زباله درفضا! انسان ها به فضا هم رحم نکردند

به نقل از wired، اخیرا میدانی از زباله با سرعت ۱۷ هزار مایل در ساعت در قسمتی از فضا که یک ماهواره روسی به نام Cosmos ۱۴۰۸ قرار داشت، حرکت کرده است، پس از این اتفاق خطرات بسیاری مربوط به این زباله‌های شناور آشکار شد. قطعات به طور خطرناکی به سمت ایستگاه فضایی بین المللی حرکت و خدمه را مجبور کردند در جایی از فضا که کمترین آسیب پذیری را دارد، پناه بگیرند.

به گزارش بخش فناوری سایت خبرمهم، رئیس فرماندهی فضایی آمریکا نیز روز دوشنبه در یک بیانیه مطبوعاتی نسبت به این اتفاق واکنش نشان داد و گفت” فعالیت‌های فضایی زیربنای شیوه زندگی ما است و این نوع رفتار غیرمسئولانه است”.

در حال حاضر ۲۷ هزار قطعه زباله در مدار ردیابی شده است که شامل فضاپیماها، موشک‌ها و ماهواره‌های خراب شده است که قبلاً توسط برخی کشور‌ها به خصوص چین، هند و ایالات متحده به فضا فرستاده شده بودند. بنابراین مدتی پیش، ایستگاه فضایی بین‌المللی مجبور شد کمی منحرف شود تا از گذر زباله‌های فضایی عبور کند. همچنین میلیون‌ها قطعه زباله غیرقابل ردیابی کوچکتر از ۱۰ سانتی‌متر در فضا وجود دارد که خطرات را افزایش می‌دهد.

یافتن راه‌هایی برای مقابله با این زباله‌های فضایی به هدف اصلی نهاد‌های بین‌المللی تبدیل شده است، زیرا ممکن است این زباله‌ها برخی مدار‌هایی را که شرکت‌های ماهواره‌ای و آژانس‌های فضایی به آن تکیه کرده اند را چنان آلوده کند که دیگر قابل استفاده نباشند. مدیریت بهتر شدن ترافیک فضایی و جلوگیری از بیش‌تر شدن زباله‌های فضایی از دیرباز اولویت‌های مهم ناسا و سازمان ملل بوده اما تاکنون، تلاش‌های آن‌ها بیشتر بر پیشگیری متمرکز بوده است.

برای مقابله فعالانه با این مشکل، امروز، بخش SpaceWERX، شروع به استخدام بخش خصوصی برای حذف واقعی زباله‌ها از طریق برنامه جدیدی به نام Orbital Prime خواهد کرد. احتمالاً از اوایل سال آینده، SpaceWERX ده‌ها قرارداد به ارزش هر کدام ۲۵۰ هزار دلار، به شرکت‌هایی اعطا خواهد کرد که توانایی جمع‌آوری زباله‌ها از مسیر آسیب‌دیده، و همچنین انجام وظایف دیگری مانند سوخت‌گیری و تعمیر فضاپیما‌های در حال گردش برای جلوگیری از خراب شدن و سپس متروک شدن آن‌ها را دارند.

چهار ماه پس از قرارداد‌های اولیه، فاز دوم با قرارداد‌هایی به ارزش هر کدام ۱.۵ میلیون دلار آغاز خواهد شد. فاز دو با استقرار فناوری‌ها در مدار در سال ۲۰۲۳ یا ۲۰۲۴ دنبال می‌شود. در حال حاضر، شرکت‌های واجد شرایط برای رقابت باید در ایالات متحده مستقر باشند و با محققان دانشگاه یا موسسه تحقیقاتی از طریق بودجه‌های فدرالی همکاری کنند.

برایان ویدن، مدیر برنامه ریزی برنامه در بنیاد جهان امن که یک اندیشکده فضایی است، زباله‌های فضایی را به تغییرات آب و هوایی تشبیه می‌کند، زیرا این مشکل به طور پیوسته بدتر شده است. اکنون باید برای جلوگیری از وقوع بحران در آینده اقدامی انجام شود. اگر زباله‌ها فضاپیما‌ها را نابود کنند، زباله‌های بیشتری ایجاد می‌شود و باعث برخورد‌های بیشتری می‌شود، و ممکن است مدار پایین زمین به زباله‌دان تبدیل شود. ویدن می‌گوید که یک دهه پیش مدل‌های اولیه، ترافیک فضایی و تجمع زباله‌ها را پیش‌بینی نمی‌کردند که چقدر سریع قرار است برای ماهواره‌ها خطرناک شوند.

