به گزارش بخش اجتماعی سایت خبرمهم، واکسن یک فرآورده بیولوژیک است که در برابر یک بیماری میکروبی مشخص، ایمنی فعالِ اکتسابی ایجاد می‌کند. واکسن‌ها اغلب تزریقی هستند، ولی برخی از واکسن‌ها مانند فلج اطفال خوراکی‌اند، ضمن آنکه اغلب برای ایمنی کامل و دائم در برابر بیماری نیاز به تزریق چندبار است.
واکسن‌ها اینگونه ساخته می‌شوند: نخست حیوانی عمداً دچار بیماری مورد نظر میشود، سپس ویروس آن بیماری را از بدن حیوان جدا و مجدداً این ویروس را به حیوانی دیگر تزریق می‌کنند و این عمل آنقدر تکرار میشود تا ویروس ضعیف شود، به گونه‌ای که اگر این ویروس ضعیف شده به بدن انسانی تزریق شود، نه تنها بیماری ایجاد نخواهد کرد، بلکه در بدن انسان مصونیت پدید می‌آورد.
راه دیگر واکسن‌سازی از ویروس‌های مرده یا غیر فعال است که با تزریق این نوع واکسن، بدن اقدام به ساختن پادزهر کرده و آماده دفاع در برابر میکروب اصلی میشود.
بر این اساس تولید واکسن دارای فرآیند زمان‌بر ۱۰ تا ۱۵ ساله است؛ چرا که باید از فازهای “مطالعات پیش بالینی”، “”فاز ۱ (ایمنی)”، “فاز ۲ (کارایی)،” “فاز ۳ (ایمنی و کارایی)”، “زیر ساخت”، “تولید”، “اخذ تاییدیه‌ها” و “توزیع” بگذرد، ولی با توسعه دانش و دسترسی محققان به تجهیزات پیشرفته این زمان کاهش یافته است، به گونه‌ای که با شیوع کرونا محققان حوزه بیوتکنولوژی در کمتر از یک سال واکسن را تولید کرده و به فاز ۳ بالینی رساندند.
در حال حاضر ۱۲ واکسن برای بیماری کووید-۱۹ در فاز ۳ بالینی قرار دارند که به این شرح است:
| شرکت | نوع | اثربخشی | ذخیره‌سازی | قیمت‌به‌دلار | ظرفیت تولید
در ۲۰۲۱ |
تایید
FDA |
تاییدیه‌ملی |
| فایزر-بیوان‌تک | RNA | ۹۵درصد | ۷۰- درجه | ۱۹ | ۱۳ میلیارد دوز | بله | بله |
| مدرنا | RNA | ۹۴ درصد | ۲۰- درجه | ۲۵ تا ۳۷ | یک‌میلیارد دوز | بله | بله |
| CureVac | RNA | – | دمای‌یخچال | ۱۱ | ۳۰۰ میلیون دوز | خیر | خیر |
| اکسفورد-استرازنکا | وکتورویروسی | ۹۰ درصد | دمای‌یخچال | ۴ | ۳ میلیارد دوز | خیر | بله |
| جانسون اندجانسون | وکتور ویروسی | قابل‌قبول | دمای‌یخچال | ۱۰ | یک‌میلیارد دوز | خیر | خیر |
| اسپوتنیک | وکتورویروسی | ۹۲ درصد | دمای‌یخچال | ۱۰ | یک‌میلیارد دوز | خیر | بله |
| Sinovac | ویروس‌غیرفعال شده | ۹۰ درصد | دمای‌یخچال | ۱۳ تا ۲۹ | ۶۰۰ میلیون دوز | خیر | بله |
| Sinopharm | ویروس‌غیرفعال شده | ۸۰ درصد | دمای‌یخچال | ۱۳ تا ۲۹ | یک‌میلیارد دوز | خیر | بله |
| Bharat | ویروس‌غیرفعال شده | ۹۰ درصد | دمای‌یخچال | ۱۳ تا ۲۹ | ۱۵۰ میلیون دوز | خیر | خیر |
| Novavax | پروتئین پایه | – | دمای‌یخچال | ۱۶ | ۲ میلیارد دوز | خیر | خیر |
| Sanofi | پروتئین پایه | – | دمای‌یخچال | ۱۰ تا ۲۱ | ۳۰۰ میلیون دوز | خیر | خیر |
طبق گزارش مجله نیچر کشورهای “انگلستان”، “هند”، “نروژ”، “فرانسه”، “سوئیس”، “چین”، “جمهوری چک”، “هلند”، “بلژیک”، “ژاپن”، “اندونزی”، “کره جنوبی”، “ترکیه”، “آرژانتین” و “کانادا” تولیدکننده واکسن هستند، بدون آنکه نامی از ایران برده شود، ولی در گزارش یونیسف ایران جزو کشورهای تولیدکننده واکسن کرونا قرار گرفته است.
