چرا مدیر شبکه سه «۹۰» را تعطیل کرد؟ در «مدار فروغی»!
به گزارش بخش فرهنگی سایت خبرمهم، تقریبا ۲ سال پیش برنامه ۹۰ با حواشی بسیار با دستور علی فروغی، مدیر شبکه سه، نیمه‌تمام رها شد. در طول این مدت هیچگاه توضیحی درباره علت این تعطیلی مطرح نشد اما گمانه‌زنی‌ها از روند روی کار آمدن فروغی و چالش‌های برنامه ۹۰، کمی پرده از اختلافات فردوسی‌پور و مدیر شبکه ۳ برداشت. اما حالا فروغی در مصاحبه‌ای اینترنتی دلایلی را برای کنار گذاشتن فردوسی‌پور مطرح کرده است که تعجب بسیاری را به دنبال داشته است، دلایلی مثل از مدار خارج شدن مجری محبوب تلویزیونی تا فروپاشی صدا و سیما درصورت ادامه همکاری با او!
«۹۰» را به جرات می‌توان محبوب‌ترین برنامه تلویزیونی ایران دانست، برنامه‌ای پرمخاطب که هر دوشنبه مخاطبانش را تا پاسی از شب بیدار نگه می‌داشت و توانست در ۲۰ سال فعالیتش به تاثیرگزارترین و جنجالی‌ترین برنامه ورزشی رسانه ملی تبدیل شود. عادل فردوسی‌پور، تهیه‌کننده و مجری این برنامه، ۹۰ را در سال ۱۳۷۸ بنیانگذاری کرد. اولین قسمت این برنامه در تاریخ ۲۳ مرداد ماه ۱۳۷۸ از شبکه سه سیما پخش شد و تا ۲۰ اسفند ماه سال ۱۳۹۷ ادامه داشت. قرار بود ویژه برنامه‌ای هم به مناسبت پایان سال ساخته شود که با دستور علی فروغی امکان پخش نیافت و اینگونه بود که ناگهان بدون هیچ توضیحی از سوی مسئولان صدا و سیما، پربیننده‌ترین برنامه بزرگ‌ترین رسانه ملی کشور تعطیل شد تا جایی که حتی اثری از دکور این برنامه هم در ساختمان صدا و سیما نباشد.
اما چه شد که برنامه ۹۰ و عادل فردوسی‌پور مورد غضب مدیر تازه‌وارد و جویای نام شبکه سه قرار گرفت؟ اما شاید بتوان ردپای اولین اختلافات را در روزهای برگزاری جام‌جهانی روسیه پیدا کرد. در گیرودار برگزاری مسابقات فوتبال جام جهانی ۲۰۱۸، عادل فردوسی‌پور که تهیه‌کننده و مجری ویژه‌برنامه این مسابقات بود، قصد داشت مهمانان ویژه‌ای را برای مسابقات ایران در جام‌جهانی دعوت کند. کارلوس پویول، کاپیتان سابق تیم ملی اسپانیا و بارسلونا نیز یکی از همین افراد بود که به بهانه بازی تیم‌های ایران و اسپانیا به ایران آمد. در حالی که همه چیز آماده ورود پویول به تهران و همه چیز آماد حضور او در استودیو بود، ناگهان برنامه به هم ریخت. گفته می‌شد مدیر تازه شبکه سه سیما که تنها حدود یک ماه از انتصابش می‌گذشت به دلیل ظاهر این بازیکن و موهای بلندش، حضورش را با خط‌قرمزها در تعارض می‌دیده است. از سوی دیگر هزینه‌های گزاف دعوت از مهمانان خارجی که البته از سوی اسپانسر برنامه تامین می‌شد، در شرایط بد اقتصادی مردم به عنوان دلیل لغو حضور مهمانان ویژه مطرح شد. به هر حال هرچه بود، دلخوری در ظاهر تهیه‌کننده و مجری موفق تلویزیون در حین اجرای بقیه برنامه‌های ویژه جام‌جهانی به وضوح به چشم آمد. همان زمان هم شایعاتی مبنی بر استعفای فردوسی‌پور مطرح شده بود که این مجری آن را تکذیب کرد.
