«معتاد متجاهر» به فردی اطلاق می شود که عمدا و به انگیزه نشان دادن کار خود و جلب توجه در مرئی و منظر عموم اقدام به مصرف موادمخدر می کند در واقع معتاد متجاهر کسی است که اراده آزادش نه از سر اضطرار بلکه به عمد و باانگیزه تجاهر بر مصرف آشکار موادمخدر قرار گرفته لذا مصرف علنی به تنهایی برای صدق عنوان تجاهر کافی نیست و مصرف علنی حداکثر یک شرط برای تشکیل حالت تجاهر به شمار می رود.
به گزارش بخش اجتماعی سایت خبرمهم، وجود معتادان متجاهر بر هویت و فرآیند زیستی شهر اثرگذار است و زمانی که موضوع با امنیت ارتباط پیدا می‌کند، اهمیت بیشتری می‌یابد زیرا وجود این افراد یکی از عوامل مهم و جدی نقض‌کننده امنیت در شهر بوده است.
معتادانی که با حضور دسته جمعی در برخی معابر، پارکها، واحدهای مسکونی و مکانهای خصوصی و عمومی اقدام به سرقت و دیگر فعالیت‌های مجرمانه می‌کنند اعتیاد همراه با تجاهر شکل به‌شدت پیچیده‌ای از اعتیاد و مسائل مربوط به آن را به خود می گیرد و کار در این حوزه نیازمند تلاش‌های مؤثرتری است.
هر ساله با سرد شدن هوا در نقاط مختلف کشور معتادان متجاهر بی‌خانمان و بی‌سرپناه برای رهایی از سرما به مناطق گرمسیر از جمله سیستان و بلوچستان روی می آورند و رها شدن این قبیل افراد در سطح شهر زاهدان حتی محله های مرکزی گویای این واقعیت است البته این مساله در حاشیه شهر زاهدان بویژه برخی محله‌ها شدت بیشتری پیدا کرده است و از طرفی بر اساس قانون این افراد تنها در مرکز ماده ۱۶ شهرستان‌ها باید نگهداری شوند.
معتادان متجاهری که در حال پرسه زدن در سطح شهر و بعضا مصرف موادمخدر در انظار عمومی هستند هم موجب ناامنی و هم نشان دهنده چهره زشتی از شهر شده اند که اگر این روند ادامه یابد یک بار دیگر لقب بهشت معتادان را به شهرهای این استان خواهد داد.
سالها پیش حدود دهه ۷۰ زاهدان به بهشت معتادان مشهور شده بود که با اقدام شایسته دستگاههای دست اندرکار این شهر از وجود معتادان متجاهر پاکسازی شد و چهره شهر تغییر کرد و اکنون یکی از کلان شهرهای کشور محسوب می شود.
معتادان متجاهر و زشتی چهره شهر
یکی از شهروندان زاهدانی که خواست نامش ذکر نشود گفت: دیروز هنگامی که به محل کارم می‌رفتم چند معتاد را در یکی از بوستان‌های کوی قدس دیدم که آشکارا و بدون هیچ ابایی در حال مصرف مواد مخدر بودند و این مساله واقعا چهره این محله را که یکی از زیباترین و امن ترین محله های شهر است و خانه های سازمانی و چندین دستگاه اداری در آن وجود دارد، ناامن و زشت کرده است.
وی افزود: وجود این افراد و تصویری که از آنان در ذهن کودکان و نوجوانان ثبت می شود آینده خطرناک و مایوس کننده ای را ترسیم می کند.
وی ادامه داد: دیدن صحنه‌هایی از وجود معتادان متجاهر در این محله بسیار نگران کننده است زیرا کودکی ۸ ساله دارم که برای حضورش در جامعه با وجود این گونه افراد نگرانی‌های زیادی برایم بوجود آمده است.
این شهروند زاهدانی تصریح کرد: به نظرم بهترین کار این است که محل مناسبی برای نگهداری افراد آسیب دیده اجتماعی در نظر گرفته شود چراکه چنین اقدامی منجر به نجات این افراد از دام اعتیاد و در نهایت سلامت و امنیت جامعه میشود.
الیاس شه‌بخش یکی از ساکنان محله مجدیه زاهدان گفت: معتادان متجاهر به دلیل اینکه درآمدشان کفاف زندگی را نمی‌دهد و خیلی از آن‌ها شرایط اشتغال مناسبی ندارند دست به کارهای غیر قانونی از جمله سرقت برای تامین نیازهای خود می زنند.
وی ادامه داد: معتادان متجاهر زمینه مختل شدن امنیت اجتماعی را فراهم می‌کنند از این رو برای رهاسازی این افراد از رفتارهای پرخطر و بدست آوردن سلامتی خودشان باید در مکانی با ویژگی‌های مناسب نگهداری و درمان شوند.
