آینده نفت، غیرقابل پیش بینی شد
خبرهای فوری: اميد به بهبود مذاكرات هسته‌اي و تنش در تنگه هرمز مهم‌ترين عوامل موثر بر قيمت نفت است
به گزارش بخش بین المللی سایت خبرهای فوری، دولت تازه نفس بریتانیا مچ‌اندازی دیپلماتیک با ایران را آغاز کرده است. البته صحنه این مچ‌اندازی چند روز پیش از روی کار آمدن بوریس جانسون به عنوان نخست‌وزیر و دومینیک راب به عنوان وزیر خارجه با توقیف نفتکش حامل نفت ایران در جبل‌الطارق آماده شده بود. از تنگه جبل‌الطارق تا تنگه هرمز، ایران و بریتانیا روزهای پرتنشی را تجربه می‌کنند. تنشی که پای آن به حاشیه‌های مذاکرات برجامی میان ایران و ۱+۴ در وین هم کشیده شده و هیات‌های ایران و بریتانیا درباره این مساله نیز رایزنی‌هایی با هم داشته‌اند. بوریس جانسون که روزگاری در جامه وزیر خارجه به تهران سفر کرده و با محمدجواد ظریف، همتای ایرانی دیدار کرده بود در نخستین حضور در مجلس بریتانیا به منظور خوش‌خدمتی به دولت دونالد ترامپ، رییس‌جمهور ایالات متحده امریکا که از جانسون در رقابت با جرمی هانت حمایت کرده بود، با لحنی تند و تیز درباره ایران اظهارنظر کرد. با این همه بسیاری با احساسی خواندن آن موضع‌گیری جانسون اعلام کردند که این اظهارات نمی‌تواند متر و معیاری برای قضاوت درباره رویکرد لندن به تهران باشد. با این همه رفتارهای نظامی بریتانیا در خلیج‌فارس و اظهارات روز گذشته «دومینیک راب» وزیر امور خارجه انگلیس نشان داد که بریتانیا حداقل در ظاهر کمربندها را برای تقابل با ایران محکم بسته است.
«اگر ایرانی‌ها می‌خواهند از سایه خارج شوند و به عنوان عضو مسوول جامعه جهانی به رسمیت شناخته شوند باید نظام قانونمند جامعه جهانی را بپذیرند.» این جملات را می‌توان نخستین اظهارنظرهای دومینیک راب، وزیر خارجه جدید بریتانیا درباره ایران دانست. ایران در چند حوزه از برجام تا اختلاف‌های غیربرجامی مانند فعالیت‌های منطقه‌ای و آزمایش‌های موشکی و البته تنش اخیر درباره توقیف نفتکش‌ها به یکی از اصلی‌ترین سوژه‌های دوفوریتی دومینیک راب در وزارت خارجه این کشور تبدیل شده است. دومینیک راب در حالی از نظام قانونمند جامعه جهانی سخن می‌گوید که ایالات متحده امریکا در جامه متحد استرات‍ژیک بریتانیا با کناره‌گیری از توافق هسته‌ای و بازگرداندن تحریم‌های هسته‌ای عملا قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت را که خود عضو آن است، زیر پا گذاشته است. دومینیک راب در مصاحبه‌ای درباره چالش نفتکش‌ها میان ایران و بریتانیا گفت: «ما به متقاعد کردن ایران ادامه می‌دهیم. از آنجا که آنها در تلاش هستند پذیرش خود از سوی جامعه جهانی را بالا ببرند، باید به قوانین بین‌المللی احترام بگذارند و این کشتی که شما در موردش صحبت می‌کنید به صورت غیرقانونی توقیف شده و ما قصد داریم با مقامات ایرانی وارد صحبت و تبادل نظر شویم تا این مساله را شفاف کنیم که انتظار داریم کشتی و خدمه آن آزاد شوند.»
بر اساس ترجمه خبرگزاری فارس، او در پاسخ به سوال مجری مبنی بر تبادل نفتکش‌ها گفت: «نه، [اقدامی طبق رویکرد] «این در مقابل آن» انجام نخواهد شد. اگر درباره ایجاد وضعیت برابر صحبت می‌کنید یا تلاش برای ایجاد وضعیت برابر بین [نفتکش] گریس ۱…»
مجری با قطع صحبت‌های راب توضیح داد: «آنها (ایرانی‌ها) می‌گویند استنا ایمپرو (کشتی انگلیسی) را به خاطر گریس ۱ توقیف کرده‌اند.»
