به گزارش بخش اجتماعی سایت خبرمهم، در نـــوامبر ۲۰۱۹ اولـــین بـــار بیمـــاری ناشی از کرونـــا ویروس جدید تحت عنوان «کووید-۱۹» گـزارش شـد و سـپس در ووهـان، پایتخـت استان هوبئی چین به‌طور گسترده‌ای منتشر شد. این بیماری به‌سرعت در سرتاسر چین و نقاط دیگـر گسـترش یافـت و تبـدیل بـه یـک اورژانس بهداشت جهانی شد. نتایج بررسی‌های روان‌شناختی نشـان داد کـه در مراحل ابتدایی شیوع بیماری یعنی زمانی که عفونت یا ویروس به‌سرعت منتشر میشود، احساس آسیب‌پذیری شدید، ابهـام و تهدید زندگی تشدید شده و منجر به راه‌اندازی علائم جسـمانی و شناختی اضطراب می‌شوند.
به گفته متخصصان، نتایج برخی دیگر از بررسی‌ها نشان دادند که پیش‌تر و در مبارزه با ظهـور ناگهـانی سـندرم تنفسـی حـاد یا سارس، در مراحل اولیه همه‌گیری، پریشانی روانی به شکلی سریع در بین کارکنان پزشکی ظاهر شد، امـا افسـردگی، علائـم روان- تنی و علائم اختلال استرس پس از حادثه بعدها شروع شد، ادامه پیدا کرد و تأثیرات عمیقی گذاشت. ایزوله شـدن، کـار در شـرایط پرخطر و داشتن تماس با افراد آلـوده، علـل اصـلی این ترومـا یا ضربه روحی بودنـد. به‌علاوه، بـه خـاطر شـیوع بیمـاری کروناویروس، برخی خانواده‌ها ممکن است منبع درآمد خود را از دست بدهند و دانشجویان به خاطر پرداخت هزینه شهریه‌شان دچـار اضـطراب شـوند.
اهمیتی که یکایک مسائل ذکرشده دارند، گروهی شش‌نفره از پژوهشگران کشور را ترغیب به انجام پژوهشی در این خصوص کرده است. در این تحقیق، چگونگی ارائه مداخلات روان‌شناختی برای بیماری نوظهور کووید-۱۹ مورد بررسی واقع شده است.
در این پژوهش مروری، از مقالات منتشرشده از تاریخ ۱ ژانویه تا ۱ آوریل ۲۰۲۰ با جستجوی کلیدواژه‌های مرتبط در سایت‌های معتبر پابمد، ساینس دیرکت، اسکوپوس، گوگل اسکالر، پروکوئست و همچنین معروف‌ترین پایگاه‌های داده‌های داخلی یعنی پایگاه جهاد دانشگاهی، ایرانمدکس، مگیران به دو زبان انگلیسی و فارسی و همچنین برخی از مقالات آنلاین کمیسیون بهداشت ملی چین، مرکز ملی پیشگیری و کنترل بیماری‌ها و سازمان جهانی سلامت استفاده شده است.
نتایج به‌دست‌آمده از این پژوهش، بر نقش مهم و تأثیرگذار نقش خدمات روان‌شناختی آنلاین در کاهش آسیب‌های روانی ناشی از بیماری کووید-۱۹ تأکید شده است.
در این خصوص، امیر محسن راه نجات، استادیار گروه روانشناسی بالینی دانشگاه علوم پزشکی آجا و همکارانش در این تحقیق می‌گویند: «بر اساس مرور مقالات موجود مشخص شد خطوط تلفن ویژه و خدمات روان‌شناختی آنلاین نقش مهمی در حفظ و افزایش سلامت روان شهروندان در بدو شیوع کروناویروس دارند و نقش این نوع خدمات در ابتدای اپیدمی حتی بیشتر از مداخلات روان‌شناختی چهره به چهره است».
