روش کار بدین صورت است که دختران و پسران جوان, با نگاهی به مانیتور و نه چهره به چهره رو به رو، باید از پشت قاب مجازی این سایت‌ها به توصیف ظاهر و خصوصیت‌های اخلاقی خود بپردازند و اطلاعاتی را ثبت کنند تا شاید این کار، گره‌گشای بزرگترین انتخاب زندگیشان باشد.
مریم اواخر سی سالگی‌اش را می‌گذراند و به تازگی با این سایت‌های همسریابی آشنا شده است و دلیل ازدواج نکردنش را شرایط نامناسب مالی پدر و تفاوت فاحشی که با خواستگارانش دارد عنوان و فکر می‌کند شاید از میان پسرانی با ویژگی‌ها و‌خصایص متفاوت که در این سایت‌ها ثبت نام کرده اند، موردی پیدا شود که با یکدیگر تفاهم داشته باشند و تفاوت اقتصادی شان از زمین تا آسمان نباشد.
این دختر جوان با نگرانی می‌گوید خانواده اش هنوز از موضوع آشنایی او با این سایت‌ها بویی نبرده اند و به همین دلیل نگرانی‌هایی برای ثبت اطلاعات و ارسال عکس خود دارد و تاکید می‌کند که شاید علاوه بر اطمینان نداشتن، ترس همیشگی او و هم نسل هایش برای انجام این و بسیاری از کار‌ها هم است که تاکنون جرات تایید دگمه نهایی ثبت اطلاعات خود را پیدا نکرده است.
سامان، پسری است که دو سه سالی از به اتمام رسیدن سربازی‌اش میگذرد و دلیل روی آوردن به سایت‌های همسریابی برای انتخاب همسر آینده اش را خجالتی بودنش عنوان می‌کند و می‌گوید از این که بخواهم چنین موضوع مهمی که بحث یک عمر زندگی است را با خانواده ام در میان بگذارم، بسیار خجالت می‌کشم و از طرفی هم نمی‌خواهم دیگران برایم انتخاب کنند. به همین خاطر، با وجود این که از درستی یا نادرستی این کار مطمئن نیستم، در این سایت‌ها ثبت نام می‌کنم شاید که دختری متناسب با شرایط من پیدا شود تا پس از قطعی شدن، موضوع را با خانواده مطرح کنم تا شاید از این طریق گشایشی در گره ازدواج جوان‌های امثال من هم صورت بگیرد.
سایت‌های همسریابی، موضوع جدی این سال‌های اخیر که به دلیل کاهش نرخ ازدواج در کشور باید جدی هم گرفته شود چرا که برخی از افراد سودجو، ازدواج جوانان که مهم‌ترین انتخاب زندگی شان است را دستمایه‌ای کرده اند تا جیب خود را پر پول و با زندگی بسیاری از این جوانان بازی کنند.
اغلب کارشناسان حوزه ازدواج و خانواده بر این باور هستند که صرفا پاسخ به چند گزینه و ثبت ویژگی‌هایی که فرد سعی می‌کند از رنگ و لعاب هایش بگوید نمی‌تواند تضمینی برای ازدواج موفق جوانان باشد. زیرا مجازی، فضایی است که ناگفته و ناخوانده اش پیداست.
حسین ابراهیمی مقدم، روانشناس و استاد دانشگاه در رابطه با فعالیت سایت‌های همسریابی اظهار کرد: به مساله سایت‌های همسریابی, هم می‌توان خوش بینانه و هم کاملاً بدبینانه یا به صورت معمولی نگاه کرد. خوش بینانه این که این سایت‌ها در بهترین حالت، اطلاعات تمامی افراد را بر اساس آنچه خود فرد در اختیارشان قرار داده بازتاب می‌دهند که در این میان، عاطفه و احساس و مسائلی از این دست بین افراد وجود نخواهد داشت که در همین خوش بینانه‌ترین حالت ممکن هم می‌بینیم که نتایج، خیلی خوب نیست تا جایی که در برخی از کشور‌های دنیا مثل فنلاند، در این خصوص، پژوهشی انجام و مشخص شده است افرادی که از این طریق باهم آشنا شده‌اند شاید به ظاهر زندگی خوبی داشته باشند، اما در عمل شادکامی ندارند و علت آن هم شاید این است که دنیای مجازی نمی‌تواند کیفیت‌ها را بررسی کند.
