بیانیه مشترک ایران و روسیه در سالگرد معاهده تهران و مسکو

‌ماده ۱ – جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه به عنوان کشور‌های دوست، روابط فی‌مابین را بر پایه برابری حاکمیت، همکاری، اعتماد و احترام متقابل به حق حاکمیت، تمامیت ارضی، استقلال و عدم مداخله در امور داخلی یکدیگر استوار می‌سازند.
‌ماده ۲ – هر یک از طرفین متعهد می‌شوند تا از توسل به زور و تهدید در روابط فی‌مابین پرهیز کرده و اجازه ندهند تا از سرزمین‌شان برای تجاوز و عملیات خرابکاری و تجزیه طلبی علیه طرف دیگر استفاده شود.
‌ماده ۳ – چنانچه یکی از طرفین مورد تجاوز کشور دیگری قرار بگیرد، طرف دیگر ملزم است از هرگونه مساعدت نظامی یا کمک‌های دیگر به متجاوز که موجبات ادامه تجاوز را فراهم می‌کند، خودداری کرده و سعی کند تا اختلافات به وجود آمده براساس منشور سازمان ملل متحد و اصول‌کلی حقوق بین‌الملل حل و فصل شود.
‌ماده ۴ – طرفین موافقت می‌کنند که اختلافات احتمالی بین خود را صرفاً از طرق مسالمت‌آمیز حل کنند.
‌ماده ۵ – طرفین موافقت کردند، شرایط مناسب حقوقی، اقتصادی، مالی و تجاری برای فعالیت‌های دوجانبه و چندجانبه و نیز سرمایه‌گذاری‌های‌مشترک در کشور‌های یکدیگر و کشور‌های ثالث ایجاد کنند. همچنین طرفین اعتقاد دارند که برای دستیابی به این اهداف، اعطای حقوق‌کاملهْْ الوداد، فعالیت کمیسیون مشترک دائمی ایران و روسیه، در خصوص همکاری‌های اقتصادی، تجاری همچنین همکاری بین بانک‌های دو کشور اهمیت به سزایی دارند.
‌ماده ۶ – طرفین به گسترش مناسبات درازمدت و متقابلاً مفید خود به منظور تحقق طرح‌های مشترک در زمینه‌های حمل و نقل، انرژی از‌جمله: استفاده صلح جویانه از انرژی هسته‌ای، احداث نیروگاه‌های اتمی، صنایع، علوم، فنون، کشاورزی و بهداشت عمومی مساعدت خواهند کرد.
‌ماده ۷ – طرفین با برگزاری مشاوره‌های مستمر به مبادله اطلاعات و تجارب در زمینه‌های اقتصادی، علمی و فناوری به منظور آشنایی هر چه بیشتر و استفاده از ظرفیت‌ها و امکانات دو کشور در این زمینه‌ها می‌پردازند.
‌طرفین حداکثر تسهیلات مناسب برای فعالیت در کشور خود همچنین تامین شرایط لازم جهت کار و زندگی تجار و کارشناسان شاغل در پروژه‌های مشترک را مهیا می‌کنند.
‌ماده ۸ – طرفین تماس‌های گسترده و نزدیک بین مردم دو کشور همچنین گسترش همکاری بین سازمان‌های اجتماعی، بنیاد‌ها، سازمان‌های مذهبی و تشکل‌های اجتماعی جوانان، زنان و … را فراهم می‌آورند.
‌هر یک از طرفین متقابلاً اقداماتی را به منظور تسهیل در ارایه روادید برای شهروندان طرف دیگر در چارچوب تماس‌های توریستی، اقتصادی، تجاری، علمی، فناوری و فرهنگی به عمل می‌آورند.
‌ماده ۹ – طرفین در گسترش هرچه بیشتر همکاری‌ها در زمینه فرهنگ، علوم، تحصیلات، هنر، جهانگردی، ورزش و سایر زمینه‌های انساندوستانه مساعدت می‌کنند.
‌در این راستا تماس‌های مستقیم بین دانشگاه‌ها، مراکز علمی، فرهنگی و مذهبی، موزه‌ها، کتابخانه‌ها، مراکز اسناد همچنین سازمان‌هایی که در امور علمی، فرهنگی و هنری فعالیت دارند را تشویق می‌کنند.
‌دو کشور در زمینه چاپ و انتشارات و مبادله اطلاعات میان ادارات خدمات خبری و اخبار و رسانه‌های گروهی همکاری خواهند کرد.
‌طرفین آموزش زبان فارسی در روسیه و زبان روسی در ایران را مورد تشویق قرار خواهند داد.
‌ماده ۱۰ – به منظور تعیین جهات و جزئیات همکاری طرفین نسبت به انعقاد موافقتنامه‌های جداگانه بین مؤسسات و ارگان‌های مربوطه دو کشور در زمینه‌های مختلف و مورد علاقه مبادرت خواهند کرد.
‌ماده ۱۱ – طرفین نسبت به توسعه همه جانبه روابط بین پارلمان‌ها از‌جمله تقویت ارتباط بین گروه‌های دوستی پارلمانی تلاش خواهند کرد.
