معاون وزیرخارجه ایران ادامه داد در صورتی که ایران از رفع تحریم‌ها و به‌خصوص تحریم‌های هسته‌ای بهره‌مند نشود؛ تعهدات خود را «پله‌پله کاهش» و خروج از توافق‌نامه اتمی (برجام) را در دستور کار قرار خواهد داد.
عراقچی با تاکید بر اینکه مواضع ایران در قبال برجام کاملا مشخص است، تصریح کرد: «جمهوری اسلامی ایران باید از منافع رفع تحریم‌ها در برجام و به‌خصوص رفع تحریم‌های هسته‌ای بهره‌مند شود؛ در غیراین صورت ما با استفاده از حقی که برجام برای ما قائل شده است، تعهدات خود را طبق برجام پله‌پله کاهش می‌دهیم و در حقیقت خروج ایران از برجام در دستور کار قرار دارد؛ اما این امر به‌صورت هدفمند و هوشمند و برنامه‌ریزی شده و درواقع هر جا که طرفین، تعهدات خود را عملی کرده یا بخشی از خواسته‌های ایران را محقق کنند این روند خروج متوقف میشود و حتی می‌تواند به جای اول خود بازگردد.»
ایران این مهلت ۶۰ روزه را در ماه اردیبهشت برای کشورهای باقیمانده امضاکننده توافق‌نامه اتمی قائل شد و از آنها خواست در این مدت تعهدات خود، به‌ویژ‌ه تعهدات در حوزه‌های بانکی و نفتی را اجرا کنند در غیراین صورت ایران نیز مرحله به مرحله تعهدات دیگری را متوقف خواهد کرد. به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان، عراقچی در مورد سازوکار ویژه مالی برنامه‌ریزی شده (اینس‌تکس) توسط اروپا و با اشاره به دو نهاد متناظر اینس‌تکس در تهران و اروپا گفت: «در این مدت بین این دو نهاد جلسات زیادی برگزار شده و این دو نهاد برای کار کردن با هم آماده می‌شوند.» با وجود این او تاکید کرد که این روند «بسیار کندتر از انتظارات» پیش رفته است.
عراقچی گفت: توقع ایران از اینس‌تکس (سازوکار ویژه برای تسهیل پرداخت‌های مالی میان شرکت‌های اروپایی و ایران) تنها به عملی شدن آن محدود نمی‌شود و این سازوکار باید «کالاهای غیرتحریمی» را نیز شامل شود.
اقدام عملی
عراقچی تاکید کرد که ایران هنوز از اروپا راه حل عملیاتی واقعی که بتوان به آن اتکا و اعتماد داشت، دریافت نکرده است. عراقچی در عین حال تصریح کرد که برای اروپا نیز به دلیل غلبه سیستم مالی آمریکا تصمیم‌گیری در این زمینه ساده نیست و به دلیل سختی همین روند ایران باید منتظر اقدام اروپایی‌ها باقی بماند.
آمریکا که خود از امضاکنندگان برجام بود در ماه مه سال گذشته از این توافق خارج شد و تحریم‌ها علیه ایران را بار دیگر برقرار کرد. اروپا در تلاش است با عملی کردن این سازوکار مالی تحریم‌های آمریکا را دور بزند و امکان تجارت شرکت‌های اروپایی در ایران را فراهم کند و مانع از خروج ایران از برجام شود.
معاون سیاسی وزیر امورخارجه ادامه داد: «به این ترتیب می‌توان گفت که مواضع سیاسی این کشور‌ها در رابطه با ایران مطلوب بوده است؛ اما در حوزه عملی روند آنها تاکنون نامطلوب بوده است. در این میان تهران هم به میزان کافی به آنها فرصت داده است و به اندازه لازم برای دیپلماسی پنجره باز کرده‌ایم؛ اما در حال حاضر نیاز به اقدام عملی داریم.»
