سرنوشت «رستاخیز» پس از انتشار نسخه قاچاق چه خواهد شد؟
خبرهای فوری: همزمان با ایام عاشورا خبر رسید «رستاخیز» هم دچار سرنوشتی مشابه فیلم «همه می‌دانند» اصغر فرهادی شده و نسخه سانسور نشده آن (البته با زبان عربی) در فضای مجازی منتشر شده است.
به گزارش بخش فرهنگی سایت خبرهای فوری، اولین ناقل اولین خبر هم کسی نبود جز بازیگر نقش حضرت عباس(ع) که در تمام این سال‌ها دعواها سر حذف و حضور او بوده است. بهادر زمانی با انتشار بخش‌هایی از فیلم در اینستاگرامش از انتشار نسخه دوبله عربی فیلم در فضای مجازی خبر داد. نسخه قاچاق منتشر شده فیلم که از کیفیت بالایی برخوردار است بلافاصله بعد از انتشار در یک کانال عربی یوتیوب، در دیگر کانال‌های تلگرامی و فضای مجازی بارگذاری شد. حالا مردم ایران، نه روی پرده عریض سینما بلکه در سیستم نمایش خانگی‌شان تماشاگر فیلمی ایرانی به زبان عربی هستند! و در پارادوکسی عجیب‌تر تماشاگر فیلمی مذهبی به‌صورت غیرقانونی و به‌صورت سرقتی.
کامبیز نوروزی، حقوقدان درباره پیامد و ضرر انتشار نسخه غیرقانونی این فیلم بر صاحبان آثار می‌گوید: «هر فیلم برای پخش حقوقی دارد که باید پرداخت شود. اگر فیلم «رستاخیز» بدون اجازه صاحب اثر در فضای مجازی منتشر شده به‌طور طبیعی اولین حقی که زائل میشود حقوق مادی آنهاست ضمن آنکه پخش از طریق اینترنت به کیفیت پخش هم آسیب می‌رساند و به لحاظ معنوی هم با حقوق سازنده اثر سازگار نیست.»
این حقوقدان با مرور سرنوشت فیلم «رستاخیز» تأکید می‌کند که حقوق این فیلم به دلایل و جهات مختلف ضایع شده است: «رستاخیز» به یک پدیده و علامت سؤال بزرگ تبدیل شده است و این فیلم از همه جهت مورد بی‌مهری قرار گرفته است که شاید انتشار نسخه عربی فیلم در مقایسه با مصائبی که بر آن تحمیل شده کوچک و بی‌اهمیت به‌نظر برسد.
نوروزی صحبت‌هایش را این‌طور تکمیل می‌کند: «رستاخیز» از زمان نگارش فیلمنامه تا نسخه نهایی با نظارت و تأیید علما و مراجع درجه اول شیعه ساخته شد، وزارت ارشاد هم به آن پروانه نمایش داد اما به‌دلیل فشارهای نیروهای خارج از دولت اکران نشد و با تهدیدها از پرده پایین کشیده شد. در واقع از جاهایی جلوی نمایش فیلم را گرفتند که زور وزارت ارشاد به آن نمی‌رسید»
او با تأکید بر غیر قانونی بودن تماشای این اثر در فضای مجازی می‌گوید: «بر خلاف ایران اگر در کشورهای دیگر شاهد افزایش استفاده غیرمجاز مردم از آثار موسیقایی و سینمایی نیستیم دلیلش پایبندی اخلاقی آنها نیست بلکه کسی جرأت نمی‌کند قطعه‌ای از موسیقی و فیلم را بدون اجازه مالک روی اینترنت بگذارد چون با تنبیه‌های شدید مواجه خواهد شد.»
با وجود این، این حقوقدان خلأ قانونی را دلیل ایجاد این فضا نمی‌داند: «قانون حمایت از مؤلفان و مصنفان قانون خوبی است و کاملاً قابلیت اجرایی دارد بلکه این سازمان‌ها و صاحبان آثار هستند که اقدام اساسی برای رفع این مشکل نمی‌کنند. از یک سو سازمان‌های حکومتی مثل نیروی انتظامی، دستگاه قضایی و وزارت ارشاد باید برای مقابله با این افراد و مجازاتشان بسیار فعالتر شوند. این امکان فنی باید تقویت شود که سایت‌های منتشرکننده این آثار مسدود شده و امکان دسترسی به آنها داده نشود.»
از سوی دیگر نوروزی، خود صاحبان آثار را عمده دلیل عدم تحقق کامل حقوق مؤلفان و مصنفان و تولیدکنندگان آثار فرهنگی می‌داند: «خود صاحبان آثار وقتی مورد سرقت قرار می‌گیرند اقدام قاطع و پیگیری قضایی برای تعقیب انجام نمی‌دهند یا خیلی تعلل می‌کنند»
در شرایطی که با توجه به پرداخت غرامت عدم اکران فیلم از سوی سازمان سینمایی به صاحبان این آثار و مشارکت بنیاد فارابی در تولید آن – که این بنیاد را به بزرگترین صاحب امتیاز «رستاخیز» تبدیل کرده است – این حقوقدان معتقد است که پیگیری حقوقی این ماجرا بر عهده تهیه‌کننده است: «اگر این غرامت موجب انتقال حقوق فیلم به فارابی شده و سهمی از فیلم داشته باشد باید این بنیاد هم پیگیری کند اما معمولاً پیگیری تمام مسائل مربوط به فیلم بر عهده تهیه‌کننده است. اوست که باید مسائل مختلف مربوط به فیلم را پیگیری کند.»
او در پاسخ به سؤالی درباره نحوه پیگیری قانونی متخلفان هم توضیح می‌دهد: «گاهی اوقات این آثار توسط کسانی در محیط وب بارگذاری میشود که در خارج از کشور به سر می‌برند همان‌طور که می‌دانید ایران به کنوانسیون جهانی حمایت از حقوق مؤلفان ملحق نشده و به‌همین دلیل این دست افراد از طریق اینترپل تحت تعقیب قرار نمی‌گیرند مگر اینکه این اثر در جایی خارج از ایران ثبت شده باشد که در این صورت مقررات وایپو (WIPO) از آن حمایت می‌کند». /روزنامه ایران
