سفر به دیار صبر و همدلی سیستان و بلوچستان در چهار پرده

خشکسالی پدیده ای است که کشور ما را طی یک دهه اخیر تحت تاثیر قرار داده است.
استان‎های جنوبی کشور بیش از سایرین از این پدیده متاثر شده اند.
سید محمد امین طباطبایی، خبرنگار اعزامی خبرهای فوری نوشت:
به طور مشخص سیستان و بلوچستان که دودهه است با مشکل کم آبی روبروست در دو سال اخیر شاهد خشکسالی هایی بی سابقه بوده که معیشت مردم این استان را تحت تاثیر قرار داده است.
در این شرایط هلال احمر با ابتکارعمل طرحی را با اتکا به کمک های مردمی به نام نذر آب به راه انداخته که در ماه های گذشته به کمک ساکنین این نواحی آمده است. به منظور دیده شدن هرچه بیشتر مردم این نواحی و آشنایی با مشکلات آنها و البته دستاوردهای طرح یاد شده جمعیت هلال احمر سیستان و بلوچستان طی یک رویداد دو روزه میزبان جمعی از اصحاب رسانه خبرنگاران و عکاسان خبری بود. روایت این سفر دو روزه را با هدف بازدید از ماحصل طرح نذر آب این جمعیت صورت گرفت میتوانید در زیر بخوانید.

آغاز

با اولین پرواز از تهران به زاهدان رسیدیم.
سپس مدیرعامل جمعیت هلال احمر استان توضیحاتی را برایمان از وضعیت استان و جزئیات طرح بازگو کرد. سپس در قالب گروه های مختلف راهی شهرستان های استان شدیم.

بلوچستان

روز اول به بازدید از روستاهای بلوچستان گذشت.
از روستاها و عشایر شهر مرزی میرجاوه و همچنین شهر خاش در کوهپایه های تفتان از نزدیک دیدن کردیم. به مناطق صعب العبور و نسبتا دور افتاده ای رفتیم که حتی تصور وجود سکنه در آنها دور از ذهن بود.
اولین چیزی که در هنگام عبور از این نواحی به ذهن خطور می کرد کار سخت شناسایی و خدمت رسانی به این اهالی بود.
میرجاوه اولین مقصد ما بود که مرزی ترین نقطه شمال بلوچستان در سفر ما به حساب می آمد.
برج های مرزی خود نمایی می کردند و ما اما به قصد روستاها و عشایر وارد جاده های فرعی شدیم.
عشایر مهرآباد و سپس روستای کهنوک از اولین مقاصد ما بودند.
به محض رسیدن به آنجا اهالی خون گرم به استقبالمان آمدند و با سفره ساده اما پر از مهر خود از ما پذیرایی کردند.
رئیس جمعیت هلال احمر میرجاوه و نیز برخی مسوولین این شهرستان در اینجا ما را همراهی کردند. علاوه بر آنکه تانکرهای آب و برخی مواد غذایی به ساکنین تحویل داده شد.
مسوول هلال احمر نیز توضیحاتی را درباره اقدامات درمانی و پزشکی صورت گرفته برای روستاهای این شهرستان ایراد کرد. هنگامی که با اهالی هم کلام شدیم هم به وضوح درباره وضعیت معیشت و تلف شدن دام هایشان به دلیل خشکسالی شکوه داشتند اما با این وجود اقدامات هلال احمر در طرح یاد شده را بسیار یاری رسان می دانستند.
نکته قابل توجه در اکثر روستاها اتکای آنها به یارانه پرداختی از سوی دولت بود علی الخصوص آنکه در شرایط فعلی به دلیل عدم امکان کشاورزی و دامپروری عملا منبع درآمد دیگری برایشان باقی نمانده بود.

مقصد بعدی ما دربلوچستان روستاهای حومه خاش بود که به ترتیب از چنزچو و گونک و نهایتا روستای تخت بازدید کردیم. مردم این روستاها نیز طبیعتا از همان مشکل خشکسالی و از دست دادن دام و محصول رنج می برند. اما مشخصا تانکرهای آب هلال احمر دوباره زندگی را در این نواحی ممکن ساخته بود.

علاوه بر این هنگامی که از دسترسی به امکانات بهداشتی و به ویژه برای پایش سلامت پرس وجو کردیم اشاره کردند که نیروهای هلال احمر در اینجا حضور فعال داشته اند. به علاوه تقریبا تمامی فرزندانی که در روستا حضور داشتند در شرایط طبیعی و بهداشتی به دنیا آمده بودند.
[su_note note_color=”#de0507″ text_color=”#ffffff” radius=”10″]درواقع هرچند مراکز درمانی فاصله نسبتا زیادی با آنها داشت اما امکان مراجعه به آنها برای انجام زایمان بهداشتی و سلامت وجود داشته است.[/su_note]

هنگامی که جزییات این پایش سلامت را جویا شدیم دریافتیم که همزمان با طرح نذر آب گروه های داوطلب پزشکان از هلال احمرهای سایر استان های ایران نیز در استان حضور یافته اند و به صورت تخصصی به تشخیص و درمان بیماران و ارجاع آنها به مراکز تخصصی در صورت نیاز پرداخته اند که ماحصل أن پایش بیش از ۱۲ هزار نفر از اهالی روستاها و عشایر بود. نکته متمایز این طرح سلامت این بود که پزشکان همراه با امکانات تخصصی و با گروه بندی بیماران اقدام به این امر کرده اند تا صرفا یک پایش سلامت کلی و عمومی نباشد و بتوانند به واقع مشکلات و بیماری ها را برطرف کنند.

