چرا مذاکرات ایران و طالبان علنی شد؟
به گزارش بخش بین المللی سایت خبرهای فوری، « انتخاب زمان مذاکره در چنین سطحی، دلالتی است بر هوشمندی مقامات دستگاه دیپلماسی. از آن جایی که آمریکایی‌ها در مذاکرات موسوم به صلح افغانستان توفیقی به دست نیاوردند و عملاً مذاکرات را نیمه کاره رها کردند ورود ایران به این مذاکرات ضمن آن که قدرتمندی و تاثیرگذاری نفوذ منطقه ای ایران را به اثبات می‌رساند از طرف دیگر از سم پاشی تبلیغاتی آمریکایی‌ها نیز جلوگیری به عمل می‌آورد زیرا مذاکرات اگر پیش از گفت و گوهای صلح افغانستان انجام می‌پذیرفت، مقامات جمهوری اسلامی‌ایران از سوی امریکایی‌ها محکوم به این بودند که با یک گروه تروریستی باب مذاکره را گشوده اند و حال چنین ترفندی را نمی‌توانند به کار گیرند.»
داستان خبرهای پررنگ دیدار و گفت و گوی ظریف و ملا برادر به یک توئیت باز می‌گردد. سهیل شاهین، سخنگوی دفتر سیاسی گروه طالبان در قطر اعلام کرده گروه طالبان به ریاست ملا برادر آخوند، معاون این گروه و رئیس دفتر قطر به تهران سفر کرده است و ایران نیز این دیدار را تایید کرده است. او در صفحه رسمی‌توییتر خود نوشته که: «این هیات در تهران با مقام‌های ارشد ایران از جمله جواد ظریف، وزیر خارجه ایران دیدار کرده است.» شاهین افزوده که در این مورد دیدار موضوعاتی همانند روند صلح و مشکلات مهاجرین افغان مقیم ایران به طور مفصل بحث شده است.
ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی گروه طالبان نیز گفته که ملابرادر آخوند زاده سه‌شنبه پنجم آذر به تهران سفر کرده است. در خبرنامه سخنگوی طالبان نیز آمده که دو طرف در مورد «راه‌های حل مسالمت آمیز معضل افغانستان» و روند جاری به تفصیل صحبت کرده‌اند. طالبان افزوده که مقام‌های ایرانی برای حفظ روابط بهتر با مردم افغانستان ابراز امیدواری کرده اند و برای حل مشکلات مهاجرین افغان در این کشور تعهداتی نمودند.
دیدار با طالبان تازگی ندارد!
این اولین بار نیست که اعضای طالبان از ایران دیدار می‌کنند. بعد از لغو مذاکرات صلح میان آمریکا و طالبان، هیات دیگری از سوی این گروه به ریاست عبدالسلام حنفی از اعضای دفتر سیاسی طالبان در قطر ۲۵ شهریور به ایران سفر کرده بود.
خبرگزاری جمهوری اسلامی- ایرنا – می‌نویسد: «در ملاقات وزیر خارجه ایران با هیئت طالبان، طرف ایرانی برای گسترش همکاری‌های اقتصادی و فرهنگی با کشور و مردم افغانستان براساس منافع مشترک همسایگی ابراز آمادگی کرده است.»
ایرنا به نقل از منابع وزارت امورخارجه گفته است که این دیدار « در راستای تلاش‌های جمهوری اسلامی‌برای بازگشت صلح و ثبات به افغانستان انجام شد و مهمترین هدف آن ترغیب طرف‌های افغان به گفت و گوهای بین الافغانی، تشویق به یافتن راه حل مسائل از طریق گفت و گو، حمایت از تمام نیروهای افغان برای یافتن فصل مشترک همکاری در بیرون رفتن نیروهای خارجی و امنیت افغانستان پس از خروج نیروهای خارجی» صورت گرفت. به گفته وزارت امور خارجه؛ جمهوری اسلامی‌ایران همواره بر لزوم نقش آفرینی گروه‌های افغانستانی با مشارکت و محوریت دولت این کشور برای گفت و گو و حل مشکلات افغانستان و تامین امنیت تاکید کرده است.
تلاش‌های دیپلماتیک جمهوری اسلامی‌ایران مثبت است
دکتر جعفر قناد باشی نیز ضمن مثبت ارزیابی کردن این دیدار و تلاش‌های دیپلماتیک جمهوری اسلامی‌ایران بر این نکته تاکید دارد که « نقش منطقه‌ای ایران در ایجاد صلح و ثبات و نیز برانداختن ریشه‌های تروریسم خشن و لجام گسیخته، نقشی نادیده انگاشتنی نیست
و اگر به مناقشات خاورمیانه نگاه کنیم
خواهیم دید چه در عراق و سوریه و چه در مسائل مربوط به لبنان و حتی مناطق اندکی دورتر، این ابتکار عمل جمهوری اسلامی‌ایران بوده که توانسته غائله‌های موجود را سر و سامان دهد.»
مذاکره با طالبان قطعاً با رضایت و اطلاع دولت قانونی افغانستان صورت پذیرفته است
قنادباشی در واکنش به انتقاداتی که از سوی برخی مقامات رسمی‌دولت افغانستان نسبت به این دیدار و دیدارهای مشابه صورت پذیرفته می‌گوید: « بخشی از این واکنش‌ها طبیعی و به اصطلاح برای اقناع افکار عمومی‌است واگرنه سیاست کلی نظام جمهوری اسلامی‌ایران مبتنی بر استقلال و تمامیت ارضی همه کشورها به ویژه کشورهای همسایه است فلذا شائبه دخالت ایران که منتهی به ناراحتی و گلایه مندی افغانی‌ها شود، شائبه ای بی اساس و مردود است.
