آقای بایدن! از سیاست داخلی نترس، برجام را احیا کن

به گزارش بخش بین المللی سایت خبرمهم، پیتر باینارت تحلیلگر شناخته شده ی آمریکایی در نیویورک تایمز نوشت: جو بایدن، رییس جمهور آمریکا فرصت جلوگیری از یک بحران هسته ای را دارد که شاید ایالات متحده را تا آستانه جنگ پیش برده و ائتلاف ایجاد شده در برابر روسیه را به مخاطره بیاندازد. اما او به یک دلیل اصلی یعنی ترس از ضربه سیاسی این کار را نمی‌کند.

اما یک مانع بزرگ باقی مانده است: دولت ترامپ، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را به عنوان یک سازمان تروریستی خارجی اعلام کرد و حالا تهران خواهان لغو آن است. آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا در اواخر آوریل به کمیته روابط خارجی سنا گفت که ایالات متحده این کار را حداقل قبل از برآورده شدن برخی شرایط اعلام نشده، انجام نخواهد داد و ظاهرا تهران هم تمایلی به برآورده کردن آن شرایط ندارد. وی همچنین به سناتورها هشدار داد که عدم دستیابی به توافقی که مانع از پیشرفت هسته‌ای ایران شود، عواقب سنگینی در پی خواهد داشت. او تخمین زد که جمهوری اسلامی تنها “چند هفته” تا توانایی ساخت سلاح هسته ای فاصله دارد.

فارغ از این موارد، ادامه صحبت‌های بلینکن تکان دهنده تر است. او گفت این دسته بندی اساسا اهمیتی ندارد، “در عمل این نامگذاری واقعاً سودی برای ما ندارد زیرا تحریم‌های بی‌شمار دیگری بر نیروهای نظامی ایران اعمال شده است”. به این ترتیب و بر اساس اعتراف خود دولت بایدن، آنها توافق هسته ای ایران را بیهوده به خطر می اندازند.

مخالفان ادعا می کنند که امتیاز دادن به ایران، حتی در مورد موضوعات نمادین، آنها را جسورتر می کند. اما نگرانی اصلی دولت بایدن سیاست است. نرمش در برابر نیرویی که نیروهای آمریکایی را هدف قرار می دهد – حتی اگر نرمش فقط ظاهری باشد – از نظر انتخاباتی جذاب نیست، به ویژه در مبارزات انتخابات میان دوره ای که در آن چشم انداز دموکرات ها از قبل تیره‌تر به نظر می رسد. از سویی کنگره هم شرایط را دشوارتر کرد: روز ۴ می، ۶۲ سناتور – از جمله ۱۶ دموکرات – یک طرح غیرالزام‌آور را در مخالفت با حذف سپاه پاسداران از فهرست سازمان‌های تروریستی خارجی تصویب کردند. یکی از مقامات بایدن اخیرا به واشنگتن پست گفت: «از نظر سیاسی، ما می دانیم که برداشتن این گام بسیار دشوار است.»

این ترس به الگویی در دولت بایدن تبدیل شده است. در عرصه سیاست خارجی دولت بایدن، رویکردهای سازنده بسیار زیادی را صرفا به دلیل مخالفت‌های سیاسی کنار گذاشته است.

در طول مبارزات انتخاباتی ۲۰۲۰، بایدن متعهد شد که «به سرعت برای معکوس کردن» تحریم‌های دولت ترامپ اقدام کند که صرفا شرایط مردم عادی کوبا را وخیم‌تر کرده بدون آنکه تاثیری در بهبود شرایط حقوق بشری داشته باشد. در عوض، رئیس‌جمهور تحریم‌ها را تشدید کرد، تغییری که «منعکس‌کننده نفوذ فزاینده سناتور رابرت منندز است که به‌عنوان رئیس کمیته روابط خارجی قدرت زیادی بر نامزدهای دولت و دیگر اولویت‌های دولت دارد».

آقای بایدن همچنین در طول مبارزات انتخاباتی قول داد که «کنسولگری ایالات متحده در شرق بیت‌المقدس» را بازگشایی کند، تا به فلسطینی‌های این شهر نشان دهد آمریکا به شرایط آنها توجه دارد. اکثر این فلسطینی‌ها شهروند اسرائیل نیستند اما تحت کنترل آن زندگی می کنند. جمهوری خواهان کنگره، با حمایت اسرائیل، مانع اجرای این طرح شده و کنسولگری را بسته نگه داشتند.