‌ماده ۱۲ – طرفین در خصوص گسترش همکاری‌های جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه در تمام زمینه‌ها در دریای خزر، معاهده بین ایران و جمهوری فدراتیو روسیه سوسیالیستی شوروی ۲۶ فوریه ۱۹۲۱ و قرارداد بازرگانی و بحرپیمایی میان ایران و اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی ۲۵ مارس ۱۹۴۰ و نامه‌های ضمیمه آن‌ها را مبنای حقوقی ناظر بر فعالیت در دریای خزر می‌دانند.
‌رژیم حقوقی دریای خزر باید براساس اتفاق آرای پنج کشور ساحلی تکمیل شود و طرفین تا تکمیل رژیم حقوقی دریای خزر هیچ مرزی را در این دریا به رسمیت نمی‌شناسند و با توجه به مبانی فوق، همکاری در دریای خزر را از طریق تدوین چارچوب‌های حقوقی لازم در زمینه‌های ماهیگیری و پرورش ماهی، کشتیرانی، تجارت ساحلی، استخراج منابع معدنی و حفظ محیط زیست توسعه می‌دهند.
‌ماده ۱۳ – طرفین با استفاده از امکانات و ظرفیت‌های یکدیگر در زمینه‌های مختلف من‌جمله حمل و نقل و انرژی، در سطح منطقه همکاری خواهند کرد.
ماده ۱۴ – به منظور گسترش و تحکیم روابط دوجانبه و نیز ایجاد و توسعه همکاری‌های چندجانبه با مشارکت دیگر کشور‌های منطقه، طرفین علاوه بر رایزنی‌های منظم از‌جمله مشورت‌های سطح بالا، مذاکرات و اقدامات لازم را پیرامون تقویت، ثبات، تضمین امنیت و ارتقاء سطح همکاری‌ها در منطقه انجام خواهند داد.
‌در صورت بروز شرایطی که صلح و امنیت بین‌المللی را مختل کند یا موجبات تهدید آن و تشنج بین‌المللی را به وجود آورد، طرفین بلافاصله به مشاوره با یکدیگر به منظور اتخاذ اقداماتی که بتواند این شرایط را برطرف کند، خواهند پرداخت.
‌ماده ۱۵ – طرفین در مورد ارتقاء نقش و کارآیی سازمان ملل متحد به عنوان ابزار همه‌جانبه حمایت از صلح و امنیت بین‌المللی و یافتن راه حل های‌کارآمد پیرامون مسایل مهم بین‌المللی تلاش خواهند کرد.
‌دو کشور همکاری‌های خود را در چارچوب سازمان ملل متحد و سایر سازمان‌ها و مجامع بین‌المللی تعمیق خواهند بخشید.
‌ماده ۱۶ – طرفین در خصوص پیشبرد فرآیند خلع سلاح، کاهش و در نهایت حذف انواع سلاح‌های کشتار دسته‌جمعی تشریک مساعی می‌کنند. در این راستا، دو کشور رایزنی‌های منظمی را به منظور هماهنگی تلاش‌ها در زمینه امنیت بین‌المللی، عدم گسترش و کنترل صادرات انجام داده و خواهند داد.
‌ماده ۱۷ – طرفین در زمینه محیط زیست از طریق مبادله تجارب در استفاده صحیح از منابع طبیعی، تعمیم تکنولوژی‌های مناسب از لحاظ زیست محیطی و انجام اقدامات مربوط به حفظ و احیاء محیط زیست همکاری می‌کنند.
‌طرفین به یکدیگر در حد امکان برای پیشگیری از بلایای طبیعی و برطرف کردن آثار آن مساعدت می‌ورزند و در جهت تهیه استراتژی‌های بین‌المللی در زمینه حفظ محیط زیست تلاش خواهند کرد.
‌ماده ۱۸ – طرفین به صورت دوجانبه و نیز سطح بین‌المللی در راستای ریشه‌کن کردن تروریسم بین‌المللی و مبارزه با گروگانگیری، جنایت، حمل ونقل غیرقانونی مواد مخدر، قاچاق اسلحه و میراث‌های فرهنگی و تاریخی و سایر اشیای گرانبها همکاری می‌کنند.
‌ماده ۱۹ – طرفین تاکید می‌کنند که در مقابل تمام اشکال نژادپرستی و تبعیض نژادی مبارزه کنند.
‌دو کشور اهمیت زیادی به تفاهم بین اقوام و ادیان قائل بوده و برای تقویت آن و همچنین تأمین حقوق آن‌ها تلاش خواهند کرد.
‌ماده ۲۰ – این معاهده به تعهدات و حقوق طرفین که ناشی از قرارداد‌ها و موافقتنامه‌های دوجانبه یا چندجانبه بین جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه با یکدیگر یا بین آن‌ها با سایر کشور‌ها است، لطمه‌ای وارد نمی‌کند.
‌ماده ۲۱ – معاهده حاضر پس از تصویب مجالس دو کشور و طی مراحل قانونی مربوطه و از تاریخ تبادل اسناد تصویب شده دارای اعتبار است. /صداوسیما