اما و اگرهای پایان امپراطوری دلار بر اقتصاد جهانی!
به گزارش بخش اقتصادی سایت خبرمهم، سال‌ها است که کشورهای جهان برای مبادلات خود از دلار استفاده می‌کنند، هرچند که یورو هم در دو دهه گذشته توانست جایش را در مبادلات جهانی باز کند. یکی از مزایای وجود واحدهای پولی مشترک این است که تاثیرپذیری نوسانات ارزی در اقتصاد درونی کشورها کمتر خواهد شد، این اتفاق یکی‌از اهدافی است که کشورهایی نظیر ایران، روسیه و ترکیه دنبال و هر از چندگاهی در نشست‌های سیاسی و اقتصادی این موضوع را مطرح می‌کنند. بااین‌جود در سال‌های گذشته اقدام جدی و مؤثری برای ایجاد واحد پولی مشترک صورت نگرفته است چراکه هنور کشورها به این توافق نرسیده‌اند که چطور باید در این باره با هم همکاری کنند. همچنان که این کشورها درگیر این مسأله هستند نوسانات دلار در جهان باعث شده تا اقتصادها کوچک‌تر و آسیب‌های وارده اقتصادی بیشتر شود. سال ۲۰۱۷ برای اولین‌بار ایده استفاده از ارزهای ملی مبادلات مطرح شد و از آن زمان تاکنون این ایده پرمعناتر و قابل تحقق‌تر شده است. این ایده برای آن مطرح شد که ریسک ناشی از شوک‌های ارزی را بر روی کشورها کاهش دهد.
نخستین بار نیز ترکیه بود که این موضوع را مطرح کرد و پیش از این هم خواهان افزایش استفاده از ارزهای ملی در مبادلات دوجانبه با شرکای تجاری بزرگ این کشور از جمله ایران، روسیه، چین و اوکراین برای کاهش وابستگی به دلار شده بود. این موضوع انجام‌شدنی به‌نظر می‌رسد چراکه پیش‌از این هم انجام‌شده و یورو نیز نمونه موفق آن است.
واحــد آسیــایــی؛ نمــونه اولیه واحد پول مشترک
مسعود دانشمند، اقتصاددان و عضو هیأت اتاق بازرگانی ایران در‌این‌باره به «آرمان ملی» گفت: «ایجاد واحد پولی مشترک جدید سابقه تاریخی دارد و موضوع بغرنجی هم نیست، قبل‌از انقلاب بین ایران، پاکستان، هند و سریلانکا یک پول مشترک به نام واحد آسیایی (AMU) با توافق این کشورها بوجود آمده بود تا بتوانند مبادلات خود را با این پول انجام دهند. یورو هم با توافق ۱۲کشور اولیه اروپا ایجاد شد حالا اینکه چه سازوکاری برای پیوستن کشورها به این پول بود، بعدا مشخص شد.» او بااشاره‌به وقایع جهانی شدن دلار افزود: «در زمان جنگ جهانی دوم پول رایج در دنیا پوند استرلینگ انگلستان بود، بعد‌از جنگ جهانی دوم کشورهای فاتح در آمریکا و در نشست و گفت‌وگویی به این نتیجه رسیدند که دلار پول برتر شناخته شد و بعد تعیین شد که مثلا هر ۳۵دلار معادل یک اونس طلا باشد. بعدها به دلیل مشکلات جنگ ویتنام و کاهش ارزش دلار و… این کنفرانس برگزار و هر ۴۵دلار یک اونس طلا تعیین شد. بعد از آن در دوره نیکسون آمریکا اعلام کرد که طلا پشتوانه پولش باشد.»