این روانشناس گفت: از منظر بدبینانه این سایت‌ها باید گفت که برخی از این سایت‌ها به هیچ عنوان معتبر نیستند تا جایی که حتی افراد شیادی عضو آن‌ها می‌شوند و به بهانه ازدواج دنبال طعمه می‌گردند. من خودم مراجعانی از این دست داشته‌ام که از همین طریق مورد سوء رفتار و حتی تجاوز قرار گرفته بودند.
چند روز گذشته بود که احسان چگنی، قاضی دادگستری و اعظم کریمی، مدیر کل دفتر برنامه ریزی و توسعه اجتماعی وزارت ورزش و جوانان در گفت و گویی، به برخی از ابعاد و پیامد‌های فعالیت سایت‌های همسریابی پرداختند.
احسان چگنی، قاضی دادگستری با اشاره به این که سایت‌های همسریابی دارای ابعاد مختلف، اجتماعی، حقوقی و حتی کیفری هستند, اظهار کرد: قبل از بررسی حقوقی و کیفری این موضوع باید بستر‌های اجتماعی آن را بررسی کرد و نیاز‌های اجتماعی، عاطفی و روانی را مورد توجه قرار داد. زیرا در جامعه امروز، بسیاری از افراد, دارای خلاء‌های عاطفی هستند و همین موضوع باعث سوق پیدا کردن آن‌ها به این مسئله میشود.
وی با بیان این که مسئولان مربوطه باید اقدام‌هایی در این خصوص انجام دهند, بیان کرد: مسئولان امر باید مقدمات ازدواج آسان جوانان را فراهم کنند و آموزش‌های همگانی و اجتماعی در این زمینه صورت بگیرد و در مرحله بعد، وظیفه دستگاه قضایی و پلیس است که به این موضوع ورود کنند؛ بنابراین آنچه که در وهله اول اهمیت دارد، ریشه یابی این مسئله در حوزه اجتماعی است و سپس ورود به مواضع حقوقی آن هاست.
این قاضی دادگستری در رابطه با شرعی بودن ازدواج موقت از طریق فضای مجازی تصریح کرد: در این زمینه, شرایطی برای صحت این عقد نکاح وجود دارد که مشخص بودن شخصیت طرف, یکی از اصول تایید عقد نکاح است و در فضای مجازی, شخصیت افراد به صورت مشخص معلوم نیست و امر مشکلی است.
بر اساس سیاست گذاری و برنامه ریزی‌های وزارت ورزش و جوانان، هر آنچه که باعث اخلال در ازدواج و سبک زندگی جوانان و همچنین تخلف ها در این حوزه باشد را رصد کرده و بر مبنای احساس مسئولیت، پیگیری می‌کنیم.
این‌ها بخشی از صحبت‌های اعظم کریمی، مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی و توسعه اجتماعی وزارت ورزش و جوانان است که تاکید کرد هیچ یک از سایت‌های همسریابی، از دستگاه‌های دولتی، از جمله وزارت ورزش و جوانان مجوز ندارند و از سال گذشته، در این زمینه کار کرده‌ایم تا جلوی فعالیت این سایت‌ها را بگیریم. چرا که بارها، افراد مختلفی برای دریافت مجوز مراجعه کرده تا در حیطه راه اندازی سایت‌های همسریابی فعالیت کنند.