دموکرات‌ها همچنین در برنامه خود گفتند که به «جنگ‌ شکست خورده عوارض» دولت ترامپ با چین پایان خواهند داد. اما با توجه به اینکه سیاستمداران در هر دو حزب تلاش می کنند تا ثابت کنند چقدر در برابر پکن سرسخت هستند، این گام نیز با مقاومت شدیدی روبرو شده و عوارض اعمالی ترامپ تا حد زیادی باقی ماند.

البته هیچ رئیس‌جمهور نمی‌تواند کل برنامه حزب خود را اجرایی کند. اما بایدن حتی سیاست‌های تحمیلی رئیس‌جمهور شکست خورده قبلی را هم لغو نکرد. اما در مورد ایران، این عدم اقدام هم بی‌ثمر و هم خطرناک است.

بی‌نتیجه است زیرا در وهله اول دلیل موجهی برای معرفی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به عنوان یک سازمان تروریستی خارجی وجود نداشت. تا قبل از اقدام ترامپ در سال ۲۰۱۹ چنین کاری درباره هیچ نیروی نظامی رسمی خارجی اعمال نشده بود. سپاه قبلاً تحت تحریم های متعدد قرار داشت و حامیان این اقدام آقای ترامپ آشکارا اعلام می‌کردند این نامگذاری باعث خواهد شد بازگشت احتمالی به برجام برای رئیس‌جمهوری در آینده دشوار شود.

حتی برخی از مفسرانی که اکنون با لغو این نامگذاری مخالف بوده و آن را باعث ناراحتی متحدان آمریکا مانند اسرائیل و عربستان سعودی می‌دانند، پذیرفته‌اند که این اقدام هیچ کاری برای مهار سپاه پاسداران نمی کند. مثلا متیو لویت از موسسه جنگ طلب سیاست خاور نزدیک واشنگتن در ماه مارس اعتراف کرد، این نامگذاری “تاثیر چندانی در مقابله دولت ایالات متحده با سپاه ندارد.”

ملموس ترین پیامد نامگذاری سپاه پاسداران به عنوان یک سازمان تروریستی خارجی، ممنوعیت ورود اعضای سابق به ایالات متحده است. اما بعید است فرماندهان ایرانی که از قبل تحریم‌ شده بودند، برنامه‌ای برای گذراندن تعطیلات در آمریکا داشته باشند. افرادی که احتمالاً از این امر صدمه می بینند صدها هزار ایرانی هستند که دوره خدمت سربازی خود را در سپاه گذرانده‌اند، در حالیکه بسیاری از آنها چندان با حکومت ایران همراه نیستند. در ماه مارس، سمفونی اقیانوس آرام از یک خواننده سرشناس ایرانی، علیرضا قربانی که اکنون در کانادا زندگی می کند، دعوت کرد تا در کنسرتی در کالیفرنیای جنوبی اجرا کند. اما از ورود او به آمریکا ممانعت به عمل آمد، زیرا چندین دهه پیش به عضویت سپاه پاسداران درآمده بود.

بدتر آنکه عدم خروج سپاه از فهرست سازمانهای تروریستی، می تواند در بدترین حالت منجر به جنگ شود. علی واعظ، کارشناس ایران در گروه بین‌المللی بحران، پیش‌بینی می‌کند که اگر توافق هسته‌ای احیا نشود و ایران به غنی‌سازی اورانیوم با سرعت فعلی خود ادامه دهد، تا پاییز امسال تنها چند روز با توانایی ساخت بمب هسته‌ای فاصله خواهد داشت. هرچه تهران به این توانایی نزدیک‌تر ‌شود، فشار بر بایدن برای حمله نظامی، یا حداقل موافقت با حمله توسط اسرائیل افزایش خواهد یافت. آقای واعظ به من گفت: «تا پایان سال، یا بمب بایدن را خواهیم دید یا جنگ بایدن».

بحران با ایران ائتلاف جهانی را که آقای بایدن برای دفاع از اوکراین تشکیل داده است، تضعیف خواهد کرد. و این نه تنها فاجعه در سیاست خارجی که فاجعه حوزه سیاست داخلی هم خواهد بود. بایدن چشم‌انداز تیره‌ای برای حزب دموکرات در انتخابات میان‌دوره‌ای آتی متصور است اما مطمئنا اگر ایران به یک قدرت هسته‌ای بالقوه تبدیل شود یا این چشم‌انداز آمریکا را وارد جنگ دیگری در خاورمیانه کند، تأثیر آن بر دموکرات‌ها بسیار وخیمتر خواهد بود. بایدن برای اجتناب از یک دردسر سیاسی، خود را در مسیر یک بحران بزرگتر در آینده قرار داده است.

در مورد ایران، دولت بایدن به دنبال راهی بدون هزینه است، اما چنین راهی وجود ندارد پس بهتر است صرفا کار درست را انجام دهد.