فاطمه سیفی یکی از شهروندانی که به تازگی ساکن زاهدان شده در این باره گفت: از دیدن معتادان متجاهری که به علت نداشتن سرپناه، پناهگاه و درآمد لازم به زباله گردی و مصرف موادمخدر در ملاء عام مشغولند احساس شرمساری می کنم خانواده من به تازگی ساکن زاهدان شده اما در همین مدت کوتاه در اطراف خودم تصویرهای ناراحت‌کننده زیادی دیدم که واقعا رنج آور است.
وی افزود: جامعه ما باید بیش از پیش هوشیار باشند زیرا خیلی از رفتارهای پرخطر مانند سرقت از منازل و اماکن کسب و مختل شدن امنیت اجتماعی حاصل وجود معتادانی است که سامان دهی نشده اند.
این بانوی شهروند تصریح کرد: مسوولان امور شهری باید برای این افراد مکانهای خاصی در نظر بگیرند که در همین مکان به مصرف موادمخدر بپردازند و لوازم بهداشتی و سرنگ و سایر اقلام ضروری در اختیارشان قرار گیرد تا اولا مجبور به حضور در معابر و پارکها و مصرف موادمخدر در انظار عمومی نشوند و ثانیا از انتشار برخی بیماریها توسط این افراد جلوگیری شود.
وی تاکید کرد: بهترین راه تهیه سوله هایی برای اسکان و زندگی این افراد بویژه در فصل سرما است تا هم از سرما حفظ شوند و هم چهره شهر را زشت نکنند.
اقدامات ضابطین قضایی با اتهمات معتادان متجاهر
معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری سیستان و بلوچستان گفت: در پنج ساله اخیر با افزایش نزدیک به ۴۰ درصدی اتهامات معتادان متجاهر در سیستان و بلوچستان مواجه هستیم که این امر علاوه‌بر دستگاه قضایی بخش اعظمی از وقت، اعتبارات و اقدامات ضابطان انتظامی و مراکز اقدامات تأمینی و تربیتی را به خود اختصاص داد.
حجت الاسلام غلامرضا نجفی افزود: سیستان و بلوچستان بواسطه مجاورت جغرافیایی با عمده‌ترین تولیدکنندگان موادمخدر در جهان با معضلات جدی در حوزه قاچاق موادافیونی مواجه است بطوریکه بیش‌از ۳۰ درصد کشفیات مواد مخدر طی سالجاری به این استان اختصاص داشته است.
وی بیان کرد: معتادان متجاهر در استان نیز همچون سایر بافت‌های جمعیتی کشور به‌عنوان یک آسیب اجتماعی جدی و یک اتهام اولویت‌دار بخش عمده‌ای از پرونده‌های قضایی را به خود اختصاص داده‌اند.
وی تصریح کرد: بیش‌از ۲۳ دستگاه متولی در این حوزه دارای رسالت‌های مستقیم و بلافصل و به‌طور قطع مسوول و مکلف به انجام وظایفی هستند که در صورت اهمال یا استنکاف از این رسالت‌ها، مخاطب دستورالعمل ترک وظایف قانونی مدیران و ماده۵۷۶ قانون مجازات اسلامی می‌شوند.
معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری سیستان و بلوچستان ادامه داد: به‌طور کلی در بررسی‌های پژوهشی در خصوص جرائم مرتبط با موادمخدر آنچه بیش‌از هر چیز عینیت یافته و موضوعیت می‌یابد این امر است که اغلب تحقیقات یا طرح‌های تحقیقاتی در این حوزه بیشتر حول بیان مساله یا اهمیت و ضرورت پردازش به مقوله آسیب‌های اجتماعی و جرایم مرتبط با مواد مخدر سامان‌یافته و یا با رویکردی غیر واقع‌گرایانه، اغلب شعاری و بدون در نظر گرفتن پیش‌شرط‌های عملیاتی کردن مبانی مطرح شده ارائه که همین امر، خود می‌تواند به تعمیق الگوهای ناکامی در دستیابی به اهداف در حوزه پیشگیری، درمان و بازتوانی اعتیاد و سوءمصرف مواد مخدر منجر شود.
وی با اشاره به اینکه در کنار پارامترهای موقعیت مدار شکل‌گیری جرائم مرتبط با موادمخدر، ضرورت دارد تا به شکل‌گیری انگیزه‌های قاچاق موادافیونی نیز توجه شود تصریح کرد: باید سیاست‌هایی که در خصوص کم کردن فواصل دهک‌های اقتصادی شهروندان سیستان و بلوچستان با یکدیگر مدنظر نظام تصمیم‌سازی قرار گرفته محقق شود.
