پازوکی، اقتصاددان: با وجود این همه موسسات فرهنگی با بودجه‌های کلان در قانون بودجه پس وزارت فرهنگ و ارشاد دقیقا چه کاری انجام می‌دهد؟بودجه بندی‌ها تا الان در کشور بیشتر سیاسی بودند./ ما وقتی حوزه علمیه و ده‌ها دانشگاه الهیات با فارغ‌التحصیلان بیکار داریم، دیگر چه نیازی به تاسیس دانشکده‌های جدید معارف اسلامی با بودجه دولتی داریم؟
به گزارش بخش اقتصادی سایت خبرمهم، مهدی پازوکی، اقتصاددان در قسمت اول این گفت‌وگو به مطهره حیدری، خبرنگار گروه رسانه‌ای خبرهای فوری مهم نسبت به بودجه ۱۴۰۴ گفت: یکی از ویژگی‌های بودجه ۱۴۰۴ نسبت به بودجه‌های قبلی شفافیت است. یعنی بخشی از بودجه در بخش یارانه‌ها که قبلا در اعتبارات بودجه عمومی کشور نمی‌آمد الان آمده. ولی دولت در بخش درآمدی باید به نظر من خدمات خودش را به هیچ وجه گران نکند یا حداکثر ۱۰ درصد گران کند، مثل گواهینامه، گذرنامه، عوارض خروج از کشور یا شناسنامه و … . گران شدن این خدمات فقط به جامعه سیگنال منفی می‌دهد چون رقمی که از درآمد این‌ها نیز عاید دولت میشود به هزار میلیارد هم نمی‌رسد. مجلس هم اگر میخواهد در شرایط فعلی تورم را کنترل کند باید بداند یکی از راه‌ها، کاهش انتظارات تورمی است. علت یک رقمی شدن نرخ تورم در سال ۹۵ و ۹۶ دوره‌ی روحانی، برجام بود که باعث خوشبینی مردم نسبت به آینده و تعامل با جامعه جهانی شده بود. یعنی ۵۰ درصد کاهش یک رقمی تورمی در سال ۹۵ به کاهش انتظارات تورمی برمیگردد. مثلا ثبت نام مربوط به سازمان سنجش میخواهد ۴۰ درصد افزایش داشته باشد، خب این اشتباه است.
وی در این خصوص که مسعود پزشکیان چگونه می‌تواند درآمدهای نفتی را محقق کند، گفت: درآمدهای دولت از سه منبع نفت، مالیات‌ها و اوراق مالی دولت است و اگر شرایط سیاسی ما به همین صورت که الان هست بماند قطعا درآمدهای نفتی ما تغییری نخواهد کرد. چون قرار است بالغ بر یک میلیون و دویست هزار بشکه در روز بفروشیم. پس اگر دولتِ آقای پزشکیان میخواهد درآمدهای نفتی تحقق پیدا کند، نباید به حرف تندروها گوش دهد و فقط باید با مذاکرات با مقامات بالا موفق به ایجاد تعامل با جامعه جهانی شود. اگر هم درآمد نفتی تحقق پیدا نکند، به معنای کسری بودجه است. در بخش درآمدی نیز دو توصیه دارم یکی اینکه خدمات دولتی نباید بیش از ۱۰ درصد گران شود و باید سیاست تعامل با جامعه جهانی ایجاد شود و دولت باید سعی کند با سایر قوا به سمت سیاست تنش‌زدایی برود چون این اتفاق هم به نفع ماست و هم به ضرر اسرائیل و رقبای منطقه‌ای.
این اقتصاددان در رابطه با راه حل عدم کسری بودجه افزود: دولت باید برای اینکه کسری بودجه نداشته باشد مخارج غیر‌ضرورری خود را کاهش دهد و برای این کار من به قانون بودجه ۱۴۰۳ که الان در‌حال اجراست و در دولت آقای رئیسی تصویب شد، اشاره میکنم. اگر این قانون را در مقابل خود بگذارید می‌بینید نسبت به سال ۱۴۰۱ چقدر افزایش داشته. به طور مثال در بودجه ۱۴۰۳ حقوق کارمندان دولت ۲۰ درصد افزایش داشته در حالی که بودجه خیلی از نهادها و دستگاه‌ها بالای ۶۰ درصد افزایش داشته است. پس دولت در این شرایط اگر میخواهد کسری بودجه نداشته باشد باید مخارجش امسال حداکثر در حد ۲۰ درصدی که حقوق کارکنان دولت و بازنشستگان افزایش پیدا می‌کند را افزایش دهد و بودجه خیلی از دستگاه‌ها را کاهش دهد.