سیستان

روز دوم سفر که با بازدید از روستاهای زابل و هیرمند همراه بود از صبح زود آغاز شد. در این مسیر با گذر از شهرستان زابل به سمت روستاهای مرزی افغانستان در حاشیه هیرمند سفر کردیم.
در این قسمت با دو روستای تخت عدالت و … در حاشیه هیرمند برخورد داشتیم که شغل اصلی مردم در آنها صیادی بود.
[su_note note_color=”#de0507″ text_color=”#ffffff” radius=”10″]صیدی که دیگر به دلیل خشک شدن کامل رودخانه هیرمند وجود نداشت.[/su_note] جالب آنکه روستاها به قدری به مرز نزدیک بودند که برجک های نگهبانی مرزی به وضوح از آنجا قابل رویت بود. اسکله و روستای تخت عدالت اولین مقصد ما در این سفربود.
سپس به روستای تپه کنیز سرزدیم و نهایت کورقه شاهجان اخرین مقصد ما بود. مساله دسترسی به شهرهای نزدیک برای روستاییان در سیستان بیشتر موضوعیت داشت و با چالش بیشتری به دلیل فواصل زیاد جاده ای مواجه بودند.
به علاوه سیستان با طوفان های شن نیز دست و پنجه نرم می کند که عملا زندگی را برای اهالی روستاهای دور افتاده غیرممکن ساخته بود. فراهم ساختن حداقل های زندگی از جمله آب و اقلام غذایی درشراطی که روستاییان با تلفات شدید دام ها و همین طور خشکلی رودخانه هیرمند و غیرممکن شدن صیادی مواجه شده بودند اقدام قابل توجه هلال احمر بود که در این بازدید به وضوح به چشم می آمد.
گفت و گو با مردم محلی و شنیدن مشکلات از زبان آنها نیز که مانند همتایان بلوچستانی خود درحال حاضر اتکای قابل توجهی به یارانه ها داشتند نیز از نکات مهم این سفر بود.
[su_heading size=”20″ margin=”0″]دربرخی نقاط دور افتاده که میشنیدیم امکان مراجعه به ثبت احوال و دریافت شناسنامه برای تازه متولد شدگان وجود ندارد ناخودگاه این نکته به ذهن خطور می کرد که اگر شناسنامه ای نباشد یارانه ای هم در کار نخواهد بود.[/su_heading]

 

پایان سفر

نشست خبری مشترک مدیرعامل جمعیت هلال احمر استان و نماینده اداره آب و فاضلاب روستایی استان در زاهدان پایان بخش سفرما بود. در این نشست در مورد جزییات طرح نذر اب که بهانه اصلی این بازدید بود این اطلاعات کلی را از صحبت های مسوولین هلال احمر استان به دست آوردیم. همچنین از برنامه های شرکت اب و فاضلاب روستایی برای برطرف ساختن هرچه سریع ترموانع آب رسانی به روستاهای یادشده جویا شدیم.

درواقع در شرایط خشکسالی جمعیت هلال احمر با اجرای طرح نذر آب پا به میدان گذاشت و با جمع آوری کمک های مردمی و تامین اعتبار بخش قابل توجهی از هزینه های آب رسانی با نصب بیش از ۱۲۰۰ تانکر های دو هزارو هزار لیتری در روستاهای نسبتا پر جمعیت و تانکرهای کوچکتر سیار برای عشایر در نقاط نسبتا دور افتاده توانست جان تازه ای به معیشت مردم ببخشد.
این تانکرها در فواصل زمانی سه تا چهارروزه مجدد شارژ می شوند تا زندگی همچنان جریان داشته باشد. از نظر سهمیه ای به ازای هر فرد روزانه بیست لیتر آب تخصیص داده شده است که هرچند کم به نظر میرسد اما تا حد قابل توجهی به بهبود اوضاع کمک کرده است.
در کنار این ها شاهد بودیم که بسته های حاوی اقلام غذایی نیز به روستاییان تحویل داده می شد. حدود ۵۰۰ روستا در این طرح تحت پوشش آبرسانی قرار گرفته اند که جمعا بالغ بر ۲۰۰ هزار نفر جمعیت دارند. همچنین برنامه ریزی شده است که این طرح حتی پس از پوشش کامل روستاهای یادشده نیز تا زمان دریافت کمک های مردمی همچنان فعال بماند.
به طور کلی انتظار می رود این روند خشکسالی که به اقتضای تابستان و کاهش بارش های جوی تشدید شده است با فرارسیدن نیمه دوم سال و از سر گیری بارش ها تا حدی بهبود یابد.