بانوی پرده‌نشین

به گزارش بخش بین المللی سایت خبرمهم، سال گذشته وقتی احزاب اپوزیسیون ترکیه خودشان را جمع و جور کردند و توانستند حزب حاکم عدالت و توسعه را در انتخابات شهرداری بیشتر شهرهای ترکیه شکست دهند، اکرم امام اوغلو، به عنوان شهردار منتخب ترکیه بیشترین توجه‌ها را به خود جلب کرد و کمتر رسانه بین‌المللی‌ای متوجه زنی شد که درست پشت سر امام اوغلو ایستاده بود؛ او که انگار برای کنار‌زدن رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری فعلی ترکیه خیز برداشته است.

البته «جانان کفتانچی اوغلو»، این بانوی موتورسوار، چپ‌گرا، فمینیست و حامی همجنس‌گرایان از دید رسانه‌ها، حامیان و منتقدانش در ترکیه پنهان نمانده است. کفتانچی اوغلو در خانه عضوی کلیدی برای پیروزی حزبش، حزب جمهوری‌خواه خلق، در مقابل اردوغان شناخته می‌شود. او برای مردم بت‌شکنی خستگی‌ناپذیر و در ۴۸سالگی نماد تغییر نسل در حزبی است که پیش‌تر مردان در آن قدرت را در دست داشتند. سبک سیاست‌ورزی او حتی رویکردی روشن در رد سیاست‌های حزبش است؛ حزبی که شدیدا از نظر ایدئولوژیک به اندیشه‌های مصطفی کمال آتاتورک، بنیان‌گذار ترکیه نوین وابسته است. کفتانچی اوغلو هیچ‌وقت به خاطر مخالفت با حزبش شرمسار نبوده بلکه با این مخالفت‌ها و تزریق اندیشه‌هایش به حزب جمهوری‌خواه خلق توانست استراتژی انتخاباتی جدیدی برای این حزب تبیین کند و باعث تداوم پیروزی‌های آن شد؛ مسئله‌ای که او را به هدف جدیدی برای خشم اردوغان و حزبش تبدیل کرد.  جانان کفتانچی اوغلو در روستای کوچکی در نزدیکی دریای سیاه و در کنار مادری خانه‌دار و پدری معلم بزرگ شده است. او خودش را این‌چنین معرفی می‌کند: «من یکی از صدها هزار شهروند ترکی هستم که در روستا به دنیا آمد و در فقر بزرگ شده است اما به لطف برخورداری از فرصت‌های برابری که کشورم برایم فراهم کرد، تبدیل به کسی شدم که بابتش متشکرم».

آرکان اردمیر، از اعضای سابق حزب جمهوری‌خواه خلق ترکیه، کفتانچی اوغلو را چنین توصیف می‌کند: «او همان اندازه که سیاست‌مدار است، یک فعال سیاسی است. اقدامات او در فعالیت‌های مدنی بسیار حائز اهمیت است و او دقیقا در نقطه مقابل استریوتایپ‌های پیشین حزب جمهوری‌خواه خلق قرار دارد». کفتانچی اوغلو فعالیتش را در حزب جمهوری‌خواه خلق از سال ۲۰۱۱ و به عنوان مسئول روابط عمومی آغاز کرد.

پس از آن به سمت معاونت حزب در استانبول رسید و در نهایت در سال ۲۰۱۸ به جایگاه فعلی‌اش، یعنی رئیس حزب در استانبول دست پیدا کرد. او از زمانی که به این سمت رسیده تمام انرژی‌اش را صرف اتحاد احزاب اپوزیسیون، به‌کارگیری جوانان متخصص و ارائه یک رویکرد جدید کرده است تا بتواند دل کسانی را که تا پیش از این معمولا توسط این حزب نادیده گرفته می‌شدند، به دست آورد.

ایلتر توران، از اساتید علوم سیاسی دانشگاه بیگلی استانبول درباره این سبک از فعالیت کفتانچی اوغلو می‌گوید: «رویکرد پیشین حزب جمهوری‌خواه خلق این بود که افکار ما درست است و اگر مردم متوجه آنها نمی‌شوند، در اشتباه هستند. به اعتقاد من، کفتانچی اوغلو حالا رویکردی دموکراتیک‌تر اتخاذ کرده که آن تلاش برای جلب نظر مردم و متقاعدکردن آنهاست که حزب افکار درستی دارد».