به عنوان مثال مرکز ملی فضای مجازی در سال ۱۴۰۱ اعتبارش ۲۵۰ میلیارد ریال بوده ولی در قانون ۱۴۰۳ با سه برابر افزایش تبدیل به ۶۹۶ میلیارد ریال شده، مجلس شورای اسلامی در سال ۱۴۰۱ از ۱۵ هزار و ۳۳۳ میلیارد ریال به ۴۶ هزار و ۶۸۸ میلیارد ریال در سال ۱۴۰۳ رسیده و افزایش سه برابری داشته؛ درحالیکه تعداد نمایندگان افزایش نداشته و تازه قرار بوده نمایندگان الگو باشند و فرهنگ قناعت را پیش بگیرند. در همه جای دنیا دولت‌ها یک خبرگزاری دولتی دارند اما در کشور ما ده‌ها خبرگزاری از دولت پول و بودجه دریافت می‌کنند. در ردیف بودجه یک قسمتی ذکر شده به کمک به ستاد عمره و عتبات دانشجویان که در سال ۱۴۰۱ بوده ۵۳ میلیارد ریال در سال ۱۴۰۳ به ۷۱۹ میلیارد ریال تبدیل شده، یعنی در واقع بیش از ۱۴ برابر افزایش پیدا کرده. در اینجا باید گفت اگر واقعا پول داریم خب مدارس را درست کنیم که در همین تهران کمبود کلاس داریم دیگر سیستان و بلوچستان بماند که حتی تخته هم ندارند. این ردیف‌ها در بودجه باید واقعا حذف شوند و آقای پزشکیان باید در این زمینه با رهبری صحبت کنند.
وی ادامه داد: دانشگاه امام صادق نیز علاوه بر اموال زیادی که دارد و تازه می‌تواند به دولت مالیات دهد، ۲۷۸ هزار میلیارد ریال در سال ۱۴۰۱ بودجه گرفته که در سال ۱۴۰۳ به ۷۰۱ هزار میلیارد ریال تبدیل شده و تازه ۲۰۰ هزار میلیارد ریال هم از محل ردیف متفرقه گرفته که میشود ۹۰۱ هزار میلیارد ریال و بودجه دانشگاه شریف که یکی از بهترین دانشگاه‌های خاورمیانه است و بزرگترین دانشگاه جهان در دوره لیسانس است، اعتبارش ۹۰۰ میلیارد تومان است. درحالیکه اعتبار جامع المصطفی هزار میلیارد و دویست و هفتاد و یک میلیارد تومان است. دانشگاه پیام نور نیز که اکثر مقامات دولت رئیسی جز هیئت علمی‌اش بودند، اعتبارش در سال ۱۴۰۱ در قانون بودجه ۱۳هزارو ۲۷۰ میلیارد ریال بوده و در سال ۱۴۰۳ به ۲۵ هزار و ۲۴۰ میلیارد ریال تبدیل شده. سازمان اوقاف و خیریه اصلا نیازی به اینکه از دولت بودجه بگیرد، ندارد؛ ولی ردیف بودجه‌اش در سال ۱۴۰۱، رقم ۳هزارو ۶۲۲میلیارد ریال بوده و در سال ۱۴۰۳ به ۱۲ هزارو ۹۸۳ میلیارد ریال رسیده. این یعنی ۴ برابر شده. شورای نگهبان نیز در سال ۱۴۰۱، بودجه‌اش ۲۷۳ هزار میلیارد ریال بوده ولی در قانون ۱۴۰۳ به ۶۳۰ هزار میلیارد ریال تبدیل شده است.
