تحریم، ساخت واکسن ایرانی را به تأخیر انداخت

به گزارش بخش اجتماعی سایت خبرمهم، نام مینو محرز بعد از واردات واکسن روسی بیش‌از‌پیش بر سر زبان‌ها افتاد. او واردات واکسن اسپوتنیک به ایران را از «شانس بد مردم ایران» دانست.
اظهارنظری که با واکنش تند کیانوش جهانپور، سخنگوی سازمان غذا و دارو مواجه شد؛ جهانپور محرز را فاقد شأنیت برای ارزیابی واکسن‌ها دانست و به او متذکر شد: «مرجع تأیید واکسن، سازمان غذا و دارو است».البته محرز این واکنش جهانپور را بی‌جواب نگذاشت و در پاسخ به او گفت: «از چه زمانی سازمان غذا و داروی کشور جزء منابع بین‌المللی شده‌؟ سازمان غذا و داروی ایران زمانی می‌تواند دارو و واکسنی را تأیید کند که پیش از آن دارو یا واکسن، مورد تأیید سازمان بهداشت جهانی قرار گرفته باشد».
سؤال اینجاست او که مخالف واکسن اسپوتنیک بود، چرا برای واکسن برکت  تبلیغات می‌کند؟ آیا این استاندارد دوگانه نیست که برای واکسنی مجوز سازمان جهانی بهداشت بخواهیم اما واکسن دیگری را بدون انتشار حتی یک برگ از نتایج مطالعات معتبر و مؤثر معرفی کنیم؟
مینو محرز، مسئول کارآزمایی بالینی واکسن کرونای ایرانی برکت، دراین‌باره می‌گوید: «واکسن وارداتی حتما باید مجوز سازمان بهداشت جهانی را داشته باشد، هنوز اسپوتنیک این مجوز را ندارد و ما چه می‌دانیم که چه ساخته‌اند! اما واکسن برکت زیر نظر من ساخته شده است. اظهارات آن دوران من با حساب و کتاب بود، وقتی واکسنی از کشور دیگر وارد می‌شود، حتما باید مجوز سازمان جهانی بهداشت را داشته باشد و این مجوز برای واردات لازم است. همان‌طور که مجوز اضطراری برکت تنها برای داخل است و اگر قرار باشد به کشور دیگری صادر شود، حتما باید مجوز سازمان جهانی بهداشت را داشته باشد؛ اما اسپوتینک را بدون مجوز سازمان جهانی بهداشت و تنها با مجوزهای داخلی صادر می‌کنند. من از ابتدا مخالف این موضوع بودم».
قرار بود ۲۰ میلیون دوز واکسن برکت را تا پایان تیرماه و ۵۰ میلیون دوز را تا پایان شهریور تولید کنند. مسئول کارآزمایی بالینی واکسن کرونای ایرانی برکت در واکنش به وعده محقق‌نشده فوق، با بیان اینکه «در اوج تحریم‌ها برکت واکسن تولید کرد»، عنوان می‌کند: «برای تهیه یکی از ماده‌های واکسن، نیاز بود تا تحریم‌ها دور زده شود و تا مسیر دورزدن تحریم‌ها انجام شد، زمان برد و تولید واکسن به تأخیر افتاد. آمریکا متوجه نیاز ایران به این ماده شده بود و به‌همین‌دلیل آن را در مبدأ نگه داشته بود، اما هم‌اکنون همه مشکلات حل شده و اوضاع روبه‌راه شده است». محرز درباره اینکه ظرفیت شرکت برکت برای تولید واکسن چند دوز در ماه است، بیان می‌کند: «یک خط کارخانه بزرگ برکت راه‌اندازی شده است، اگر این کارخانه به ‌صورت کامل راه‌اندازی شود و مواد اولیه در دسترس باشد، امکان تولید چند میلیونی واکسن در ماه وجود دارد. جهان با مشکل مواد اولیه برای تولید واکسن مواجه شده و این مختص ایران نیست، به‌عنوان نمونه کارخانه‌های محدودی در اروپا هستند که ماده آلبومین را تولید می‌کنند، برای تولید این واکسن باید این ماده حتما موجود باشد. وقتی برای خرید مواد اولیه به این کارخانه‌ها مراجعه می‌شود آنها به‌عنوان نمونه می‌گویند شرکت فایزر ۵۰۰ تن سفارش داده است و تا تولید و تحویل مواد مورد نیاز فایزر انجام نشود، امکان تحویل مواد اولیه به شرکت ایرانی وجود ندارد. مشکل کمبود مواد اولیه تنها مختص برکت و شرکت‌های ایرانی نیست و شرکت‌های واکسن‌سازی دیگر کشورهای دنیا هم با این مشکل دست‌به‌گریبان هستند». این جملات در حالی توسط محرز مطرح می‌شود که اصغر عبدلی، فناور واکسن کوو ایران برکت، پیش‌تر تأکید کرده بود مواد اولیه مورد نیاز برای تولید صد میلیون دوز واکسن تهیه شده است.