شایعه‌های مربوط با اختلافات عادل و فروغی همچنان ادامه داشتند اما چندان قوی نبودند تا اینکه بعد از پخش نشدن آیتمی درباره تبانی تیم نساجی و خونه‌به‌خونه بابل از برنامه ۹۰، دوباره اوج گرفتند. حدودا یک ماه بعد از ماجراهای قبلی، در حالی که قرار بود ۹۰ مطابق کنداکتور هفتگی شبکه سه، دوشنبه ۲۳ مهر روی آنتن برود، از جدول پخش برنامه‌های شبکه سه کنار گذاشته شد و بازی انگلیس- اسپانیا جایگزینش شد. این در حالی بود که هفته قبلش، فردوسی‌پور بر پخش این برنامه در هفته بعد تاکید کرده بود. دوشنبه آمد و ۹۰ پخش نشد. البته دلیل این جایگزینی تراکم برنامه‌های فوتبال اروپایی عنوان شد اما باتوجه به وجود شبکه ورزش و امکان پخش این مسابقات در آن شبکه، به نظر می‌رسید که تغییراتی جدی در راه است. همان زمان این تصمیم در شبکه‌های اجتماعی با واکنشی تند از سوی کاربران روبه‌رو شد. فردوسی‌پور در مصاحبه‌ای با ایسنا درباره پخش نشدن برنامه‌اش گفت: «ما مطابق روال سالیان قبل که در هفته‌هایی که بازی‌های لیگ تعطیل بود برنامه داشتیم، تمام کارهای برنامه را انجام می‌دهیم و با هماهنگی مدیر محترم گروه ورزش، هفته قبل در برنامه ٩٠ اعلام کردم که دوشنبه این هفته درباره چه موضوعاتی برنامه داریم. ما در حال انجام کارهای برنامه برای هفته آینده هستیم و امیدواریم که نود پخش شود.»
این مصاحبه اما چندان به مذاق مدیر شبکه سه خوش نیامد و با پخش نشدن دوباره برنامه ۹۰ در هفته بعد، یعنی ۳۰ مهر، این ناراحتی را نشان داد. شبکه سه در اطلاعیه‌ای درباره علت پخش نشدن برنامه عادل فردوسی‌پور نوشت: «با عنایت به رفتار غیر‌حرفه‌ای تهیه‌کننده و مجری برنامه نود در پی عدم پخش این برنامه، به دلیل پخش بازی انگلیس– اسپانیا در دوشنبه گذشته و همچنین استمرار رفتار خارج از عرف ایشان در مصاحبه خلاف ابلاغ گروه ورزش، برنامه مذکور این هفته پخش نخواهد شد». به نظر می‌رسید این بار فروغی دلیلی برای کتمان اختلاف‌ها نمی‌دید اما به دلیل فشار افکار عمومی مجبور به عقب‌نشینی شد و دوباره ۹۰ به روی آنتن رفت.
گرچه دیگر همه از اختلافات بسیار این تهیه‌کننده قدیمی تلویزیون و مدیر جدید خبر داشتند اما فردوسی‌پور طبق روال هر دوشنبه برنامه‌اش را اجرا می‌کرد.
