به گزارش بخش اجتماعی سایت خبرمهم، خیلی وقت است که چشم ها به دیدن کودکان کار عادت کرده است؛ کودکانی که پشت چراغ قرمز ها گل یا فال می فروشند و یا تکدی گری می کنند؛ با این همه اما به نظر می رسد وضعیت نا بسامان اقتصادی و معیشتی هر روز کودکان بیشتری را وارد کار خیابانی می کند. این در حالی است که روز گذشته حبیب‌الله مسعودی فرید، معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی کشور گفته بود: « بیش از۵۵ درصد کودکان کار در کشور، ایرانی نیستند؛ این در صورتی است که بیشتر این کودکان خارجی، به صورت غیرمجاز در کشور زندگی می‌کنند.» اما اگر در سطح شهر به ویژه مناطق حاشیه ای شهر تهران تردد داشته باشید خواهید دید که کار خیابان تنها محدود به کودکان غیر ایرانی نیست بلکه کودکان ایرانی بسیاری هم با لباس های مرتب و امروزی در خیابان مشغول پاک کردن شیشه خودروها هستند و هیچ یک از آن ها غیر ایرانی نیستند؛ بچه های مودبی که مشخص است زیر چتر خانواده بزرگ شده اند و حالا شرایط اقتصادی آن ها را به کار در خیابان سوق داده است.
۵۵ درصد کودکان کار و خیابان غیرایرانی هستند
روز گذشته حبیب الله مسعودی فرید معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی کشور گفت:« ۵۵ درصد کودکان کار و خیابان در کشور از اتباع غیرایرانی هستند که این رقم در تهران بیش از ۸۰ درصد است. ۷۰ درصد کودکان کار و خیابان غیرایرانی حضور غیرمجاز دارند و اوراق هویتی ندارند به آن معنا که ورود و حضور آنها در ایران غیرمجاز است. عده ای از این کودکان با خانواده و با برنامه‌ریزی از قبل تعیین شده برای کار به ایران می آیند، یعنی دو روز بعد از ورود به ایران، در خیابان و سر چهارراه ها هستند.»
وی با تاکید بر لزوم شفاف بودن سیاست های مهاجرتی اظهار داشت:« دیپلماسی خارجی به سازمان های حمایتی ربطی ندارد اما هنگامیکه مرزها رها شود و اتباع خارج نشوند، بار آن به سازمان بهزیستی کشور تحمیل می شود درحالی‌که منابع سازمان برای کودکان ایرانی است. عده ای از اتباع بیگانه با ویزای توریستی و زیارتی وارد کشور می شوند اما می مانند و با ادامه این روند، چرخه کودکان کار و خیابان متوقف نمی شود. برای توقف چرخه تولید کودکان کار و خیابان در داخل کشور نیز باید
دنبال سیاست های ضد فقر، آمایش سرزمین و توسعه متوازن استان های کشور برویم.»از طرف دیگر معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی کشور از مردم خواست از کمک نقدی به کودکان کار و خیابان خودداری کنند و فقط به آنها خوراکی بدهند.او همچنین گفته بود:« با طرح های ضربتی جمع آوری کودکان کار و خیابان و همچنین با هرگونه کار کودک زیر ۱۵ سال مخالف هستیم. اما کودک ۱۵ تا ۱۸ سال نیز نباید در خیابان کار کند زیرا به جسم و روان او آسیب وارد می شود. ورود کودک به خیابان برابر با کودک آزاری است. بسیاری از کودکان کار و خیابان هویت مشخصی ندارند و اسامی مشابه بین آنها زیاد است و ایرانی و افغان اسامی مشابه دارند، بنابراین اسکن عنبیه چشم یکی از ابزار تشخیصی بهزیستی است که بنا است برای زنان آسیب دیده نیز اجرایی شود.»
کودکان کاری که زیر چتر خانواده مشغولند
اما کافی است کمی از شهر تهران فاصله بگیرید و به یکی از مناطق حاشیه ای شهر بروید آن وقت با چشم خواهید دید که همه گفته های مسئولین و مدیران در خصوص کودکان کار و خیابان با واقعیت همخوانی ندارد ؛ برای مثال سری به شهرک اندیشه در حاشیه تهران که جزو شهرک های اقماری پایتخت است می زنیم. یکی از مناطق حاشیه ای که با اینکه ساکنان در این منطقه وضعیت اقتصادی نامناسبی دارند اما نسبت به خیلی از مناطق حاشیه ای شهر تهران از مبلمان شهری بهتری برخوردار است. طبق معمول همیشه سر چراغ قرمز های این منطقه هم کودکان بسیاری مشغول کار هستند و گل یا فال می فروشند، البته تعداد زیادی از آن ها زیر سایه فروش گل و فال وهمچنین پاک کردن شیشه های اتومبیل تکدی گری می کنند، با این تفاوت که کودکان در سایر مناطق کلانشهر تهران، از لباس و سر و وضعشان و حتی نحوه برخوردشان مشخص است که از بدو تولدشان به این کار مشغول بوده اند اما کودکان این منطقه مشخص است که زیر چتر یک خانواده زندگی کرده اند. سر و وضع مرتبی دارند و لباسشان تمیز است. صورتشان رنگ سیاهی و آفتاب سوختگی به خود ندیده و دستانشان کثیف نیست اما مشغول کار خیابانی هستند. آنقدر با ادب صحبت می کنند که اگر تقاضای پول نکنند هیچ کس پی به کودک کار بودنآن ها نخواهد برد.