راب ادامه داد: «به همین دلیل است که به این نکته درباره سیستم قانون محور بین‌المللی ارجاع دادم، [سیستمی] که ایران نیز می‌خواهد توسط آن پذیرفته شود.»
او مدعی شد: «گریس ۱ به این دلیل مورد توقیف قرار گرفت که در حال دور زدن تحریم‌ها بود و با محموله نفت در راه سوریه بود. این آگاهی و اطلاعات ما بود.»
مجری گفت: «اما ایران مشمول تحریم‌های اتحادیه اروپا نیست.»
راب پاسخ داد: «نه، ولی ما در خصوص انجام توقیف آن به صورتی که انجام شد، کاملا به‌طور قانونی محق بودیم. پس موضوع بر سر انجام نوعی تبادل دادن و گرفتن نیست. موضوع بر سر قوانین بین‌المللی و رعایت قواعد سیستم قانونی بین‌المللی است. این چیزی است که بر آن اصرار داریم.» وزیر امور خارجه جدید انگلیس به این سوال که آیا دولت این کشور همچنان به دنبال جلب حمایت امریکا برای ایجاد نوعی نیروی نظامی دریایی اروپایی در خلیج‌فارس است، پاسخ داد: «ما می‌خواهیم رویکرد اروپایی‌ها در این زمینه را شاهد باشیم اما فکر می‌کنم در دنیای واقعیت، نباید نوعی کشمکش جغرافیایی میان اتحادیه اروپا و امریکا باشد.»
او افزود: «باید این امر به نحوی صورت گیرد که ما را در بهترین وضعیت با گسترده‌ترین گروه نقش‌آفرینان قرار دهد تا از حاکمیت قانون حمایت کنند و گمان می‌کنم برخورداری از حمایت امریکا جهت زنده و موثر نگهداشتن آن (حاکمیت قانون) برای اقدام ابتکاری به رهبری اروپا حایز اهمیت است.»
او در نهایت مدعی شد: «البته تهدیدات در تنگه هرمز برای کل کشتیرانی بین‌المللی است. من با مایک پمپئو صحبت کردم و اینکه باید از نظم بین‌المللی حراست کنیم را به بحث گذاشتیم و ایده خوبی خواهد بود که ائتلافی گسترده برای حفظ آزادی تردد در منطقه تشکیل دهیم.»
دومینیک راب در حالی از ایده ائتلاف گسترده برای محافظت از آزادی تردد در منطقه خلیج‌فارس سخن گفته که سلف او یعنی جرمی هانت از همراهی با امریکا در این زمینه خودداری کرده و پیشنهاد ائتلاف اروپایی را داده بود.
سخنان دومینیک راب در فضایی مطرح شده که تهران با تروییکای اروپایی در چالش نفس‌گیری بر سر برجام به سر میبرد. تعلل سه کشور اروپایی در وفای به تعهدات برجامی، ایران را به این نتیجه رسانده که اروپا یا توانایی یا اراده سیاسی برای انجام وظایف خود طبق برجام را ندارد. سیدعباس عراقچی، معاون سیاسی وزیر خارجه در دیدار روز یکشنبه با همتای انگلیسی در وین به او یادآوری کرده که توقیف نفتکش حامل نفت ایران در جبل‌الطارق خلاف برجام بوده، چرا که رفع تحریم‌های هسته‌ای طبق برجام یعنی آزادی تجارت نفتی تهران. درحالی که بازیگران متفاوتی از عراق تا عمان تلاش می‌کنند از تنش به وجود آمده میان تهران و لندن بکاهند. به نظر می‌رسد که بریتانیا همچنان سودای حل اختلاف با تهران از طریق اعمال فشار و درخواست‌های یک‌جانبه را در سر دارد. اعزام نیروی نظامی و ناو جدید به منطقه از سوی انگلیس نشان‌دهنده دور شدن لندن از راهکارهای دیپلماتیک برای کاستن از تنش با تهران است. در همین راستا، «بن والاس» وزیر دفاع انگلیس با این ادعا که آزادی دریانوردی در تنگه هرمز نه تنها برای انگلیس، بلکه برای همه شرکا و متحدان بین‌المللی این کشور مهم است، می‌گوید: «من خوشحالم که کشتی «ایچ‌ام‌اس دانکن» در کنار رزمناو «مونتروز» کمک به حفاظت از این مسیر مهم را ادامه خواهد داد.» لازم به ذکر است که روز گذشته دومین کشتی جنگی انگلیس به دیگر رزمناو این کشور در تنگه هرمز پیوسته است.