آن‌ها در پژوهش خود که در فصل‌نامه «ابن سینا» وابسته به اداره بهداشت و درمان نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران و دانشگاه علوم پزشکی آجا منتشر شده است، می‌افزایند: «یافته‌های ایـن مطالعه نشـان داد ارائـه خدمات روان‌شناختی مناسب پیوسـته حتـی بـرای کسـانی کـه مشکلات روان‌شناختی خفیف یا زیر آستانه‌ای دارنـد در طـول پاندمی ها جهت به حداقل رسـاندن احتمـال تشـدید مشـکلات لازم است».
راه نجات و همکارانش، در رابطه با سطح‌بندی خدمات روان‌شناختی ارائه‌شده به افراد نیز نکاتی را در این پژوهش مورد اشاره قرار داده‌اند.
به اعتقاد آنان، سـطوح مـداخلات روان‌شناختی در شرایط بحران کنونی را می‌تواند به شـکل زیـر سطح‌بندی کرد:
۱- روان‌پزشکان و روانشناسـان می‌توانند بـا تشـخیص صحیح و تشکیل پرونده بر اساس شدت مشکلات روان‌شناختی برای کسانی که در معرض بحران قرار دارند و تفکیک آن‌ها در گروه‌بندی‌های مختلــف بــه مســئولین در جهــت رســاندن کمک‌های مـالی و یـا هرگونـه حمایـت درمـانی بـه اقشـار بیشتر آسیب‌پذیر که در این شرایط عملکرد آن‌ها ممکـن اسـت کاملاً مختل شود، نقش سازنده‌ای داشته باشند.
۲- برای افراد دارای علائم زیرآستانه ای یا خفیف که اکثریـت مردم را تشکیل می‌دهند می‌توان بـا تهیـه بروشـورها و فعـال کردن خطـوط تلفـن یـا اینترنـت در صـورت نیـاز و همچنـین آموزش‌هایی که رسانه‌های عمومی ارائه می‌کنند سطح مشـکل را تا حد زیادی پایین آورد.
۳- کادر درمان که در خط مقدم مقابله با بیمـاری هسـتند. برای این عده می‌توان در محل بیمارستان و به‌صورت چهره به چهره و با رعایت کلیه نکات بهداشتی و در صورت عدم ابتلای روان‌درمانگر و مراجع به ارائه خدمات روان‌درمانی پرداخت.
۴- برای افرادی که مبتلابه اختلالات شدید شده‌اند نیـاز اسـت کـه از روان‌درمانگران حرفه‌ای کـه دوره‌های تخصصـی درزمینه درمـان اخـتلالات روان را طـی کرده‌اند، استفاده کرد.
۵- بروشـورهای آموزشـی و محتـوای تولیدشده جهـت کاهش اضطراب و استرس در شرایط اپیدمی کرونا باید متناسب با مخاطبان آن تهیه شود.
۶- در کشور چین، اولـین گـام، تشـکیل کمیته‌های تخصصی مـدیریت بحـران بـود. در همین راستا، لازم اسـت کـه در کشور ما کمیته‌های تخصصی که صدالبته متشـکل از افـراد صاحب‌نظر در حوزه مدیریت روان‌شناختی بحران باشند تشکیل شود و مابقی کارشناسان زیر نظر این کمیته فعالیت کننـد تـا از تشتت آراء و پراکنده‌کاری‌ها که نه‌تنها نتیجه‌بخش نیسـتند بلکه به‌شدت مردم را سردرگم می‌کنند جلوگیری به عمل آیـد.
۷- باید توجه داشت که بســیاری از بحران‌های روان‌شناختی و اضـطراب ایجادشده در شـرایط اپیدمی مربوط به مشکلات مالی و اقتصادی است که بسیاری از افراد در حین چنین بحران‌هایی با آن مواجه می‌شوند و اساسـاً جنبه درون روانی ندارد. چنین اشخاصی در صورت زنگ زدن به مشاور و بیان مشکلات خود نه‌تنها کمکی دریافـت نمی‌کنند بلکه حتی ممکن است بیشتر احساس سرخوردگی و ناامیدی بکنند. لذا پیشنهاد میشود در صورت امکان کمیته‌ای جهـت رفـع مشکلات مشاغل در معرض خطـر و راه‌اندازی خطـوط تلفنـی جهت ارائه خدمات به این افراد تشکیل شود./ایسنا
