رفع تنش در قره‌باغ رایزنی در تهران
به گزارش بخش بین المللی سایت خبرمهم، وزیر خارجه جمهوری آذربایجان با وزیر خارجه ایران دیدار کرد رفع تنش در قره‌باغ رایزنی در تهران شرق: روز گذشته وزیر خارجه جمهوری آذربایجان میهمان تهران بود؛ سفری مهم در اولین روزهای کاهش تنش مرزی بین آذربایجان و ارمنستان. وزیر خارجه آذربایجان در حالی به تهران سفر کرده که در چند ماه تنش مرزی بین همسایگان شمالی ایران، شائبه حمایت ایران از آذربایجان مطرح بود. این شائبه زمانی قوت گرفت که امامان جمعه برخی شهرهای آذری‌زبان ایران در حمایت از آذربایجان و جمعیت شیعی این کشور بیانیه دادند. روز گذشته وزیر خارجه آذربایجان به تهران سفر کرد و در این سفر، با حسن روحانی، رئیس‌جمهوری ایران، علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی و محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران، ملاقات کرد. حسن روحانی در همین ملاقات خطاب به جیحون بایرام‌اف، وزیر امور خارجه جمهوری آذربایجان، به مواضع صریح و روشن جمهوری اسلامی ایران در درگیری مورد مناقشه قره‌باغ و حمایت از تمامیت ارضی جمهوری آذربایجان اشاره و از پایان جنگ بین دو کشور و آزادشدن مناطق اشغالی آذربایجان و برقراری آتش‌بس ابراز خشنودی کرد. ایران در همین راستا، در بحبوحه جنگ، عباس عراقچی، معاون وزیر خارجه را به‌عنوان نماینده ویژه دولت ایران به کشورهای درگیر در تنش اعزم کرد. چند روز بعد از این سفر، طرح روسیه به‌عنوان توافقی بر سر آتش‌بس از سوی طرفین پذیرفته شد. ایران جزء اولین کشورهایی بود که از آتش‌بس استقبال کرد و البته طرح روسیه را مشابه طرح ایران خواند. روز گذشته روحانی در همین زمینه به طرح ایران برای پایان درگیری منطقه قره‌باغ اشاره کرد و «آمادگی جمهوری اسلامی برای ایفای نقش سازنده در کمک به استحکام آتش‌بس بین دو کشور و برقراری ثبات در منطقه را اعلام کرد».
اراده ایران توسعه روابط با آذربایجان است
بدیهی است که برای رئیس‌جمهوری مانند حسن روحانی که فعلا رابطه کشورش با غرب جهان در هاله‌ای از ابهام است، توسعه رابطه مرزی و همسایگی در اولویت قرار دارد، اگرچه شاید خوانش رسمی دولتی این نباشد و مقامات مسئول مدعی این باشند که از روز اول روابط با همه همسایگان در اولویت بوده است. روحانی در ملاقات با وزیر خارجه آذربایجان از «اراده جمهوری اسلامی ایران در توسعه روابط با جمهوری آذربایجان» سخن گفته و اینکه «امیدواریم با استفاده از فرصت ایجاد شرایط جدید بین‌المللی، روابط دو کشور بیش از پیش توسعه یابد». روحانی با تأکید بر ضرورت استفاده از مرزهای ایران و آذربایجان برای توسعه همکاری‌های اقتصادی و تجاری افزود: «با توجه به پایان دوران ترامپ در آمریکا و روی‌کار‌آمدن دولت جدید در این کشور احساس می‌کنیم کشورها شرایط بهتری برای همکاری خواهند داشت». روحانی در ادامه با اعلام آمادگی ایران برای مشارکت در بازسازی مناطق آزاده‌شده آذربایجان، گفت: «با توجه به همسایگی دو کشور و امکانات موجود در ایران، حضور و مشارکت ایران در بازسازی مناطق آسیب‌دیده از جنگ قره‌باغ به نفع دو کشور خواهد بود». رئیس‌جمهور همچنین با اشاره به توافقات قبلی دو کشور ایران و آذربایجان از جمله پروژه راه‌آهن رشت – آستارا بر تسریع در اجرائی و عملیاتی‌شدن توافقات تأکید کرد و گفت: شرایط برای اجرای پروژه‌های مشترک همکاری توافق‌شده بین دو کشور از جمله سد خداآفرین و احداث نیروگاه فراهم است و دو کشور می‌توانند همکاری‌های خود را در حوزه‌های صنعتی، علمی، داروسازی و دیگر بخش‌ها بیش از پیش توسعه دهند.