زمان؛ پول مشترک را جهانی می‌کند
دانشمند تصریح کرد: «امروز هم ممکن است که پول مشترک جدیدی ایجاد شود، ما می‌توانیم مثلا در اجلاس D8 یا کنفرانس شانگهای این واحد پولی را تعریف کنیم، فقط باید ارتباط این پول با یورو و دلار تعریف شود که در این باره هم بانک‌های مرکزی می‌توانند بر مبنای دلار این موضوع را حل کنند که مثلا این واحد پولی که در کنفرانس شانگهای، اکو یا D8 بین این کشورها تعریف‌شده معادل مقداری طلا باشد که آن طلا معادل مبلغی دلار است.» عضو هیأت اتاق بازرگانی ایران افزود: «اما کشورهایی که می‌خواهند این کار را بکنند مانند ایران، نفتش را به دلار می‌فروشد، بعد می‌خواهد از کشور حوزه خودش با این واحد پولی جدید کالا بخرد؛ زمان نیاز است که این پول در مراجع جهانی جایگاه خود را پیدا کند تا بتوانیم که به جای دلار گندم یا هر کالا دیگری را با این پول بخریم و این کار قطعاً شدنی است و سوابق و راهکارهای آن هم وجود دارد.»
بازاری بزرگ برای اتحاد جدید!
وی درباره پشتوانه این پول توضیح داد: «خود کشورها می‌توانند برای این پول پشتوانه قائل شوند؛ براساس سازوکاری بانک‌های مرکزی تعریف می‌کنند مثلا هر برای واحد پولی که تعریف میشود که مقداری طلا یا چیزهای دیگری را در صندوق بانک مرکزی این اتحادیه تزریق کنند.» دانشمند درباره چرایی اینکه تا امروز برخلاف تاکید کشورهای همچنان هیچ‌اقدامی صورت نگرفته است، افزود: «به‌نظرم کشورها عزم جدی در این رابطه ندارند، ما در جهان اقتصادی‌های نوظهور داریم که شامل روسیه، چین، هند و برزیل میشود که اگر اینها تصمیم به توسعه بگیرند یعنی ایران و ترکیه و اندونزی را هم وارد این اتحادیه کنند، یک بلوک قوی پیدا خواهد شد که می‌تواند واحد پولی تعریف کند. اما چرا این اتفاق نمی‌افتد؟ چون چین ادعا می‌کند که یوان این کشور از دلار محکم‌تر است و به همین دلیل هم حاضر نیست که به پول جدید تن بدهد. چین می‌خواهد یوان را به‌عنوان یکی از چهار یا پنج پول برتر در معاملات جهانی جا بیندازد و تفاهمنامه ۲۵ساله با ایران هم پرداخت‌ها به یوان است. اصل موضوع شدنی است و می‌تواند مبادلات را تسهیل کند.» عضو هیأت اتاق بازرگانی ایران اضافه کرد: «اگر کشورهای اکو فی‌مابین خودشان پول واحدی تعریف و مبادلات را با آن پول واحد انجام بدهند و کشورهای دیگری هم به این اتحاد اضافه شوند، بازار بزرگی ایجاد خواهد شد. چرا برخی از شوراهای همکاری مانند خلیج فارس نمی‌توانند کاری پیش ببرند چون تعدادشان کم و گسترشان کوچک است.» وی ادامه داد: «ایران و ترکیه ۱۶۰میلیون نفر، پاکستان ۲۰۰میلیون نفر جمعیت دارند اگر کمی به آن جمعیت اضافه کنیم یک بازار ۴۰۰میلیون نفری خواهیم داشت. اگر بنگلادش را به این سیستم اضافه کنیم، بازار ۶۰۰میلیون نفری ایجاد خواهد شد!» دانشمند در پاسخ به این سؤال که آیا تحریم یا محدودیت‌ها بر این پول مشترک اثرگذار است یا نه، گفت: «تاثیر چندانی نخواهد داشت، کشورها هرچقدر به پولی مانند دلار یا یورو واسطه باشند بیشتر صدمه می‌خورند، ایجاد پول مشترک باعث میشود که مبادلات تجاری کمتر دچار نوسان شوند و کمتر تاثیرپذیر از اتفاقات بیرونی باشد. به‌عنوان مثال کالایی را که از ترکیه می‌خریم چون با واحد پول مشترک و نه دلار و ریال و لیر می‌خریم، در بانک مرکزی این واحد پولی می‌توانیم نواسانات را به‌حداقل برسانیم و ثبات قیمت را در کشورها به‌وجود بیاوریم.»/آرمان ملی