در بودجه جدید سال ۱۴۰۳ دو دانشگاه جدید ذکر شده درحالیکه ما تعداد زیادی دانشگاه داریم. مجلس یازدهم در قانون بودجه ۱۴۰۳ یک ردیف جدید گذاشته به نام دانشگاه انقلاب اسلامی بسیج که ۵۰۰ میلیارد ریال هم اعتبار برای آن گذاشته است و یک دانشگاه دیگر نیز به نام اصول دین گذاشتند و اعتبار ۱۰۰ میلیاردی برایش در‌نظر گرفتند. ما در این کشور چندین دانشگاه دولتی که رشته معارف اسلامی دارد با دانشجویان فارغ‌التحصیل بیکار داریم، خب چه نیازی است که دیگر در این زمینه دانشگاه ایجاد کنید؟
پازوکی با اشاره به بودجه سایر نهادها و موسسات گفت: بودجه بنیاد شهید نیز در سال ۱۴۰۱ از ۴۵ هزار میلیارد تومان به ۹۰ هزار میلیارد تومان در سال ۱۴۰۳ رسیده ولی بودجه سازمان حفاظت محیط زیستی از هزار و ششصد و بیست و هفت میلیارد تومان به دو هزار و نهصد و هفتاد و سه میلیارد تومان رسیده است. در سازمان تبلیغات اسلامی یک پژوهشگاه وجود دارد به نام فرهنگ و اندیشه اسلامی که اعتبارش در سال ۱۴۰۱ از ۳۶۶ میلیارد ریال به ۹۰۶ میلیارد ریال رسیده. یک مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت نیز زیر نظر سازمان تبلیغات وجود دارد که اعتبارش از ۱۶۹ میلیارد ریال به ۲۸۳ میلیارد ریال رسیده، در حالیکه هیچ الگوی اسلامی ایرانی از این‌ها بیرون نمی‌آید. جالب است که مرکز تحقیقات کامپیوتر علوم اسلامی را زیر مجموعه سازمان تبلیغات گذاشتند. بخدا در دنیا به ما با این وضعیت می‌خندند. این مرکز تحقیقات کامپیوتر علوم اسلامی از ۳۴۹ میلیارد ریال به هزار و صد و سه میلیارد ریال افزایش پیدا کرده و قطعا نیز توقع افزایش بیشتر در سال ۱۴۰۴ را دارند. موسسه‌ای به نام دایره المعارف فقه اسلامی اعتبارش از ۷۰ میلیارد در سال ۱۴۰۱ به ۲۲۷ میلیارد ریال رسیده و بیش از سه برابر افزایش داشته. اعتبار ستاد اقامه نماز در سال ۱۴۰۱ از ۲۹۳ میلیارد ریال به ۹۸۲ میلیارد ریال در سال ۱۴۰۳ رسیده. صدا و سیما اعتبارش به شدت افزایش پیدا کرده.
این اقتصاددان ادامه داد: پس دولت باید با هماهنگی با سایر قوا و رهبری بودجه این‌ها را به دشت کاهش دهد. من پیشنهاد میکنم بودجه مراکز علمی کاربردی نیز حذف شود یا در هم ادغام شوند و رشد این‌ها در بودجه ۱۴۰۴ حداقل صفر شود. این اقدامات در کاهش کسری بودجه به دولت کمک زیادی می‌کند. ما وقتی در قم حوزه علمیه و ده‌ها دانشگاه الهیات با فارغ‌التحصیلان بیکار داریم دیگر چه نیازی به تاسیس دانشکده‌های جدید معارف اسلامی داریم، آن هم دانشگاه‌هایی که تبدیل به کارخانه‌های مدرک سازی شدند که فقط برای دولت هزینه ایجاد می‌کنند. کسری بودجه یکی از مهمترین عوامل رشد نقدینگی در اقتصاد ایران و تورم است. بنابراین وقتی دولت الان زورش به حذف یک سری بودجه‌های موسسات فرهنگی نمی‌رسد چون قدرت دارند، باید حداقل بودجه این‌ها را برای سال جدید افزایش ندهد تا تورم کاهش پیدا کرده و ثبات به کشور بازگردد.
