تله اعتباری

به گزارش بخش بین المللی سایت خبرهای فوری، اتحادیه اروپا ۱۶ ماه پس از خروج آمریکا از برجام همچنان وعده راه‌اندازی سازوکار مالی موسوم به اینستکس را به ایران می‌دهد. اینستکس قرار بود سازوکار تهاتر کالا با ایران با هدف دور زدن تحریم‌های آمریکا باشد، اما اکنون با پیشنهاد فرانسه برای اعطای خط اعتباری (وام) ۱۵ میلیارد دلاری به ایران، به سازوکاری برای بدهکار کردن و مقروض شدن ایران تبدیل شده است. اروپایی‌ها به ایران وعده داده بودند که با راه‌اندازی اینستکس، جریان تجارت میان ایران و اروپا بدون توجه به تحریم‌های بانکی آمریکا احیا خواهد شد به این ترتیب که ایران به کشورهای اروپایی نفت و سایر کالاها صادر کند و در ازای آن از این کشورها کالاهای مورد نیازش را خریداری کند.

طبق گفته آنها قرار بود ابتدا اینستکس با نقل‌و‌انتقال کالاهای غیرتحریمی (مواد غذایی و دارو) شروع به کار کند و سپس به کالاهای تحریمی (مثل لوازم و قطعات خودرو) هم گسترش یابد. اروپایی‌ها همچنین از سال گذشته وعده فراگیری اینستکس را به سایر کشورهای جهان هم می‌دادند و حتی می‌گفتند ایران می‌تواند به چین و هند، نفت صادر کند و به جای دریافت پول از این کشورها، از اروپایی‌ها کالا بخرد و بعدها در قالب اینستکس، سازوکار تسویه تهاتری با این کشورها انجام شود؛ اما اجرای همه این وعده‌ها، درنهایت به مجوز آمریکا برای رفع محدود تحریم نفت ایران موکول شد و آمریکا هم با صدور این مجوز، مخالفت کرد. تازه‌ترین موضع اروپایی‌ها در این زمینه که اخیرا چند بار از جانب فرانسه اعلام شده، این بوده که چون آمریکا برای تحریم‌های نفتی ایران، معافیت صادر نکرده، فرانسه و سایر کشورهای اروپایی حاضرند ۱۵میلیارد دلار خط اعتباری به ایران بدهند تا کشورمان بتواند معادل این رقم، از کشورهای اروپایی کالا خریداری کند. به زبان ساده، اروپایی‌ها می‌خواهند ۱۵ میلیارد دلار به ایران وام بدهند تا ایران از کانال اینستکس کالاهای اروپایی بخرد؛ البته نوع کالاهایی که ایران مجاز به خرید آن خواهد بود نیز معلوم نیست. در روزهای اخیر نیز شاهد آن بودیم که میشائیل ارهاردبوک، رئیس جدید اینستکس به تهران سفر کرد و در ملاقات با مقامات دولتی و خصوصی ایران به‌دنبال جلب رضایت ایران برای برقراری خط اعتباری ۱۵ میلیارد دلاری اروپا در چارچوب اینستکس بود. به عبارتی، اروپایی‌ها چهار سال پس از امضای برجام، از انجام تعهدات اقتصادی خود به‌ایران، خودداری کردند و از این طریق ده‌ها میلیارد دلار به اقتصاد ایران خسارت زده‌اند؛ اما آنها اکنون می‌خواهند با پرداخت ۱۵ میلیارد دلار وام، کشورمان را بدهکار کنند. در این میان، موضعی که وزیر نفت کشورمان اخیراً اتخاذ کرد، موضعی است که بیشتر با منافع ایران سازگاری دارد. بیژن زنگنه با بیان این‌که برقراری خط اعتباری ۱۵ میلیارد دلاری اروپا به معنای کاهش تحریم نیست، لغو تحریم‌های نفتی ایران را پیش‌شرط ایجاد خط اعتباری ۱۵ میلیارد دلاری اروپا برای ایران عنوان کرد. به گفته زنگنه، اینستکس بدون واریز پول نفت پاسخگو نیست؛ اساس این بوده تا تحریم‌های نفتی برداشته شود و بتوانیم نفت بفروشیم، زیرا این خط اعتباری در آینده ایران را بدهکار می‌کند. ۱۵ میلیارد دلار معادل فروش روزانه ۷۰۰ هزار بشکه نفت با قیمت ۶۰ دلار است. این رقم تقریبا برابر با فروش نفت ایران به کشورهای اروپایی قبل از تحریم‌های آمریکاست. درواقع،‌ اروپایی‌ها می‌خواهند به جای خرید نفت از ایران و پرداخت پول آن، بر سر ایران منت بگذارند و کشورمان را بدهکار ارزی کنند. این در حالی است که حتی اگر همین وعده خط اعتباری هم محقق شود، نسبت به اصل آن در شرایط فعلی ایرادات زیادی وجود خواهد داشت. پاسخ به این‌که آیا به صلاح است ایران در شرایط تحریمی، ۱۵ میلیارد دلار به اروپا مقروض شود، کاملا ساده است.