رویترز درباره تصمیم نظامی جدید لندن می‌نویسد: بریتانیا هفته گذشته اعزام ناوجنگی به تنگه هرمز برای همراهی دیگر رزمناو این کشور در منطقه را آغاز کرد و این اتفاق در حالی رخ داده که پیش از این لندن اعلام کرده بود که منابع کافی برای چنین کاری را در اختیار ندارد. وزارت دفاع بریتانیا روز یکشنبه خبر از رسیدن این رزمناو به خلیج‌فارس را داده است.
نیویورک‌تایمز در گزارشی درباره تنش میان تهران و لندن درباره مساله نفتکش‌ها می‌نویسد: ایران برای نخستین‌بار مساله توقیف نفتکش حامل نفت خود در تنگه جبل‌الطارق را به برجام مرتبط کرده و می‌گوید این اقدام بریتانیا نقض برجام به حساب می‌آید. ایران با ایجاد چنین ارتباطی تلاش می‌کند، اروپایی‌ها را وادار به عمل به تعهدات اقتصادی خود طبق برجام کند. از زمانی که نفتکش انگلیسی توسط ایران توقیف شده تهران نشانه‌هایی دال بر آمادگی برای معاوضه نفتکش‌ها بروز داده و البته وعده داده که نفت نفتکش پس از آزادی به سوریه نخواهد رفت. با این همه لندن می‌گوید این دادگاه جبل‌الطارق است که باید در این زمینه تصمیم‌گیری کند. تنش میان تهران و لندن در حالی به دولت جانسون به ارث رسیده که حسن روحانی در تبریکی که به نخست‌وزیر جدید داده، ابراز امیدواری کرده که آشنایی جانسون با مسائل مربوط به روابط ایران و بریتانیا و همچنین سفری که او به تهران داشته کمک کند تا موانع از سر راه پیشرفت روابط برداشته شود.نیویورک‌تایمز در ادامه می‌نویسد: اگر جانسون بتواند نازنین زاغری را آزاد کند و همچنین به مساله نفتکش‌ها هم پایان دهد، موفقیت مهمی برای او در حوزه سیاست خارجی خواهد بود اما همزمان پیش‌بینی میشود که دونالد ترامپ او را برای همراهی با خود علیه تهران هم تحت فشار بگذارد.
این رسانه امریکایی در ادامه تحلیل خود ادعا می‌کند که اقدام ایران در توقیف نفتکش انگلیسی اگر تداوم پیدا کند، می‌تواند تروییکای اروپایی را از مسیر دفاع از برجام و تلاش برای حفظ آن دور کند. همزمان کاهش تعهدات برجامی ایران هم زنگ خطر را در اروپا به صدا درآورده است. ناتالی طوسی از مشاوران ارشد رییس سیاست خارجی اتحادیه اروپا در این باره به نیویورک‌تایمز می‌گوید: بخش اعظمی از تنش در خلیج‌فارس نتیجه نقض برجام توسط امریکا بوده است اما اگر این وضعیت ادامه پیدا کند امکان اینکه اینستکس بتواند جان سالم به در ببرد، کمتر خواهد شد.
بریتانیا در حالی با انتخاب گام‌های نادرست مانند اعزام ناو جنگی به منطقه، اصرار بر ائتلاف‌سازی مشترک اروپایی در تنگه هرمز و رد پیشنهادهای ایران برای کاهش تنش در حال تطویل بحران است که این اقدام‌ها می‌تواند به بروز شکاف در جمع ۱+۴ و از بین رفتن برجام منتهی شود. ایران اعلام کرده در برداشتن گام سوم در مسیر کاهش تعهدات برجامی جدی است مگر آنکه ۱+۴ اقدامی ملموس در اجرای تعهداتش انجام بدهد. /روزنامه اعتماد