اختلاف‌ها رفته رفته بالا گرفت تا اینکه پس از ماجرای جنجالی رای‌گیری مردمی جشنواره تلویزیونی جام‌جم دیگر همه از ماجرا خبردار شدند. در اختتامیه همین جشنواره عادل به زبان آمد و در حالی که برای برنده شدن تندیس بخش تهیه‌کنندگی برای برنامه «نود» در بخش برنامه‌های ترکیبی و تندیس نگاه مردمی پشت میکروفون رفته بود، گفت: «خوشحالم که امسال در سخت‌ترین سال کاری‌ام دو جایزه گرفتم؛ یکی از هیئت داوران برای بهترین برنامه ترکیبی و دیگری از مردم. من فرزند رسانه ملی هستم. در این ۲۲ سال، در رسانه صادقانه و پاک کار کردم.» او در عین حال گفت: «خوشحالم در سخت‌ترین سال کاری‌ام که در رسانه خودم هم به من بی‌مهری شد، دیده شدم؛ هم از طرف مردم و هم از طرف اهالی رسانه. جایزه دوم که مردم به من دادند بسیار برایم ارزشمند است و نمی‌دانم با چه زبانی از مردم تشکر کنم.» او که در حین صحبت‌هایش منقلب شده بود، گفت: «برای سختی‌هایی که امسال کشیدم منقلب شدم، ولی این جایزه که لطف مردم و سازمان بود، مثل یک اکسیر است و تمام غم‌هایم را کنار می‌گذارم.»
اما به نظر می‌رسید این جوایز و حرف‌های عادل چندان به مذاق فروغی خوش نیامد، چون تنها چند هفته پس از این اتفاق، فروغی عطای «۹۰» را به لقایش بخشید. کار آنقدر بالا گرفت که حدودا دو ماه بعد میز عادل در این برنامه سر از یک هندوانه‌فروشی کنار جاده‌ای درآورد و آنجا معلوم شد که دیگر «۹۰» به شبکه سه باز نخواهد گشت. به دلیل همین اقدامات، این مدیر جوان با گذشت ۲ سال هنوز که هنوز است به دلیل اقداماتش در سیبل انتقادات قرار دارد.
حالا فروغی در مصاحبه‌ای اینترنتی سرانجام توضیحاتی را درخصوص کنار گذاشتن فردوسی‌پور مطرح کرده است. او گفت: «دیگر نمی‌توانست اینگونه ادامه داد، نه محبوبیت و نه تخصص ایشان برای ما پوشیده نبود. از میزان تخصص ایشان آگاه بودیم، اما شما اگر بهترین دروازه‌بان را ببینید که در یک خط دیگر وارد شده است و فعالیت می‌کند، یک نفر دیگر را دروازه‌بان می‌گذارید، درباره ایشان هم همین بود، کار ایشان از مدار خارج شده بود و دیگران هم نگاه می‌کردند و می‌گفتند زمانی که یک نفر به خاطر محبوبیتش می‌تواند از مدار خارج شود و کسی هم به او چیزی نگوید، پس ما هم می‌توانیم همین کارها را انجام دهیم و اینگونه صدا و سیما از هم می‌پاشید.»
او ادامه داد: «به همین دلیل، ما ناگزیر بودیم که این تصمیم را بگیریم، هرچند که هنوز هم راه برای گزارشگری ایشان باز است. ایشان یک رقم درشت از برنامه «فوتبال ۱۲۰» دریافت کرده است، به ایشان گفته‌ایم فوتبال را گزارش کن، خودشان قبول نکردند، می‌خواهم بگویم، ایشان خوب بلد است مظلوم‌نمایی کند، در همان زمان که صحبت از مهاجرت بود، در خواست «فوتبال ۱۲۰» را داده بود، درواقع می‌خواهم بگویم، کار خودشان را بلد هستند، رسانه دارند، رسانه‌های‌شان هم به هم متصل است و فضای مجازی نیز دست ما نیست، از همان طریق یک کار پرحجمی انجام دادند و یک ادراکی را در جامعه ایجاد کردند.»
اما دلایل فروغی آنقدر عجیب بود که صدای کاربران شبکه‌های اجتماعی را درآورد. مهم‌ترین نکته ادبیاتی بود که فروغی در این مصاحبه پیش گرفته بود. ادبیاتی که به نظر می‌رسید نسبت به قبل و با گذشت دو سال و کم شدن میزان شدن انتقادات کمی به فروغی اعتماد به نفس داده بود و حالا به جای لحنی که بوی همراهی بدهد، بیشتر تقابل‌گرایانه بود.
