پایداری آتش‌بس باکو وایروان
به گزارش بخش بین المللی سایت خبرمهم، زهراب مناتسکانیان، وزیرخارجه ارمنستان در تاریخ شانزدهم نوامبر در جریان اختلافات علنی‌اش با نیکول پاشینیان، نخست وزیر بر سر شرایط آتش‌بس با جمهوری آذربایجان از سمت خود استعفا کرد. از زمانی که ارمنستان توافقنامه آتش‌بس با آذربایجان را امضا کرده، ۱۷ حزب اپوزیسیون ارمنستان و حامیان‌شان در خیابان‌های ایروان تظاهرات کرده و خواستار استعفای پاشینیان و برگزاری انتخابات پارلمانی زودهنگام شده‌اند. آرمن سرکیسیان، رییس‌جمهوری ارمنستان که جایگاهش در ساختار سیاسی ارمنستان بیشتر تشریفاتی است نیز خواستار استعفای پاشینیان شده و پیشنهاد کرده دوستی اتحاد ملی در ارمنستان تشکیل شود. نیروهای امنیتی ارمنستان نیز یکی از رهبران اپوزیسیون این کشور را در تاریخ چهاردهم نوامبر به اتهام توطئه برای ترور پاشینیان دستگیر کرده‌اند. (رویترز) به نظر می‌رسد که بحران سیاسی در ارمنستان در میانه درخواست‌های گسترده برای استعفای دولت این کشور به دلیل عملکردش در امضای آتش‌بس با آذربایجان عمیق‌تر میشود.
شرایط بسیار شکننده و بحرانی در ارمنستان و مناطق مورد مناقشه میان این کشور و آذربایجان ممکن است موجب گسترش درگیری‌های نژادی و نقض توافقنامه آتش‌بس میان دو کشور شود.
در تاریخ نهم نوامبر با میانجی‌گری روسیه توافقنامه آتش‌بسی را به امضا رساندند و به ۶ هفته درگیری مسلحانه میان خود پایان دادند. در این توافقنامه، ارمنستان پذیرفت برخی از نواحی منطقه ناگورنو قره‌باغ و سه ناحیه اطراف آن را به آذربایجان واگذار کند. در نتیجه امضای این توافقنامه تعداد ۲ هزار سرباز حافظ صلح روسی نیز برای مدت ۵ سال در منطقه مستقر خواهند شد. (رویترز)
این توافقنامه برای آذربایجان یک پیروزی به حساب می‌آید و در مقابل در ارمنستان افکار عمومی از این توافقنامه به عنوان نوعی تسلیم و سازش برداشت کرده است. چراکه براساس توافقنامه آذربایجان توانسته بسیاری از نواحی سرزمینی را در تحت کنترل خود بگیرد. این نواحی دقیقا همان نواحی بود که آذربایجان چند ده سال برای به کنترل گرفتن آنها با ارمنستان دچار مناقشه بود. البته نیکول پاشینیان، نخست وزیر ارمنستان از این توافقنامه دفاع می‌کند و معتقد است منابع نظامی ارمنستان در درگیری‌ها با آذربایجان آنقدری نبود که بتواند دوام بیاورد. پاشینیان همچنین از استعفا امتناع کرده است. در آن سو گروه‌های اپوزیسیون نیز در پارلمان این کشور آنقدر اکثریت ندارند که بتوانند او را از قدرت خلع کنند. اما اگر اعتراضات سراسری در ارمنستان بیشتر شود و برخی از اعضای دولت ائتلافی پاشینیان از او فاصله بگیرند، احتمالا سقوط دولت او زیاد است.
نتایج منطقه‌ای آتش‌بس
نگاهی به روند دست یافتن به توافقنامه آتش‌بس و مفاد آن نشان می‌دهد که این توافقنامه موجب تثبیت نفوذ روسیه و ترکیه در منطقه شده است و قدرت‌های خارجی نظیر امریکا و فرانسه از این روند کنار گذاشته شده‌اند. روس‌ها توانسته‌اند با این توافقنامه حضور نظامی خود را در یکی از گستره‌های نفوذ خود تثبیت کنند. به‌علاوه این توافق این امکان را برای پوتین فراهم کرده که بدون به خطر انداختن روابطش با آذربایجان، روابط خود را با ارمنستان حفظ کند. زمانی که پاشینیان به قدرت نرسیده بود و در جرگه اپوزیسیون دولت ارمنستان بود همواره از کیفیت و نزدیکی روابط ارمنستان و روسیه انتقاد می‌کرد. اما وقتی در سال ۲۰۱۸ قدرت را در ارمنستان در دست گرفت سعی کرده در روابطش با روسیه عملگرا باشد. حالا که ارمنستان بعد از امضای توافقنامه آتش‌بس در موقعیتی شکننده قرار گرفته است، ممکن است پاشینیان مجبور شود روابط اقتصادی، سیاسی و امنیتی نزدیک‌تری با روسیه برقرار کند تا بتواند در مقابل آذربایجان موضعی قوی‌تر اتخاذ کند. ترکیه نیز از این توافقنامه سود برده است. این توافقنامه موجب شده ترکیه بتواند روابطش با آذربایجان را تحکیم کرده و حضور نظامی‌اش در منطقه را به شکل گسترده‌تری تثبیت کند. ترکیه روابط سیاسی، نظامی نزدیکی با آذربایجان دارد. در زمینه انرژی نیز دو کشور تبادلات گسترده‌ای با هم دارند. حمایت ترکیه از آذربایجان در رویارویی اخیرش با ارمنستان این روابط را مستحکم‌تر کرده است.
در تاریخ ۱۲ نوامبر، دیمیتری پسکوف، سخنگوی کاخ کرملین اعلام کرد توافقنامه آتش‌بسی که مسکو مطرح کرده مانع از این میشود که طرفین برای حل مناقشه از ابزارهایی نظیر اعمال زور و عملیات نظامی استفاده کنند. ترکیه نیز ادعا می‌کند که این دقیقا همان چیزی بود که می‌خواست.
به احتمال زیاد ترکیه و روسیه طی هفته‌های آینده همکاری‌های‌شان را برای عملی کردن آتش‌بس میان ارمنستان و آذربایجان نزدیک‌تر خواهند کرد. دولت ترکیه در تاریخ شانزدهم نوامبر طرحی را به پارلمان ارایه کرد که بر مبنای آن به دولت اجازه می‌دهد به آذربایجان نیروی نظامی اعزام کند. ترکیه اعلام کرده این اقدامش همان نقشی را بازی خواهد کرد که نیروهای حافظ صلح روسیه قصد دارند ایفا کنند. البته روسیه این ادعای ترکیه را رد کرده است. پاشینیان نیز در تاریخ دوازدهم نوامبر اعلام کرد نیروهای حافظ صلح روسیه حافظ امنیت شهروندان ارمنی در مناطق مورد مناقشه خواهند بود. /اعتماد