او با واکنش به این ادعا که وعده ۵۰ میلیونی واکسن موجب شد مسئولان واکسن به اندازه کافی وارد نکنند، گفت: «اینکه گفته می‌شود چون مسئولان برکت قول تولید میلیونی واکسن را دادند، وزارت بهداشت واکسن وارد نکرد، حرف درستی نیست، مسئولان وزارت بهداشت نباید از همان ابتدا، روی واکسن تولید داخل حساب باز می‌کردند و باید فکری برای واردات بیشتر واکسن می‌کردند. علاوه بر این در آن زمان، همه کشورها درخواست واکسن داشتند و واکسن به این اندازه نبود، برای همین واردات واکسن به تأخیر افتاد و تا بخواهند برای واردات واکسن‌های دیگر رایزنی کنند، زمان طولانی شد».
او همچنین در پاسخ به این پرسش که برخی معتقدند واکسن برکت بر سویه‌های مختلف ویروس کرونا آن‌طور که باید مؤثر نبوده، آیا او این ادعا را قبول دارد نیز می‌گوید: «مطالب زیادی درباره اثرگذاری واکسن برکت در فضای مجازی مطرح می‌شود که به نظر من در انتشار و بازنشر این مطالب دست‌هایی در کار است. اکثر این مطالب حقیقت ندارد و صرفا باعث سردرگمی مردم می‌شود. واکسن برکت تاکنون اثربخشی بسیار خوبی داشته و کارآزمایی و مطالعات بالینی این واکسن با استانداردهای بین‌المللی انجام شده است و مردم بدانند که این واکسن مورد تأیید من است».
او همچنین با اشاره به اینکه عده‌ای می‌گویند محرز با توجه به این سابقه علمی نباید اعتبارش را خرج واکسن برکت می‌کرد نیز گفت: «من شرکت برکت را انتخاب نکردم، آنها پیشنهاد دادند و من هم پذیرفتم که در بحث مطالعاتی این واکسن حضور داشته باشم. اگر زمان به عقب بازگردد باز هم صد‌درصد این پیشنهاد را با خیال راحت خواهم پذیرفت. پیش از این واکسن‌سازی در ایران متوقف شده بود و از اینکه این صنعت دوباره در ایران آغاز به کار کرد، بسیار خوشحال شدم اما گویا عده‌ای از این موضوع ناراضی هستند».
او در پاسخ به این سؤال که اگر شرکت برکت تجربه ساخت واکسن ندارد بهتر بود این سرمایه‌گذاری در شرکت‌هایی مانند پاستور و رازی صورت می‌گرفت گفت: «واکسن‌سازی تنور نانوایی نیست که خمیر را در آن قرار دهید و نان پخته شود، نیاز به تخصص و تجهیزات ویژه دارد. علاوه بر حضور جوانانی با رشته مرتبط با واکسن‌سازی، افرادی در گروه واکسن برکت حضور دارند که سال‌ها تجربه واکسن‌سازی دارند و همین‌جوری واکسن‌سازی در برکت شروع نشد، همه افراد حاضر در این مجموعه متخصص هستند، تجهیزات استانداردی در این کارخانه نصب شده است. از اینکه در رازی و پاستور هم مجددا ساخت واکسن از سرگرفته شود، به‌شدت استقبال می‌کنیم و باعث مسرت است اما مؤسسه رازی به‌ خاطر دستگاه‌های قدیمی امکان تولید واکسن را ندارد اما شرکت برکت می‌تواند در حجم بالا واکسن‌های بیماری‌های مختلف را تولید کند».
محرز می‌افزاید: «برای من مهم نیست که در کدام شرکت واکسن ساخته شود، مهم این است که در ایران واکسن ساخته شود، اما شاید عده‌ای مخالف این موضوع باشند و علاقه نداشته باشند که ایران دوباره واکسن‌سازی را آغاز کند».
او در خاتمه خاطرنشان کرد: «پارسال زمانی که در کشور با کمبود واکسن آنفلوانزا مواجه شدیم، مسئولان به ترکیه مراجعه کردند تا مقدار بیشتری از این واکسن را وارد کشور کنند، اما نمایندگی شرکت فروشنده این واکسن به مسئولان گفت که شما لیاقت بیشتر از آن مقداری را که به شما داده شده است، ندارید و به شما واکسن نمی‌فروشیم، این برای شما به‌عنوان یک ایرانی برخورنده نیست؟». /شرق