نجفی بیان کرد: زیرساخت‌های پیشران توسعه استان بواسطه بافت جمعیتی جوان و علی‌رغم تمامی محدودیت‌های منابع آبی همچنان متکی به حوزه کشاورزی، باغداری و دامداری سنتی است و این سطح اتکای بالا در سال‌های توأم با تنش آبی به‌شدت الگوی اشتغال و درآمد پایدار ساکنان استان را متأثر می‌سازد این مفروض به‌خوبی با داده‌های آماری جرم شناختی نیز در سیستان و بلوچستان دارای همبستگی و ارتباط معنادار بوده در سال‌های توام با بارندگی مناسب یا تامین حقابه هیرمند، جرائم خرد و جامعه محکومین مراکز اقدامات تأمینی و تربیتی کاهش می‌یابد.
حجت الاسلام نجفی افزود: همچنین کثرت بافت‌های ناکارآمد شهری و سکونتگاه‌های غیررسمی در استان به بروز شکل‌گیری مراکز خرده‌فروشی موادمخدر یا پاسخ‌های سوءمصرف منجر میشود.
وی ادامه داد: واضح است که با عنایت به نظریه پنجره‌های شکسته هرگونه بی‌تفاوتی یا اهمال متولیان امر در این خصوص به ازدیاد و تسهیل بروز مصادیق مجرمانه در محلات مذکور می‌انجامد که یکی از عوامل موثر دیگر در بروز پدیده‌های مجرمانه متاثر از مواد مخدر و اعتیاد، پارادایم‌های سیاست‌گذاری در این خصوص است.
معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری سیستان و بلوچستان بیان کرد: آمارهای مستقل و دارای روایی بالا در خصوص جامعه هدف معتادین و سوء‌مصرف‌کنندگان مواد مخدر در استان وجود ندارد و همین رقم سیاه بالای جرم و آسیب‌های اجتماعی مذکور، اتخاذ تدابیر مرتبط با برنامه‌ریزی در این حوزه را دشوار می‌سازد.
اعتیاد و قاچاق در سیستان و بلوچستان متاثر از افغانستان و پاکستان
دبیر شورای هماهنگی مبارزه با موادمخدر سیستان و بلوچستان نیز به خبرنگار ایرنا گفت: با تلاش ها و پیگیری‌های صورت گرفته در سه نقطه از استان مراکز ماده ۱۶ ایجاد شده و افرادی که خواسته یا ناخواسته درگیر پدیده شوم اعتیاد شده و به عنوان معتاد متجاهر شناخته می شوند جمع آوری و برای بهبودی به این مراکز انتقال می یابند.
علی زندی با بیان اینکه سیستان و بلوچستان مرز عریض و طویلی با ۲ کشور افغانستان و پاکستان دارد، افزود: همجواری با افغانستان به عنوان بزرگترین کشور تولید کننده مواد مخدر که بیش از ۸۴ درصد تریاک دنیا و برابر گزارش های رسیده بطور متغییر بیش از ۱۲ تا ۱۵ هزار تن تریاک تولید می کند باعث شده این استان در حوزه مصرف، نگهداری، ترانزیت و حمل و نقل مواد مخدر درگیر و گاهی تعدادی از همشهریان نیز گرفتار این بلای خانمان سوز شده و به عنوان معتاد متجاهر دستگیر می شوند.
وی افزود: یک معتاد به محض مصرف مواد مخدر در جامعه شغل، مال و گاهی ناموس خود را از دست می دهد و اگر قرار باشد کسی ترک کند اول از همه باید برای آن فرد مقبولیت ایجاد شده و در مرکز زاهدان دستگاه قضایی سمنی را تایید کرده تا روی خانواده کار کند زیرا اولین قدم در ترک اعتیاد اینست که خانواده این موضوع را بپذیرند.
دبیر شورای هماهنگی مبارزه با موادمخدر سیستان و بلوچستان خاطرنشان کرد: سال گذشته چهار میلیاردو ۳۰۰ میلیون تومان برای جمع آوری معتادین متجاهر هزینه شده است.
وی ادامه داد: امروز بیش از ۸۰ درصد درمان اعتیاد در سیستان و بلوچستان توسط مردم، سمن ها، ان جی اوها، تشکل ها و غیره انجام میشود.
امنیت اجتماعی حق تمام شهروندان
داشتن رفاه، امنیت و یک زندگی سالم حق تمام مردم سیستان و بلوچستان است، بسیاری از این مشکلات و معضلات جامعه باید رفع شود تا شاهد چهره زیبای شهرمان در سطح کشور باشیم.
امروز بیش از هر وقت دیگری احساس میشود تا به پیگیری جدی‌تر این آسیب‌اجتماعی بپردازیم زیرا ما نیازمند زندگی در شهری آرام، با امنیت اجتماعی بالا و به دور از آسیب‌های اجتماعی هستیم و باید برای به دست آوردنش همه با هم تلاش کنیم.