با راهنمایی کفتانچی اوغلو، امام اوغلو و سایر شهرداران تاکتیک جدیدی تحت عنوان «عشق حداکثری» در پیش گرفتند که دقیقا نقطه مقابل تز رجب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه در دوقطبی‌سازی و خصومت تعریف شد. این رویکرد شامل جلب نظر گروه‌های به حاشیه رانده‌شده، استفاده از کلام و لحن مثبت و دربرگیرنده (که در دنیای سیاست ترکیه بسیار نادر است) و تلاش برای ترمیم شکاف‌های فرهنگی می‌شود؛ شکاف‌هایی که اردوغان برای ایجاد آنها سال‌ها تلاش کرده است. شعار مثبت کمپین امام اوغلو، «همه چیز درست می‌شود» و دعاخواندن در مسجد (که اقدامی بسیار عجیب در میان سیاست‌مداران حزب جمهوری‌خواه خلق است) دستی گشوده برای دعوت از تمامی گروه‌ها بود. با این اقدامات بود که حزب جمهوری‌خواه خلق توانست نظر حامیان دولت اما خسته از آشفتگی‌های اقتصادی کشور، اقلیت‌ها و محافظه‌کاران مذهبی را جلب کند؛ محافظه‌کارانی که پیش از این حزب جمهوری‌خواه خلق را اسلام‌هراس می‌دانستند.

علاوه بر این در نقطه مقابل تجربیاتی که این حزب در انتخابات ریاست‌جمهوری به دلیل ضعف روابط عمومی و مشکلات فنی تجربه کرده بود، زیر چشمان تیزبین کفتانچی اوغلو استراتژی جدید حزب در انتخابات شهرداری‌های سال ۲۰۱۸ به درستی اجرا و منجر به پیشی‌گرفتن این حزب از سایرین شد. امام اوغلو پیش از انتخابات همواره در برنامه‌های تلویزیونی بود؛ زمانی که نگرانی‌ها درباره تقلب در انتخابات میان رأی‌دهندگان جدی شد، این حزب شب شمارش آرا در حوزه‌های انتخابیه هوشیارانه عمل کرد تا به رأی‌دهندگان نشان دهد که حافظ رأی آنهاست. نوسین منگو، از روزنامه‌نگاران ترک درباره اقدامات انتخاباتی حزب جمهوری‌خواه خلق می‌گوید: «این اولین باری بود که من این حزب را آن‌قدر سازماندهی‌شده می‌دیدم و کفتانچی اوغلو در این نظم نقش بسیار مهمی داشت».

کفتانچی اوغلو هنوز هم چهره‌ای محبوب است اما با چهره ستیزه‌جویانه‌اش شناخته می‌شود. او نظراتی را ابراز کرده که نه تنها برای حزبش بلکه برای کشور محل مناقشه بوده است: به‌رسمیت‌شناختن نسل‌کشی ارامنه توسط عثمانی، «قاتل سریالی» توصیف‌کردن دولت و انتقاد از یکی از شعارهای محبوب حامیان آتاتورک از جمله اقدامات جنجالی او بوده است. کفتانچی اوغلو در توییتی نوشته بود: «دوست ندارم بگویم سرباز مصطفی کمال هستم اما ما هم‌قطاران او هستیم».‌چنین اظهارنظراتی کفتانچی اوغلو را به یک لولو خورخوره عالی برای محافظه‌کاران ناسیونالیست حزب عدالت و توسعه تبدیل کرد. سال ۲۰۱۸، ۴۸ ساعت پس از آنکه او به عنوان رئیس حزب در استانبول انتخاب شد، دادستانی پرونده‌ای علیه او برای تحقیقات درباره فعالیت تروریستی باز کرد. کفتانچی اوغلو اکنون برای بازنگری حکم ۱۰ سال حبس در این پرونده درخواست داده است. جالب اینکه خود اردوغان در جریان نشست حزب عدالت و توسعه فردای همان روز شخصا ۱۰ دقیقه وقتش را صرف کوبیدن او کرد و با هر جمله یکی از توییت‌های کفتانچی اوغلو را رو می‌کرد که به زعم خودش باعث گشایش پرونده تروریستی علیه او شده بود. همین اواخر هم پس از شکایت شهردار استانبول از مدیر قدرتمند روابط عمومی اردوغان به دلیل ساخت و ساز غیرقانونی در این شهر، با شکایت از کفتانچی اوغلو، پرونده دیگری علیه او باز شده است.این بخشی از استراتژی خصمانه دولت ترکیه در برخورد با هر اپوزیسیون به عنوان یک تهدید حیاتی است. پس از آنکه شهرداران منتخب از حزب جمهوری‌خواه خلق کمپین کمک به کسانی را آغاز کردند که در همه‌گیری ویروس کرونا متضرر شده بودند، دولت اردوغان این کمک‌های مالی را مسدود و این حزب را به تلاش برای ایجاد دولت موازی متهم کرد.

