به گزارش بخش بین المللی سایت خبرهای فوری، دو سال پس از تحریم قطر از سوی عربستان و تعدادی از حامیانش از‌جمله امارات متحده عربی، بحرین و مصر، نشانه‌های پایان این خصومت نمایان شده است. «حمایت از گروه‌های افراط‌گرا و تروریستی» مهم‌ترین دلیل قطع رابطه دیپلماتیک و بسته‌شدن مسیرهای ارتباطی از این کشورها به سوی قطر عنوان شده بود؛ اما به نظر می‌رسد تورنمنتی ورزشی مقدمات پایان‌دادن به تنش‌های دو طرف را فراهم خواهد کرد. تیم ملی فوتبال عربستان که ابتدا اعلام کرده بود در بیست‌و‌چهارمین دوره جام خلیج به میزبانی قطر شرکت نخواهد کرد، در‌نهایت در تصمیم خود تجدیدنظر کرد و اعضای این تیم با پروازی مستقیم به دوحه رفتند.
بحرین و امارات متحده عربی هم همراه با عربستان در این مسابقات که برای کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس اهمیت زیادی دارد، شرکت خواهند کرد. این اقدام عربستان می‌تواند گامی مهم برای کاهش تنش میان ریاض و دوحه باشد. در‌این‌میان ایالات متحده که پایگاه نظامی بزرگی در قطر دارد، برای پایان‌دادن به تنش میان کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس به عربستان و متحدانش فشار می‌آورد تا از این طریق نقل‌و‌انتقال به این پایگاه نیز ساده‌تر انجام شود. مقام‌های قطری همواره از پایان تنش دوحه با ریاض استقبال کرده‌اند؛ اما باز‌کردن مرزهای زمینی، دریایی و هوایی را به‌عنوان شرط اصلی خود مطرح کرده‌اند. در آن سو هم به نظر می‌رسد که عربستان تهدیدهای تند خود در سال ۲۰۱۷ علیه امیر قطر را کنار گذاشته و مترصد فرصتی مناسب برای پایان تنش با قطر است. دو سال پیش، عربستان و امارات با هدف تبدیل‌کردن قطر به بحرینی دیگر که دنباله‌رو سیاست‌های ریاض باشد، به اعمال فشار علیه قطر و سپس تحریم این کشور پرداختند؛ اما قطر قوی‌تر و باهوش‌تر از این بود که تسلیم این فشارها شود. با گذشت دو سال از تحریم قطر از سوی عربستان، اقتصاد قطر قدرتمندتر شده و این کشور بیش از گذشته می‌تواند محصولات غذایی مورد نیاز خود را در داخل تولید کند. از طرفی رابطه دوحه با واشنگتن نیز به دلیل هزینه‌های هنگفتی که ایالات متحده در این کشور صرف می‌کند، بهبود یافته است. پایگاه نظامی العدید که مهم‌ترین پایگاه نظامی آمریکا در منطقه محسوب میشود هم در این دو سال گسترش یافته است. دو سال پیش یکی از شروط عربستان برای پایان‌دادن به تحریم قطر، توقف پخش برنامه‌های شبکه الجزیره بود که دفتر مرکزی آن در دوحه قرار دارد. نه‌فقط آنچه عربستان می‌خواست، رخ نداد؛ بلکه این شبکه چندی پیش و در سالگرد قتل جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار منتقد حکومت عربستان که در کنسولگری عربستان در استانبول به قتل رسید، برنامه‌هایی ویژه روی آنتن فرستاد. به‌تازگی نیز لحن محمد بن‌سلمان، ولیعهد عربستان و محمد بن‌زاید، ولیعهد امارات، در قبال قطر تغییر کرده و این تغییر لحن مطمئنا نشانه تحولاتی در پیش‌رو است. عبدالخالق عبدالله، یکی از روزنامه‌نگاران سرشناس اماراتی، نیز ایجاد تغییرات در رابطه امارات و عربستان با قطر را تأیید کرده و می‌گوید: «گزاف نیست اگر بگویم تمایل زیادی در هر دو طرف وجود دارد تا صفحه جدیدی در رابطه با قطر ایجاد شود. بایکوت قطر که حق حاکمیت امارات و عربستان برای ابراز نارضایتی به حاکمان قطر بود، نتیجه‌بخش بوده و به‌زودی تحولات مثبتی برای پایان‌دادن به این تنش رخ خواهد داد».هنوز مشخص نیست که این تحولات مثبت، قبل از نشست ماه آینده شورای همکاری خلیج فارس در ریاض رقم خواهد خورد یا پس از آن؛ اما یکی از موضوعاتی که می‌تواند باعث گشایش‌هایی در رابطه ریاض و دوحه شود، احتمال موافقت قطر با تعدادی از شروط ۱۳گانه عربستان برای پایان‌دادن به بایکوت این کشور بود. در میان این شروط مورد تأکید عربستان، می‌توان به «تجدیدنظر در رابطه با ایران و اخوان‌المسلمین، تحویل‌دادن اعضای کلیدی گروه‌های تروریستی، تعطیلی شبکه الجزیره و هماهنگ‌کردن رویکردهای نظامی، سیاسی و اقتصادی قطر با دیگر کشورهای عربی حوزه خلیج فارس از‌جمله عربستان» اشاره کرد. اما عربستان می‌داند که قطر به هیچ‌کدام از این شروط کلیدی عمل نخواهد کرد و واقعیت این است که عربستان و متحدانش به اهداف خود درباره بایکوت و تحریم قطر نرسیدند. سیاست عربستان برای منزوی‌کردن قطر با همکاری‌نکردن دیگر کشورهای منطقه و نیز ایالات متحده کاملا شکست خورد. از سوی دیگر هزینه‌های این سیاست عربستان بیش از منفعت آن بوده است. محروم‌شدن از رابطه اقتصادی با قطر با منافع مالی گسترده و جذب سرمایه‌های درخور‌توجه برای عربستان در شرایط فعلی بسیار پرهزینه خواهد بود. آخرین مورد این هزینه‌ها نیز در ماجرای حمله به تأسیسات نفتی آرامکو ظهور کرد. عربستان اعلام کرده که برای جبران هزینه‌های حمله به آرامکو برای اقتصاد این کشور، باید صد میلیارد دلار سرمایه خارجی جذب کند. اراده سهام آرامکو به‌عنوان بزرگ‌ترین شرکت نفتی دولتی جهان، آخرین راهکار محمد بن‌سلمان برای جذب پول و سرمایه خارجی محسوب میشود. او اعلام کرده که با فروش ۱.۵ درصد از سهام آرامکو به ارزش ۱.۶ تا ۱.۷ هزار میلیارد دلار قادر است تکانی اساسی به اقتصاد نفتی عربستان بدهد. عربستان برای بهبود وضعیت اقتصادی خود نیاز دارد تا سیاست خارجی تهاجمی خود را کنار بگذارد و به تنش‌زدایی با کشورهای منطقه بپردازد. /شرق