احیای ۱۳۲ کیلومتر مرز مشترک
وزیر امور خارجه آذربایجان نیز در این دیدار از حمایت‌های جمهوری اسلامی ایران از تمامیت ارضی آذربایجان قدردانی کرد و گفت: ایران را کشور دوست و همسایه خوب خود می‌دانیم و اراده رئیس‌جمهوری و مقامات آذربایجان توسعه همه‌جانبه مناسبات با ایران است. «جیحون بایرام‌اف» با اشاره به آزادسازی مناطق اشغالی این کشور و احیای ۱۳۲ کیلومتر مرز مشترک با ایران خاطرنشان کرد: «مرزهای آذربایجان با ایران، مرز دوستی و توسعه است و بر این باور هستیم که احیای این مرزها می‌تواند پروژه‌های همکاری جدیدی برای دو کشور ایجاد کند». وزیر خارجه آذربایجان در این ملاقات در حالی از احیای مرز مشترک با ایران سخن گفته که موضوع مرز بعد از ایجاد آتش‌بس به یکی از شائبه‌های سیاسی داخلی افزوده شده است. با راه‌اندازی کریدوری مشترک بین آذربایجان تا نخجوان به نظر می‌رسد مرز مشترک ایران با ارمنستان از بین رفته است. مقام دیپلماتیک ایران دراین‌باره توضیح داده که مرزهای ایران تغییری نیافته و همان مرزهای سابق هستند. درحالی‌که می‌توان از این جمله استنباط کرد که درست است مرزهای ایران همان مرزهای پیشین است، اما سخنگوی وزارت خارجه ایران هیچ‌گاه درباره ازدست‌رفتن یا نرفتن مرز ایران با ارمنستان چیزی نگفته است. بایرام‌اف با تأکید بر توسعه و تعمیق روابط با ایران در زمینه‌های مختلف سیاسی، اقتصادی و تجاری، اجرای پروژه راه‌آهن رشت – آستارا را موجب افزایش همکاری‌های اقتصادی و تجاری دو کشور دانست و ابراز امیدواری کرد که با شرایط جدید بین‌المللی و رفع موانع موجود ناشی از تحریم‌های آمریکا، پروژه‌های مشترک همکاری دو کشور به سرعت اجرائی و عملیاتی شود. وزیر امور خارجه آذربایجان همچنین در این دیدار، ترور دانشمند ایران، شهید محسن فخری‌زاده را محکوم و تأکید کرد: ترور یک دانشمند علمی به‌هیچ‌عنوان مورد قبول نیست و این اقدام را به‌شدت محکوم می‌کنیم. آذرماه ۹۸ بود که خبر تکمیل راه‌آهن رشت-آستارا با همکاری آذربایجان منتشر شد. اردیبهشت امسال معاون ساخت و توسعه راه‌آهن، بنادر و فرودگاه‌ها درباره سرنوشت کمک مالی‌ای که قرار بود کشور آذربایجان بابت تکمیل راه‌آهن رشت – آستارا و اتصال آن به آستارای آذربایجان پرداخت کند، گفت: رقمی که قرار بود کشور آذربایجان بابت تکمیل خط آهن رشت- آستارا و اتصال آن به آستارای آذربایجان اختصاص دهد، فعلا تحت‌الشعاع شیوع کرونا قرار گرفته و عملا سفر مسئولان دو کشور برای ایجاد سازوکارها و برگزاری جلسات هماهنگی را به تعویق انداخته است. به گفته این مسئول وزارت راه، کل هزینه اجرای پروژه حدود هفت هزار میلیارد تومان شود.