زن‌بودن مسئله دیگری است که کفتانچی اوغلو را در تیررس مخالفانش قرار داده است. او در جایی در این باره نوشته است: «من مورد صدها تهدید جنسی، ناسیونالیستی و افراط‌گونه قرار گرفته‌ام و این تهدیدها هنوز هم ادامه دارد و می‌دانم که به عنوان یک زن از ابتدا هم قرار بود با چنین مسائلی مواجه شوم اما هرگز به عقب‌نشینی فکر هم نکرده‌ام».او معتقد است استراتژی دولت تلاش برای قطبی‌کردن جامعه بر اساس شاخص‌های فرهنگی و سیاسی و دشمن‌تراشی است: «اگر دولت نتواند یک دشمن خارجی برای خودش بتراشد، دشمنانی فرضی می‌سازد و تظاهر می‌کند که در جنگ با آنهاست. گاهی اسمش را قدرت‌های خارجی می‌گذارد، گاهی تروریسم و گاهی هم سکولارها». ‌سلیم کورو، از تحلیلگران ترک معتقد است اردوغان «به دشمنان معتبر» نیاز دارد تا حزب و حامیانش را در جریان این قطبی‌سازی‌ها متحد نگه دارد. کفتانچی اوغلو در این شرایط با بسیاری از معیارهای اردوغان برای دشمن همخوانی دارد نه فقط به خاطر اندیشه‌های سیاسی‌اش بلکه به خاطر سبک زندگی‌اش. نظرات کفتانچی اوغلو همچنین او را درون حزبش به‌ویژه در میان قدیمی‌ترها به چهره‌ای جنجالی تبدیل کرده است. منگو در این باره می‌گوید: «آنها از او متنفرند و او را زنی شیطانی می‌دانند که برای فروپاشیدن حزب جمهوری‌خواه خلق آمده است. برای آنها تغییر وحشتناک است. آنها فکر می‌کنند حزب در حال فروپاشی است در حالی که حزب در حال استحاله است».اما همان‌طور که توران، استاد علوم سیاسی اشاره می‌کند، کفتانچی اوغلو بسیاری از مردم را ناامید کرده و بسیاری دیگر مانند جوانان، چپ‌گراها، لیبرال‌ها و گروه‌های اقلیت را که احساس نادیده گرفته‌شدن داشتند به خود جلب کرده است. زنان به ویژه به نظر می‌رسد که با دیدن موفقیت یک سیاست‌مدار زن بسیار الهام گرفته‌اند. حزب جمهوری‌خواه خلق از سال ۱۹۷۷ در هیچ انتخاباتی پیروز نشده بود اما حالا محبوبیت معروف‌ترین چهره آن یعنی امام اوغلو تقریبا با اردوغان برابر است. بسیار زود است که این حزب برای انتخابات ریاست‌جمهوری آتی نامزد معرفی کند اما دو نفر از مهم‌ترین گزینه‌ها برای چنین سمتی از سوی این حزب به احتمال زیاد امام اوغلو یا منصور یاواش، شهردار محبوب آنکارا خواهند بود و کفتانچی اوغلو احتمالا به نقشش در پشت پرده ادامه خواهد داد. /شرق