ایران در مدار سیاسی قدرتهای جهانی
به گزارش بخش سیاسی سایت خبرمهم، فتح اله دهقان- به گواه تاریخ مجموعه عواملی همچون موقعیت ژئوپلیتیکی و… نقش و جایگاه کشورها رادر هرم قدرت جهانی مشخص میکند. قدرتهای جهانی در برهههای مختلف تاریخی برای سیطره برجهان نمیتوانند کشورهای مهم را نادیده بگیرند.
این طیف از کشورها ناخواسته درگیر رقابت و کشمکش قدرتهای جهانی میشوند.
ایران به دلایلی همچون موقعیت ژئوپلیتیکی خاص، منابع انرژی و… در صد وپنجاه سال گذشته در مدار سیاسی قدرتهای جهانی بوده واز این رهگذر مشکلات و مصائب بسیاری بر مردم ایران تحمیل شدهاست.
در دوران قاجار، ایران صحنه رقابت قدرتهای جهانی بود. اقدامات مصلحین بزرگی همچون عباس میرزا، قائم مقام، امیر کبیر که میتوانست به توسعه ایران منجر شود با قتل آنها توسط حکام بیلیاقت ودر چارچوب رقابت قدرتهای جهانی به محاق رفت.
جنبش مشروطه که اولین بار در ایران در منطقه خاورمیانه شکل گرفت وبه اذعان صاحب نظران میتوانست زمینه توسعه ایران شود در میانه بازیهای سیاسی قدرتهای جهانی به شکست کشانده شد.
در جنگ جهانی اول ودوم در حالیکه ایران اعلام بیطرفی کرده بود، در راستای منافع قدرتهای جهانی اشغال و چه مصائبی که بر این کشور نرفت، قدرتهای جهانی به اهداف خود رسیدند ایران پل پیروزی لقب گرفت ولی پس از پایان جنگ قدرتهای پیروزبه این بهانه که ایران در جنگ اعلام بیطرفی نموده امتیازی برای ایران قائل نشدند وجز خسارت وخرابی ومصیبت چیزی نصیب مردم ایران نشد.
نهضت ملی شدن نفت که در راستای استقلال سیاسی و اقتصادی کشور ومایه مباهات ایرانیان است با کودتای ۲۸ مرداد قد رتهای جهانی سرکوب و منکوب شد.
در دوران جنگ سرد با وجود اینکه ایران به عنوان قدرتی منطقهای در مدار سیاسی قدرتهای جهانی بود ولی رقابت قدرتهای جهانی در قالب گروههای همسو در ایران در جریان بود. پس از پیروزی انقلاب شاهد نقش آفرینی این گروهها در راستای سیاستهای قدرتهای جهانی بودیم. با توجه به اینکه پس از پیروزی انقلاب اسلامی، ایران استقلال از قدرتهای جهانی را پیشه کرد با مخالفت قدرتهای جهانی روبرو شد.
در فضای ایجاد شده در خاورمیانه پس از فروپاشی شوروی،
ایران به عنوان بازیگری فعال در منطقه به ایفای نقش پرداخت.
با توجه به بازسازی واحیا روسیه به رهبری پوتین و بیدار شدن اژدهای زرد (چین) آینده جهان سه قطبی آمریکا، روسیه وچین متصور است.
طبیعی است این مدعیان از خاورمیانه نمیتوانند غافل شوند. آمریکا با داشتن همپیمانان سنتی در خاورمیانه به دنبال حل مسئله خاورمیانه جهت آزادسازی و استفاده از پتانسیل خود در مقابله با چین است.
در این راستا مترصد حل مسئله ایران است. با توجه به اینکه روسیه پایگاههای سنتی خود در منطقه را از دست داده ضمن اینکه مصمم به حفظ سوریه به عنوان تنها پایگاه باقی مانده دراین منطقه است از نقش ایرا ن نیز نمیتواند غافل باشد. چین نیز به عنوان یکی از قدرتهای مدعی رهبری جهان، مضافاً نیاز این کشور به انرژی منطقه به دنبال حضور در منطقه است و ایران به عنوان قدرت تاثیر گذار منطقه نمیتواند خارج از استراتژی منطقهای و جهانی این کشور باشد. بر این اساس ایران همچنان در مدار سیاسی قدرتهای جهانی خواهد ماند. شایسته است با استفاده از تجربیات تاریخی وبا درایت و آینده نگری از این ظرفیت در راستای تقویت قدرت ملی وتوسعه کشور استفاد نمود. نحوه بازیگری کنشگران و سیاسیون، جایگاه ایران ومیزان منتفع شدن ایرانیان از رقابت قدرتهای جهانی را مشخص میکند. /آفتاب یزد