به طور کلی در دنیا ۶۱ واکسن کرونا در حال ساخت است که بر پایه ۴ فناوری “ویروس غیر فعال شده”، “ناقل ویروسی”، “اسید نوکلوئیک” و “پروتئین پایه” تولید می‌شوند.
واکسن‌های ایرانی کووید-۱۹ که در مدت کوتاه به فاز بالینی رسیدند
ستاد اجرایی فرمان امام خمینی (ره) و مؤسسه دانش‌بنیان برکت از جمله نهادهایی هستند که اقدام به تولید واکسن کردند و تست انسانی این واکسن از ۹ دی ماه سال جاری آغاز شد. پلتفرم تولید این واکسن بر اساس ویروس کشته شده است که ۵۶ داوطلب برای تزریق این واکسن در نظر گرفته شده‌اند که در گروه فاز بالینی این واکسن به ۳ نفر تزریق شد و بعد از یک هفته قرنطینه در یکی از هتل‌های تهران به منزل بازگشتند و همچنان تحت نظر و مراقبت پزشکی قرار دارند.
علاوه بر آن انستیتو پاستور ایران پروژه واکسن کرونا براساس پروتئین نوترکیب را به صورت مشترک با کشور کوبا اجرایی کرده و در فاز حیوانی قرار دارد و مؤسسه تحقیقات واکسن و سرم سازی رازی نیز تولید واکسن کرونا مبتنی بر پروتئین نوترکیب را در دستور کار دارد. واکسن نوترکیب دانشگاه علوم پزشکی بقیهالله نیز با حمایت ستاد توسعه زیست فناوری معاونت علمی ریاست‌جمهوری در حال اجرا است./ایسنا
جزئیات واکسن‌های ایرانی به این شرح است:
| ردیف | شرکت سازنده | نوع | میزان پیشرفت |
| ۱ | ستاد اجرایی فرمان امام (ره)،موسسه برکت | ویروس غیرفعال (Inactivated) |
کارآزمایی بالینی |
| DNA | |||
| واحد زیر پروتئینی | |||
| mRNA | اتمام فاز حیوانی | ||
| سلول بنیادی | اتمام فاز حیوانی | ||
| ۲ | موسسه تحقیقات سرم و واکسن سازی رازی | پروتئین‌نوترکیب | در حال اخذ مجوزهای بالینی |
| ۳ | انستیتوپاستور | پروتئین‌نوترکیب | مشترک با کوبا-فاز ۳ کارآزمایی بالینی |
| ۴ | یک شرکت دانش‌بنیان | mRNA | در حال اخذ مجوز بالینی |
| ۵ | شرکت دانش‌بنیان وابسته به وزارت دفاع | ویروس غیرفعال | مرحله بررسی اخذ مجوز |
| ۶ | یک شرکت دانش‌بنیان | ویروس غیرفعال | فاز حیوانی |
| ۷ | دانشگاه علوم پزشکی بقیهالله | پروتئین‌نوترکیب | فاز حیوانی |
| ۸ | یک شرکت دانش‌بنیان | آدنوویروس ناقل ویروسی غیر تکثیرشونده | فاز حیوانی |