وی تاکید کرد: لطفا از قول من این سوال را بنویسید که در کجای دنیا صدا و سیما، روزنامه با بودجه دولتی چاپ می‌کند؟ اگه درآمد دارد خب چاپ کند اما حق ندارد با پول دولت این کار را انجام دهد. نیازی هم به داشتن ۶۰ شبکه ندارد ۳ شبکه هم کافی است. به نظر من دولت باید خانه‌های سازمانی در شهر تهران را به مزایده با قیمت کارشناسی بگذارد تا قیمت مسکن کاهش یابد. پزشکیان یا باید ملت را داشته باشد یا همانند روسای جمهور قبلی میشود. من به عنوان کسی که به پزشکیان رای داده و دوستدار اوست می‌گویم مسعود پزشکیان برای جبران کسری بودجه باید از هزینه‌های نهاد ریاست جمهوری شروع کند. من در‌حال حاضر از آقای پزشکیان درخواست دارم جلوی رانت و فساد را بگیرند تا اقتصاد شفاف شود. توجه به این نکته خیلی مهم است ما یک قرارگاهی داریم به نام قرب بقیه الله که در ردیف ۱۱۱۶۰۰ که به صورت مستقل در بودجه حضور دارد. این قرارگاه از موسسات فرهنگی و اجتماعی حمایت می‌کند و بودجه‌اش در سال ۱۴۰۱ از ۵هزار و ۳۹۵ میلیارد ریال به ۱۱ هزار و ۸۴۹ میلیارد ریال در سال ۱۴۰۳ رسیده.
پازوکی افرود: با وجود این همه موسسات فرهنگی با بودجه‌های کلان پس وزارت فرهنگ و ارشاد دقیقا چه کاری انجام می‌دهد؟ یا سازمان تبلیغات دقیقا چه کاری انجام می‌دهد؟ خب همه این موارد نشان می‌دهد ما کشور را گران اداره می‌کنیم. دولت باید با کنترل تورم و ایجاد ثبات اقتصادی، مردم را داشته باشد، در‌غیر این صورت مجبور است به سمت قدرت‌های خارجی برود، مثلا کشورهای خلیج فارس مثل بحرین چرا به آمریکا پایگاه می‌دهد؟ چون برای حفظ امنیتش نیاز به یک قدرت خارجی دارد. بنابراین آقای پزشکان باید قدرت چانه زنی را در دفاع از حقوق ملت داشته باشد. اگر درآمد دولت تحقق پیدا کرده و مخارج دولت بیش از هزینه‌هایش نشود قطعا توازن ایجاد میشود. به طور مثال در ایام کرونا نرخ تورم در بریتانیا ۱۱/۸ درصد بود اما الان به ۱/۸ تبدیل و یک رقمی شده. کشورهای عضو اتحادیه اروپا و آمریکا نیز تورم را به شدت کاهش دادند.
مهدی پازپکی در پایان گفت: بنابراین من به عنوان یه دلسوز می‌گویم اقتصاد باید درست شود چون این اقتصاد خانواده‌ها را از هم می‌پاشد. دولت باید تورم را کنترل کند و نباید حقوق‌ها را افزایش داده و اسکناس بدون پشتوانه چاپ کند. دولت باید بداند افزایش حقوق، چیزی جز فقر، فساد و افسار گسیختگی اقتصادی نخواهد داشت و بی‌ثباتی اقتصادی به شدت خطرناک است. حکومت باید این را بفهمد و آقای پزشکیان باید بگوید من به مردم قول ایجاد تعادل در بودجه را دادم. بنابراین این بودجه بندی تا الان در کشور بیشتر سیاسی بوده. من این را به مجلس هم می‌گویم چون خیلی از اعتبارات را مجلس افزایش می‌دهد. نباید بودجه مجلس در سال آینده بیش از ۲۰ درصد افزایش یابد. نمایندگان هم مثل سایر کارکنان دولت پول غذایشان را بدهند. ما در زمان آقای روحانی بهترین غذاها را در در مجلس می‌خوردیم. این برنامه‌هایی که الان انجام میشود برخلاف سنت علی (ع) است. تمام استانداری‌های ما تبدیل به کاخ شدند. مجلس ما باید از مجلس بریتانیا یاد بگیرد که صندلی هایش هنوز برای دوران ویکتوریاست یعنی مربوط به ۱۵۰ سال قبل! دولت به تنهایی نمی‌تواند هیچ کاری انجام دهد منتهی باید این اطلاعات را ببرد خدمت رهبری و رؤسای سایر قوا و بگوید اگر می‌خواهید تورم کنترل شود باید این اقدامات را انجام دهیم. الان بزرگترین مشکل ایران عدم ثبات اقتصادی است که مهمترین شاخص آن تورم است.