تأکید شمخانی بر ضرورت جلوگیری از ایجاد کانون‌های ناامن‌ساز در قفقاز جنوبی
ملاقات بعدازظهر روز گذشته وزیر خارجه آذربایجان در تهران با علی شمخانی بود. دبیر شورای امنیت ملی، در حالی این ملاقات را انجام داد که در میانه تنشی داخلی بین او و رئیس مجلس و رئیس‌جمهور بر سر مصوبه لغو تحریم‌های مجلس قرار دارد. علی شمخانی اگرچه در بخشی از این گفت‌وگو از موضع اجرائی مقامی دولتی سخن گفته، اما در بخش دیگری از این ملاقات به مسئله امنیتی که بین ایران و جمهوری آذربایجان وجود دارد، پرداخت. طبق روال معمول این‌گونه دیدارها، خبر ملاقات از سوی بخش اطلاع‌رسانی شورای امنیت ملی در اختیار رسانه‌ها قرار گرفت. این نهاد این‌گونه سخنان بین شمخانی و بایرام‌اف را تنظیم کرده است: «دبیر شورای عالی امنیت ملی با تبیین اقدامات شرارت‌آمیز مثلث جنگ‌افروز و تروریستی آمریکایی – صهیونیستی – داعشی، حضور آنان در هر نقطه‌ای از جهان به‌ویژه منطقه غرب آسیا را خسارت‌بار و بحران‌آفرین و خروج آنان از منطقه را موجب ثبات و آرامش ذکر کرد و افزود: کشورهای منطقه باید با حسن هم‌جواری و اشتراک مساعی از ایجاد کانون‌های جدید ناامن‌ساز و نگران‌کننده جلو گیری کنند». به نظر می‌رسد اشاره آقای شمخانی به پیاده‌شدن برخی نیروهای افراطی در مرز مشترک ایران و آذربایجان باشد که گفته میشود به داعش وابسته‌اند و توسط ترکیه به این منطقه منتقل شدند. شمخانی با اشاره به برخی فضاسازی‌هایی که از سوی رسانه‌های مشکوک با هدف بدبین‌کردن شهروندان دو کشور نسبت به یکدیگر صورت می‌‌گیرد، خاطرنشان کرد: «لازم است این‌گونه اقدامات غیرسازنده و تفرقه‌آفرین با جدیت و حساسیت بیشتری مورد توجه قرار بگیرد و متوقف شود». در این دیدار شمخانی از برقراری صلح بین دو کشور آذربایجان و ارمنستان و بازگشت بخش‌های اشغالی به سرزمین اصلی آذربایجان ابراز خرسندی و برای دولت و ملت آذربایجان در مسیر رشد و توسعه آرزوی موفقیت کرد. شمخانی با بیان اینکه روابط تهران – باکو باید به بالاترین سطح ممکن ارتقا داده شود، تصریح کرد: اتمام پروژه‌های مشترک و اجرای توافقات فی‌مابین و شروع همکاری‌های جدید در حوزه‌های گوناگون نیازمند اهتمام جدی‌تر است. وی همچنین علاقه‌مندی کشورمان برای مشارکت در بازسازی مناطق آزادشده و آسیب‌دیده از جنگ را با توجه به تجارب و توانمندی‌های فنی و مهندسی اعلام کرد.
در این دیدار جیحون بایرام‌اف، وزیر خارجه جمهوری آذربایجان، با تشکر از سیاست اصولی جمهوری اسلامی ایران در قبال بحران قره‌باغ، از مواضع حکیمانه حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در حمایت از پایان اشغالگری و بحران قدردانی کرد. او با اشاره به عزم رهبران دو کشور بر توسعه و تحکیم روابط و همکاری‌های میان تهران و باکو، آمادگی جمهوری آذربایجان را برای ارتقای سطح روابط در حوزه‌های گوناگون اعلام کرد.
روز ۱۳ آبان رهبری در سخنرانی خود به جنگ اخیر میان ارمنستان و جمهوری آذربایجان اشاره کردند و با تأکید بر اینکه این موضوع حادثه‌ای تلخ و تهدیدکننده برای امنیت منطقه است، گفتند: «این درگیری نظامی باید هرچه زودتر تمام شود؛ البته همه سرزمین‌های جمهوری آذربایجان که به وسیله ارمنستان تصرف شده، باید آزاد شود و به آذربایجان برگردد». همچنین ایشان لزوم حفظ امنیت ارامنه در این سرزمین‌ها و رعایت مرزهای بین‌المللی از جانب دو طرف را مورد تأکید قرار دادند و افزودند: «تروریست‌هایی که بر اساس گزارش‌های قابل اطمینان وارد منطقه شده‌اند، نباید به‌هیچ‌وجه نزدیک مرز ایران شوند و اگر آنها نزدیک مرز شوند، قطعا برخورد قاطع خواهد شد».
حل‌وفصل دائمی بحران از طریق سیاسی
دیدار ظهر روز گذشته وزیر خارجه آذربایجان با محمدجواد ظریف بود. سخنگوی وزارت امور خارجه در توییتی دراین‌باره نوشت: در سفر وزیر خارجه جمهوری آذربایجان به تهران، درباره مناقشه قره‌باغ، مسائل منطقه و روابط دوجانبه تبادل نظر شد. جمهوری اسلامی ایران در چارچوب سیاست حسن همسایگی، ضمن استقبال از پیشرفت‌های حاصله و آزادسازی مناطق اشغالی، بر ضرورت حل‌وفصل دائمی بحران از طریق سیاسی تأکید دارد./شرق