آرامش کشورهای همسایه یعنی امنیت جمهوری اسلامی‌ایران
این تحلیل دکتر جعفر قنادباشی به این مهم ربط دارد که پیش از این، برخی منابع و مقامات افغانستان حکومت ایران را به حمایت و کمک مخفیانه به گروه طالبان متهم کرده‌اند اما هدف این سفر صحبت درباره روند صلح افغانستان، تحولات اخیر، پیشرفت و مصونیت پروژه‌های اقتصادی ایران در افغانستان از عملیات طالبان و راهکارهای صلح پایدار اعلام شده است.
اگرچه این سفر هیات طالبان با واکنش تند دولت افغانستان همراه بوده به گونه‌ای که صدیق صدیقی، سخنگوی رئیس جمهوری افغانستان از این رفتار تهران انتقاد کرده و گفته است که “میزبانی از این گروه، خلاف تمام اصول و روابط میان کشورهاست.”
اما جمهوری اسلامی‌ایران تاکید دارد که این دیدار با اطلاع و رضایت دولت قانونی افغانستان صورت پذیرفته است.
قناد باشی در بخشی دیگر از گفت و گوی خود با روزنامه آفتاب یزد می‌گوید: «هرچه ایران بتواند بر کشورهای همسایه و احوالات آن‌ها مسلط باشد، تامین امنیت در مرزهای خود را در مرتبه بالاتری به دست خواهد آورد. این تحلیلگر مسائل بین المللی ادامه می دهد: اشتباه برخی تحلیلگران در رابطه با مذاکرات ایران و طالبان به این دلیل است که بین طالبان فعلی و طالبان قبلی مرزی قائل نمی شوند در حالی که اساساً طالبان فعلی که به دنبال مذاکره است و صلح را جست و جو می کند با طالبانی که حتی جمهوری اسلامی ایران نیز از وی زخم خورده است ـ کشته شدن خبرنگار ایرانی (صارمی ) ـ تفاوت بسیار است و حتی می توان گفت این ملاقات و گفت و گو می تواند زمینه‌ساز خروج امریکایی ها از خاک افغانستان باشد زیرا طالبان عملاً هیچ مصالحه‌ای با امریکایی ها را تا این لحظه نپذیرفته و شاید دلیل ناتمام ماندن گفت و گوهای صلح افغانستان با محوریت امریکا نیز به این دلیل بوده است که مقامات واشنگتن در میانه گفت‌وگوها متوجه این مسئله شده اند که نیات و اندیشه‌های طالبان به اهداف آمریکایی‌ها هیچ سنخیتی ندارد.»
تلاش های دیپلماتیک ایران یعنی مبارزه با انزوای بین المللی
قناد باشی در پایان می گوید: «هرگونه تلاش دیپلماتیک جمهوری اسلامی ایران در مناقشات بین المللی در هر سطحی دلیلی است بر اقتدار و تاثیرگذاری به ویژه در این زمانه که آمریکایی‌ها و متحدان منطقه ای و بین المللی کوشیده اند ایران را کشوری منزوی و بدون تاثیر نشان دهند.»
دکتر جعفر قنادباشی به این نکته نیز اشاره دارد که اساساً روی آوردن طالبان به جمهوری اسلامی ایران خود نشانه‌ای است بر اقتدار، تاثیرگذاری و تعیین کنندگی که اگر جز این بود قطعاً گروه طالبان دست به چنین ریسکی نمی زد.
قناد باشی معتقد است در روزهایی که افغانستان همچنان درگیر مسائل انتخاباتی است، این مسئله می تواند کمک و هدیه‌ای از سوی جمهوری اسلامی ایران تلقی شود که با دغدغه‌ای کمتر، بحران های داخلی و انتخاباتی خود را حل کند زیرا این اطمینان وجود دارد که حسن نیت تهران دچار هیچ خدشه‌ای نخواهد شد ضمن آن که سکوت و انفعال آمریکایی ها در مسئله اخیر حکایت از آن دارد که مقامات واشنگتن به طور کامل بی ثمر بودن دخالت خود را پذیرفته‌اند و چه بسا به زودی نیروهای خود را از خاک افغانستان خارج کنند.
این تحلیلگر مسائل منطقه خاورمیانه به این نکته نیز اشاره دارد که اصلی ترین تاکید ایران در این مذاکرات قطعا صلح و ثبات و آرامش در افغانستان و حفظ امنیت شهروندان افغانی است. قناد باشی این را نیز اضافه می‌کند که ورود آمریکایی‌ها به مذاکرات صلح افغانستان صرفاً برای انتقال داعش به افغانستان بود که با ایستادگی طالبان عملاً این توطئه نیز شکست خورد پس از این جهت نیز مذاکرات ایران و طالبان برای تمامی طرف‌ها می‌تواند مثبت، تعیین کننده و مفید باشد. نکته پایانی جعفر قنادباشی، مثبت و مقتدرانه بودن مواضع دستگاه دیپلماسی است. این استاد دانشگاه می‌گوید: در هر زمینه‌ای که بنگریم نقش دستگاه دیپلماسی قابل تقدیر، هوشمندانه و اثربخش است و این می‌تواند به یکی از نقاط قوت جمهوری اسلامی ایران تبدیل شود. قناد باشی می گوید: قطعاً از نگاه تحلیلگران بین المللی، ورود جمهوری اسلامی ایران به مذاکره با طالبان بعد عدم توفیق آمریکایی ها در مذاکره با طالبان معنادار است. /آفتاب یزد
