفت های علمی ایران بود. اینکه دانشمندان ایرانی به چه رتبه علمی رسیده اند. آنها بخوبی می دانند که همین ابتکارات و نوآوری ها در علم، اساس اقتصاد دنیا است. این را هم می دانستیم که از نظر قضایی تبرئه شدن ایشان خیلی سخت نیست لذا این موضوع را مطرح کردیم که ما می توانیم یک نفر را با یک نفر تبادل کنیم.»

درخواست امریکایی ها برای مذاکره پیش از تبادل

دستیار وزیر خارجه با اشاره به درخواست امریکا برای مذاکره پیرامون این تبادل گفت: «امریکایی ها اول می گفتند ما مذاکره کنیم که چگونه تبادل کنیم. در حالی که دستورالعمل ما به عنوان وزارت امور خارجه مذاکره مستقیم با طرف امریکایی نبود. درست یا غلط ما بر اساس فکت و چیزی که می بینیم، عمل می کنیم لذا معتقد بودیم که این جزو کارهایی است که می شود بدون مذاکره انجام داد و لزومی ندارد در این مورد مذاکره کنیم. می توانیم یک نفر را بدهیم و یک نفر را بگیریم و موضوع آنقدر پیچیده نیست که بخواهیم درباره آن مذاکره و بحث کنیم.» مدیرکل امریکای وزارت امور خارجه اضافه کرد: «امریکایی ها در این مورد مقاومت می کردند. بعد موضوع را تبدیل کردند به اینکه ما مذاکره مستقیم بکنیم و تکلیف این زندانی و کسی را که زمانی به ایران آمده و بعد ناپدید شده و خیلی از دستگاه های ایران دنبال او گشتند و نتوانستند ردی از او پیدا کنند هم روشن بکنیم. ما جواب رد دادیم و گفتیم که نه می توانیم مذاکره مستقیم بکنیم و نه واقعا توانسته ایم ردی از آن فرد پیدا کنیم. لذا ما قولی نمی توانیم بدهیم که انجام شدنی نیست و اگر قولی می دهیم باید انجام دهیم.» او ادامه داد: «نهایتا دوباره بعد از تبادل چندین پیام، امریکایی ها گفتند اگر مذاکره مستقیم نمی خواهید، ما تبادل می کنیم به شرط اینکه تکلیف آن فرد را روشن کنید. ما گفتیم که قبلا هم گفته ایم واقعا اطلاعاتی در این مورد نداریم، نه اینکه چیزی را بخواهیم پنهان کنیم، این نشدنی است. آنها گفتند پس ما تبادل می کنیم به شرط اینکه شما قول بدهید که اتوماتیک مذاکرات را برای بقیه همین طور ادامه دهیم.» بهاروند ادامه داد: «در این مورد هم گفتیم ما قولی نمی توانیم بدهیم. ما فقط قولی می دهیم که می توانیم انجام دهیم. نهایتا توافق کردند که ما تبادل می کنیم ولی بعضی از پرونده های ما هنوز باز است و اینجا تقریبا به توافق رسیدیم. ما هم گفتیم که توافق می کنیم ولی خیلی از پرونده های ما باز است و اگر قرار باشد به پرونده ها رسیدگی شود پرونده هایی هم ایران دارد که باز است و خیلی پرونده های بزرگی است.» دستیار وزیر امور خارجه درباره مدت زمان تبادل پیام میان ایران و امریکا گفت: «این فاز پیام بردن و پیام آوردن درباره تبادل افراد، سه، چهار ماه طول کشید. یعنی فاز جدی این بوده است وگرنه اینکه کسی بگوید من فلان جا صحبت کردم، آنها حرف های پراکنده ای بود که تاثیری نداشته است.»

 پرواز اختصاصی برای بازگشت سلیمانی به ایران

بهاروند در تشریح جزئیات عملیات گفت: «پس از آن که به توافق رسیدیم که می شود این دو نفر را باهم تبادل کرد، متوجه شدیم که دولت امریکا برای تبعه خودش هواپیمای دولت خودش را خواهد آورد و با پرواز اختصاصی ایشان را به امریکا برخواهد گرداند. لذا ما تاکید داشتیم برای تبعه ایرانی هم همان شرایط باشد؛ لذا از هواپیمای دولت خودمان استفاده کردیم.» او گفت: «اگر می خواستیم هواپیمای اختصاصی ببریم، طبق قانون باید جناب وزیر هم حضور داشته باشد چون طبق قانون زیر آن درجه نمی شود از هواپیمای اختصاصی استفاده کرد. از سوی دیگر، آقای ظریف هم می گفت در عملیات اجرایی ممکن است تا ما را می بینند، تقاضایی بکنند که نیاز به مشورت با ایشان و تصمیم گیری داشت.» دستیار وزیر امور خارجه ادامه داد: «به طور نمونه ساعت ۳ صبح روزی که می خواست تبادل انجام شود، من اتاق ایشان بودم. ساعت سه صبح باهم هماهنگ کردیم و دستورالعمل هایی داشتیم. ایشان کاری که باید انجام دهیم و مسائل سیاسی و نحوه برخورد و گفت وگو را به ما گفت.» این دیپلمات ارشد اضافه کرد: «بعد از اینکه ما از هتل حرکت کردیم، حدود ۱۰ صبح، ایشان باز هم با تلفن با ما در تماس بود که چه کار کنیم. آقای برایان هوک از طرف امریکا و بنده از طرف ایران به عنوان رئیس هیات وارد منطقه بی طرفی که سوئیسی ها در نظر گرفته بودند، شدیم. زندانی ها را مبادله کردیم بدون اینکه هیچ مذاکره بکنیم، برگشتیم و آقای دکتر ظریف هم آمد سوار هواپیما شدیم و برگشتیم.»

۲۰ نفر از اتباع ایرانی در زندان های امریکا هستند

مقام دیپلماتیک ایران در پاسخ به این سوال که در حال حاضر چند نفر از اتباع ایرانی در زندان های امریکا هستند، گفت: «ما کمابیش ۲۰ نفر داریم. به طرف امریکایی هم گفتیم که آمار ما کمابیش ۲۰ نفر است ولی این آمار نهایی نیست چون هر زمان ممکن است ما متوجه شویم یکی از اتباع ما در جایی گرفتار شده و نیاز به کمک دارد.»

بهاروند درباره ادعای امریکایی ها درباره تعداد زندانی هایشان در ایران  گفت: «یک نفر امریکایی در ایران هست که شاکی خصوصی دارد و حدود پنج نفر هم دوتابعیتی هستند که مورد تقاضای امریکا هستند.» /ایران