یکی از مهم‌ترین عباراتی که او به کار برد، خارج شدن فردوسی‌پور از مدار بود. اما او هیچ توضیحی درباره اینکه این مدار حول چه محوری می‌گردد نداد. فردوسی‌پور چه رفتاری جز حرفه‌ای‌گری و تخصص داشت که او را از مدار خارج کرده است؟ چگونه است که او هم تخصص دارد و هم محبوبیت اما کنار گذاشته شد؟ آیا در مدار قرار گرفتن یعنی گوش به فرمان بودن مدیر یک شبکه؟ تخصص و مخاطب برای مسئولان صدا و سیما چه جایگاهی دارد؟
عبارت تعجب‌آور بعدی، فروپاشی صدا و سیما در صورت ادامه همکاری با فردوسی‌پور بود! چگونه است که سازمانی عریض و طویل مانند صدا و سیما با بودجه و درآمد کلانی که دارد، توسط یک مجری با هر میزان محبوبیت می‌تواند مورد تهدید قرار بگیرد؟ چگونه است که او بیست سال در این سازمان فعالیت کرده و در این مدت سازمان صدا و سیما از هم نپاشیده است اما فروغی به ناگاه متوجه تهدید فردوسی‌پور میشود و او را کنار می‌گذارد؟
مورد بعدی این است که فروغی گفته که عادل مظلوم‌نمایی می‌کند و می‌تواند به شبکه سه بازگردد. حال این پرسش مطرح میشود که این چگونه مظلوم‌نمایی است که نمی‌تواند حتی خارج از سازمان هم برنامه تولید کند؟ چند وقت پیش بود که خبر ساخت برنامه‌ای توسط فردوسی‌پور برای شبکه نمایش خانگی منتشر شد که بعد از چند روز هم با آن مخالفت شد. این خبر از سوی سازمان صوت و تصویر فراگیر (ساتر) تلویحا تایید شد تا نشان دهد مشکل مدیریت فعلی سازمان صداوسیما با مجری برنامه نود ریشه‌دار‌تر از این حرف‌ها است. سعید رجبی فروتن، معاون ارزشیابی و نظارت سازمان سینمایی، درباره دلایل‌عدم صدور مجوز تولید برای برنامه اینترنتی «۹۹» به تهیه‌کنندگی فردوسی‌پور یادداشتی را در فضای مجازی منتشر کرد و در آن نوشت: «قدر داشته‌هایمان را بدانیم تا غم رفتگان را تاب آوریم! با کمال تعجب به‌رغم موافقت سازمان سینمایی یک سازمان وابسته به صداوسیما با تولید برنامه جدید عادل فردوسی‌پور بر بستر پلتفرم‌های اینترنتی موافقت نکرد! ساترا یعنی مرجع مورد نظر گفته: شرط طرح برنامه‌ها در شورای موافقت کلی انتشار، عدم وجود موانع حقوقی، قضایی و امنیتی است که درمورد برنامه ۹۹ که به درخواست فیلیمو و کافه بازار مطرح شده بود، به دلیل عدم دریافت مکتوب استعلام مراجع مسئول، عملاً موضوع قابل طرح و بررسی توسط شورای مذکور نبود.»
تنها با بیان همین چند نکته درباره گفته‌های فروغی می‌توان این را فهمید که مدیران صدا و سیما می‌خواهند فردوسی‌پور یک مجری معمولی باشد و بشود یک شیر بی دم و یال و اشکم و یک برنامه آرام بسازد، بدون آنکه در نظر بگیرد که فردی که در یک رسانه کار می‌کند در درجه اول باید روحیه انتقادگری داشته باشد نه فقط یک کارمند صرف باشد!/ابتکار