وی بیان کرد: انگیزه‌های اقتصادی، یکی از بزرگترین مشکلات این سایت‌ها و مراکز مشابه است که هیچ ساز و کاری برای این که بتوان از نظر تعرفه گذاری و اقتصادی، کار‌های آن‌ها را رصد کنیم وجود نداشت و همچنین هیچ ساز و کاری برای اینکه مسائل شرعی معرفی دختران و ارتباط آن‌ها با یکدیگر را در نظر گرفت، نداشتیم.
مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی و توسعه اجتماعی وزارت ورزش و جوانان، از برخورد با همه سایت‌های همسریابی خبر داد و گفت: پس از ارزیابی که از سایت‌های موجود کردیم، مشخص شد این سایت‌ها اصلا به دنبال ازدواج دائم و کمک به جوانان نبودند و عمدتا به دنبال ازدوج موقت بودند و از این بنگاه اقتصادی کسب درآمد می‌کردند.
کریمی تاکید کرد: از اساس با شکل گیری سایت‌های همسریابی که تبدیل به بنگاه‌های اقتصادی شده‌اند مخالف هستیم و این افراد اصلا قصد کمک به ازدواج جوانان را ندارند.
سرهنگ رامین پاشایی، معاون اجتماعی پلیس فتا با اشاره به این که ریشه رشد سایت‌های همسریابی در مسائل فرهنگی است، گفت: نظارت‌های کافی بر عملکرد سایت‌های همسریابی وجود ندارد که با رفتار‌های مجرمانه باعث سوء استفاده برخی افراد، از این فضا میشود.
وی با بیان وجود تقاضا‌های کاذب در حوزه سایت‌های همسریابی تصریح کرد: با توجه به این که قوانین به خوبی نوشته نشده‌اند و به خوبی نیز اجرا نمی‌شوند، سایت‌های همسریابی در فضای مجازی جولان می‌دهند.
معاون اجتماعی پلیس فتا ادامه داد: بین دستگاه‌های اجرایی کشور در این حوزه ناهماهنگی وجود دارد. این در حالی است که هماهنگی کامل بین سایت‌های همسریابی وجود دارد و در حقیقت، گردانندگان این سایت‌ها از ناهماهنگی‌های موجود نهایت سوءاستفاده را می‌کنند و متاسفانه, همین موضوع، امنیت فضای مجازی و کاربران را تهدید می‌کند.
پاشایی با اشاره به آسیب‌های ناشی از سایت‌های همسریابی افزود: متاسفانه، در این سایت‌ها شاهد انواع کلاهبرداری‌های مالی بوده ایم و نظارت‌های صورت گرفته نیز، پاسخگوی جامعه نبوده است تا جایی که افرادی مبادرت به دایر کردن سایت‌هایی تحت عنوان همسریابی کرده‌اند و اپلیکیشن‌هایی را نیز در این زمینه ساخته‌اند و متاسفانه تقاضا‌هایی که در این زمینه وجود دارد کاذب است.
وی از وجود انواع کلاهبرداری‌ها در سایت‌های همسریابی گفت و بیان کرد: این سایت‌ها یا پولی را از متقاضیان این سایت‌ها دریافت می‌کردند و پاسخگوی تعهدات خود نبودند و یا در اقدام پیچیده‌تر و سازمان یافته‌تر، ارتباطی با قربانی برقرار می‌کردند و قول و قرار‌هایی می‌گذاشتند. به طوری که از قربانی تقاضای کلیپ‌های شخصی کرده و پس از آن اقدام به اخاذی می‌کردند.
معاون اجتماعی پلیس فتا اشاره کرد: متاسفانه پرونده‌های قضایی که به پلیس فتا ارسال میشود زیاد است و تجزیه و تحلیل آن‌ها نشان می‌دهد تمام کسانی که وارد این حوزه می‌شوند آسیب دیده هستند و مورد سوء استفاده قرار گرفته‌اند و پس از آن برای شکایت به مراجع قضایی مراجعه کرده‌اند./yjc