گفتنی است نه صنعت فضایی و نه نهاد‌های دولتی هنوز رویکرد خاص و تاثیر گذاری را نسبت به زباله‌های فضایی اعلام نکرده اند. اما بخش Rogue Space Systems در حال توسعه یک فضاپیمای زنبور مانند به نام Fred Orbot با پنل‌های خورشیدی شبیه بال است. این فضاپیما برای جمع آوری زباله‌های فضایی با اندازه متوسط و دور کردن آن‌ها از ماهواره‌ها طراحی شده است. فضاپیما با چهار زائده رباتیک خود، به سمت زباله شناور می‌شود، آن‌ها را می‌گیرد و به آرامی آن را به مدار دیگری می‌کشد یعنی اگر تکه‌ای از زباله‌های فضایی را بگیرد، آن را به مدار پایین‌تری هل می‌دهد تا در نهایت سقوط کند و در جو بسوزد.

شرکت‌های دیگر بر فناوری‌هایی برای خلاص شدن از شر زباله‌های بزرگ‌تر، از جمله بدنه‌هایی به اندازه اتوبوس که در صورت برخورد، زباله‌های زیادی ایجاد می‌کنند، تمرکز کرده‌اند. این زباله‌ها می‌توانند چندین تن وزن داشته باشند، پس به راحتی نمی‌توان آن‌ها را گرفت یا به یک مدار جدید منتقل کرد، همچنین برای سوزاندن هم بسیار بزرگ هستند.

در ارتباط با این مشکلات، بیانیه فضایی خالص صفر که مانند یک توافقنامه سازمان ملل متحد است به امضا رسید. این بیانیه دو هدف اصلی داشت که این دو هدف عبارتند از : ۱_ عدم تولید زباله‌های فضایی بیشتر، ۲_ شروع به حذف زباله‌های فعلی تا سال ۲۰۳۰. امضاکنندگان اولیه این قرارداد شامل گروه‌های بین المللی مانند آژانس فضایی فرانسه و شرکت‌هایی مانند Planet، Astroscale و Chang Guang Satellite هستند که به ترتیب در ایالات متحده، ژاپن و چین مستقر هستند. در ۲۶ اکتبر، آژانس فضایی انگلیس ابتکارات جدیدی را با اهداف مشابه اعلام کرد، در حالی که آژانس فضایی اروپا در چند سال گذشته روی حذف زباله‌های فضایی کار کرده است.

ClearSpace، یک استارت‌آپ سوئیسی که روی استقرار فضاپیمای جمع‌آوری زباله خود کار کرده است و اولین تلاشش، ClearSpace-۱، برای پرتاب در سال ۲۰۲۵ برنامه ریزی شده است. در واقع می‎توان گفت مأموریت‌های آینده شامل فضاپیما‌هایی خواهد بود که می‌توانند در مدار بالا و پایین حرکت کنند و چندین قطعه زباله را از منطقه خطرناک بیرون بکشند. مدار پایین زمین را با بزرگراهی می‌توان مقایسه کرد که در آن اتومبیل‌های خراب بیشتر و بیشتری در جاده رها شده اند و برای جلوگیری از برخورد با آن‌ها به عبارتی فضاپیما‌های طراحی شده تلاش می‌کنند نقش یدک کش را انجام دهند.

با این وجود، یک مشکل ذاتی استفاده از چنین فناوری‌هایی را پیچیده می‌کند، و آن هم اینکه هر وسیله‌ای که بتواند خرابه‌ای را از آن بزرگراه خارج کند، ممکن است بتواند خودروی شخص دیگری را نیز خراب کند. همچنین این فضاپیماها، به عنوان فناوری‌هایی با کاربرد دوگانه در نظر گرفته می‌شوند: آن‌ها می‌توانند برای پاکسازی محیط فضا استفاده شوند یا به عنوان سلاح‌هایی که ممکن است به ماهواره‌های گران قیمت و کارآمد یک کشور یا شرکت رقیب آسیب بزنند عم کنند یا از آن‌ها جاسوسی کنند. تاکنون قوانین زیادی در مورد زباله هایی که در فضا وجود دارد و یا وسایلی که از زمین به فضا پرتاب می‌شوند وضع نشده است.