با یکی از آن ها هم صحبت می شوم، به قدری مودب است که وقتی تقاضای پول می کند برای لحظه ای مردد می مانم. از او سنش را می پرسم،۱۲ سالش است و به گفته خودش خانه شان در همین نزدیکی است و با پدر و مادرش زندگی می کند. به او می گویم پولی ندارم که بدهم و او از من تشکر می کند و با خوشرویی می گوید:« عیب نداره. ممنونم!» این نوع برخورد را هیچ وقت در سطح شهر تهران از کودکان کار شاهد نخواهید بود. این موضوع نشان می دهد که شرایط اقتصادی نا بسامان ،برخی خانواده ها را مجبور کرده است که کودکانشان را برای کار به خیابان ها بفرستند. با این همه به نظر می رسد با موج جدیدی از کودکان کار مواجه هستیم که در نگاه اول هیچ شباهت ظاهری با کودک کار ندارند و در آمار مسئولین هم جزو کودکان کار
به شمار نمی آیند چون دارای خانواده هستند و کولی نیستند. با این همه سوال اینجاست که چرا بین آمار مسئولین از کودکان کار با واقعیت سطح شهر تا این اندازه تناقض وجود دارد؟
پاک کردن صورت مسئله
شادان کریمی، جامعه شناس و آسیب شناس اجتماعی در خصوص دلایل تناقض آمار مسئولین با واقعیت های موجود گفت:« آماری که مسئولین ارائه می دهند میدانی نیست و خیلی سطحی و رو بنایی به نظر می رسد، وقتی می گویند که ۵۵ درصد کودکان کار و خیابان اتباع هستند این نشان می دهد که از شرایط موجود در جامعه بی اطلاعند. امروز که کارگران افغانستانی هم به دلیل پایین آمدن اعتبار پول ملی کشورمان ترجیح می دهند به کشور خودشان باز گردند چطور می توان گفت که کشور های دیگر کودکانشان را برای کار در خیابان به کشور ما می فرستند؟ باید باور کنیم که شرایط اقتصادی به قدری هولناک است که خیلی از اقشار ضعیف جامعه ما چاره ای ندارند جز اینکه به فرزندشان بگویند برو کار کن و حد اقل خرج خودت را در بیاور! اینکه بخواهیم نشان بدهیم همه چیز خوب است و کار خیابان برای کودکان کشور های دیگر است پاک کردن صورت مسئله است که مسئولان ما به این کار عادت دارند.»
اقدامات باید زیر بنایی باشد
این کارشناس افزود:« امروز می گویند قرار است کودکان را از طریق عنبیه چشم شناسایی کنند چون اسم هایی شبیه به هم دارند! این کار اصلا چه لزومی دارد؟ مگر غیر از این است که این کودکان و خانواده شان باید شناسایی شوند و مشکلات آن ها حل شود یعنی شغل مناسب برای سرپرست خانواده در نظر گرفته شود؟ پس چرا کودکان از عنبیه باید مورد شناسایی قرار بگیرند
و مثل یک مجرم با آن ها برخورد شود؟ این موضوع نشان می دهد که مسئولین سطحی به موضوع نگاه می کنند و بیشتر به کارهای لاکچری مشغولند تا اینکه بخواهند اصل مسئله را درستکنند. این روزها در مناطق حاشیه ای کودک کار و خیابان دیگر به معنای کودکان کولی که مهاجرت کرده اند و به تهران آمده اند خلاصه نمی شود بلکه خیلی از خانواده هایی که تا همین دو سال پیش وضعیت مالی مطلوبی داشتند و دستشان به دهنشان می رسید امروز در شرایط اقتصادی به شدت بدی قرار گرفته اند و مجبورند کودکانشان را برای کار به کارگاه های زیر زمینی یا خیابان بفرستند تا بتوانند کمک خرج خانواده ها باشند. این چیزی است که ما امروز با چشم در سطح شهر می بینیم و با آمار اشتباه نمی توان آن ها را کتمان کرد. به طور کلی شرایط اقتصادی خانواده ها را به شدت تحت تاثیر قرار داده است و اگر وضع با همین منوال ادامه پیدا کند در شرایط سخت تر و بدتری هم قرار خواهیم گرفت. مسئولین به جای کار های سطحی باید به صورت زیر بنایی و ریشه ای به مشکلات کودکان کار بپردازند تا از افزایش این کودکان در سطح شهر جلوگیری کنیم.»/آفتاب یزد
