علی عبداللهی نیا
به گزارش بخش سیاسی سایت خبرمهم، حمله آذربایجان به ارمنستان در ساعات ابتدایی روز سه شنبه، ۲۲ شهریور، رخ داد. هر دو طرف یکدیگر را متهم به آغاز درگیری می‌کنند، اما طبق شواهد آذربایجان شروع کننده بوده است.
سابقا توافق صلح ناشی از جنگ دو ماهه ناگورنو قره باغ و حضور دو هزار نیروی روسی در گذرگاه لاچین، باعث صلح تقریبا پایداری شده بود. اما به نظر می‌رسد با ادامه جنگ اوکراین، الهام علی اف فرصت را غنیمت شمرده و با پشتیبانی رژیم اسرائیل و ترکیه می‌خواهد کار را تمام کند. منطقه مورد مناقشه قره باغ، سال‌هاست که مولد درگیری بوده است. سرزمینی که همراه مناطق شمال غربی ایران، در جنگ بین ایران و روسیه تزاری، بر‌اساس عهدنامه ننگین گلستان از ایران جدا شد و پس از سال‌ها با فروپاشی شوروی و ایجاد دو کشور خودمختار آذربایجان و ارمنستان، حال شاهد درگیری‌های پی در پی و خونین است. دو سال پیش، هنگام آغاز جنگ دو ماهه ناگورنو قره باغ، جمهوری اسلامی ایران ضمن تاکید بر تمامیت اراضی کشورها، خواستار بازگشت مناطق تصرف شده توسط ارمنستان، به آذربایجان شد. در ۱۳ آبان ۱۳۹۹، مقام معظم رهبری فرمودند: “همه سرزمین‌های جمهوری آذربایجان که توسط ارمنستان تصرف شده، باید آزاد شود و به ارمنستان بازگردد…البته بایستی امنیت ارمنی‌ها که در این سرزمین‌ها هستند محفوظ باشد و مرزهای بین‌المللی هم باید رعایت شود.” حتی در ایران هم تجمعاتی برای حمایت از آذربایجان شکل گرفت. نمایندگان ولی فقیه در استان‌های آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی،اردبیل و زنجان در حمایت از آذربایجان در جنگ قره باغ بیانیه مشترکی به تاریخ ۹ مهر ۱۳۹۹ صادر کردند. در این بیانیه آمده است: “هیچ تردیدی در تعلق قره باغ به آذربایجان و اشغال آن و لزوم بازگشت این اراضی به آذربایجان، کشور اهل بیت نیست و دولت آذربایجان در بازپس‌گیری این اراضی کاملا قانونی و شرعی عمل کرده و با این اقدام در صدد اجرای ۴ قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل برآمده است. همچنین آمده است: “در حال حاضر نیز تنها راه زمینی آذربایجان برای نخجوان، خاک جمهوری اسلامی است که ایران سخاوتمندانه آن را در اختیار دولت آذربایجان قرار داده است.” اما باید در برابر آذربایجان نکاتی را به یاد داشت. نکاتی که شامل پان ترکیسم و نزدیکی آذربایجان به رژیم اسرائیل است. در سال ۱۳۹۱ اسو‌شیتدپرس نوشت: “اسرائیل پهباد‌های ایتان را در خاک آذربایجان مستقر کرده است تا برای هدف قرار دادن موشک‌های ایران از آن استفاده کند.” مجله فارین پولیسی نوشته است: “رژیم اسرائیل کی از پایگاه‌های هوایی جمهوری آذربایجان را برای حمله به تاسیسات هسته‌ای ایران خریداری کرده است و در سایر پایگاه‌های آن کشور نیرو و هواپیما مستقر کرده است. جمهوری آذربایجان از مشتریان تسلیحات اسرائیلی نیز هست و میلییارد‌ها دلار اسلحه از اسرائیل خریداری کرده است.” باید یادآوری کرد که در جنگ اول و دوم قره باغ، ترکیه و اسراییل از آذربایجان حمایت تسلیحاتی و اطلاعاتی می‌کردند. اشپیگل آنلاین در مقاله‌ای می‌نویسد: “باکو کانون جاسوسان جهان و اسرائیل است و این شهر به‌دلیل همسایگی با ایران، برای اسرائیل اهمیت دو‌چندان دارد. در سال ۱۳۹۸ نیز، اسراییل و آذربایجان برای ایجاد یک سیستم اطلاعاتی ملی توافقنامه‌ای امضا کردند.
در سندی متعلق به راب گاوریک، رایزن اقتصادی/سیاسی سفارت امریکا در باکو در سال ۲۰۰۹ که ویکی لیکس آن را افشا کرد، منافع اسرائیل در آذربایجان را به اختصار آورده است: “رابطه اسرائیل با آذربایجان قویا بر پایه مصلحت‌گرایی و درک دقیق اولویت هاست. هدف اصلی اسرائیل این است که آذربایجان را به عنوان متحدی علیه ایران به خدمت درآورد و آن را سکویی جهت رصد جمهوری اسلامی و بازاری برای جنگ افزارهای نظامی خود تبدیل کند.” منافع اسرائیل در رابطه با آذربایجان مشخص شد. اما منافع آذربایجان در رابطه با نزدیکی با رژیم اسرائیل چیست؟ اولین منفعت، جلب حمایت تسلیحاتی برای جنگ با ارمنستان و اشغال قره باغ است. دومین منفعت رسیدن به رویای پان ترکیسم است. الهام علی اف و اردوغان انگار برای رسیدن به این رویا عهد اخوت بسته‌اند! به عنوان مثال اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه، در مراسم رژه نظامی نیروهای آذربایجان شعر ارس را خواند. این شعر که به زبان ترکی است یکی از نمادهای جدایی طلب پان‌ترکیست هاست. در نقشه موسوم به “جهان ترک” که باغچه لی به اردوغان هدیه داد، پان ترکیسم موج میزند! طوری که حتی اعتراض فدراسیون روسیه هم به آن را در پی داشت. این نقشه شمال ایران را جز جهان ترک می‌داند و به خوبی نشان می‌دهد چرا آذربایجان و ترکیه در‌صدد نزدیکی به رژیم اسرائیل و متعاقبا آمریکا و غرب هستند. ایران باید به یاد داشته باشد اگر حاکمیت آذربایجان به قره باغ تثبیت شود، به سوی اهداف توسعه طلبانه خود برای رسیدن به آنچه که جهان ترک می‌خواند پیش خواهد رفت. نباید الزام اشراف اطلاعاتی و تقویت منابع دفاعی در شمال غربی کشور فراموش شود.