عراقچی در پاسخ به این سوال که آیا گزارش‌های ارائه‌شده از سوی هلگا اشمید برای شما قابل قبول بود یا خیر، توضیح داد: «به هر حال برخی از اقدامات اروپایی‌ها قابل قبول و برخی غیرقابل قبول هستند، اما نکته مهم برای ما این است که این اقدامات نتیجه‌بخش باشد و دستاورد ملموسی را به همراه داشته باشد و بتواند در برابر تحریم‌های آمریکا علیه تهران راهگشا باشد. اینکه اروپایی‌ها در برابر بزرگ‌ترین شریک خود مواضع سیاسی اتخاذ و از ایران حمایت می‌کنند، حتی از برقراری سازوکار مالی سخن به میان می‌آورند خوب است؛ اما تا زمانی که حرف‌های آنها اقدام عملی برای تهران به همراه نداشته باشد ناکافی است. در نتیجه گفت‌وگو‌های ما ادامه پیدا خواهد کرد و من امروز هم به صراحت این موارد را برای اشمید بر شمردم.»
هلگا اشمید روز شنبه ۲۵ خرداد (۱۵ ژوئن) در تهران با عراقچی دیدار کرد. پیش از او هایکو ماس، وزیرخارجه آلمان در سفر خود به ایران لغو برجام را نه به نفع ایران و نه به نفع اروپا خوانده بود.
ماس پس از بازگشت از تهران در مصاحبه با تلویزیون آلمان ابراز امیدواری کرد مکانیزم ویژه مالی ایران و اروپا موسوم به اینس‌تکس به زودی با انجام اولین معامله اجرایی شود.
انتقاد لاریجانی از عملی نشدن اینس‌تکس
از سوی دیگر رئیس مجلس شورای اسلامی در دیداری که شنبه ۲۵ خرداد در تهران با ماریل دوسارنز، رئیس کمیسیون روابط خارجی مجلس فرانسه داشت نیز برجام را «تنها تجربه موفق دیپلماسی برای حل مشکلات از طریق مذاکره در منطقه» خواند. او گفت: آمریکا با خروج یک‌جانبه خود «دیپلماسی و چندجانبه‌گرایی را به خطر انداخته و این تجربه را در معرض شکست قرار داده است.» علی لاریجانی با انتقاد از عملکرد فرانسه در حفظ برجام تاکید کرد: «مکانیزم اینس‌تکس روی کاغذ مانده است.» به گزارش «ایسنا» علی لاریجانی در این دیدار با تاکید بر اهمیت روابط اقتصادی با فرانسه گفت: «کشور فرانسه به خوبی می‌تواند در منطقه نقش‌آفرینی کند.»
رئیس مجلس شورای اسلامی ادامه داد: «با وجود مذاکرات متعددی که وجود داشت اما وعده رئیس‌جمهور فرانسه به رئیس‌جمهور ایران برای حفظ برجام محقق نشد. در واقع باید گفت مکانیزم اینس‌تکس روی کاغذ مانده است.»
وی با اشاره به همکاری فرانسوی‌ها در کاشان بیان کرد: «در شرایطی که روابط بین بانکی فراهم نیست، چگونه می‌توان فعالیت اقتصادی بین شرکت‌های دو کشور ایجاد کرد؟ شرکت توتال اولین شرکت فرانسوی بود که بعد از خروج ترامپ از برجام ایران را ترک کرد.»
رئیس کمیسیون سیاست خارجی مجلس فرانسه نیز در این دیدار برجام را «یک پیشرفت و موفقیت دیپلماتیک» خواند و گفت: «باید تمام تلاش خود را برای حفظ این توافق به‌کار بگیریم.»
ماریل دوسارنز همچنین گفت: «روابط و گفت‌وگوی پارلمانی اهمیت بسیاری دارد؛ چراکه نمایندگان دو کشور می‌توانند در شرایط سخت، نقش موثری ایفا کنند. از این رو روابط دوجانبه را بسیار مهم می‌دانیم.»
وی بیان کرد: «ایران و فرانسه در سطوح مختلف از جمله علمی، فرهنگی، پزشکی و ورزشی روابط دارند که به‌دنبال توسعه آن هستیم. از سوی دیگر در این دیدار می‌خواهیم تعلق خاطر فرانسه به برجام را یادآوری کنیم، نیت و تلاش ما این است که اینس‌تکس راه‌اندازی و کار شود.»
رئیس کمیسیون سیاست خارجی مجلس فرانسه ادامه داد: «امنیت منطقه برای ما مهم است و می‌خواهیم مساله سوریه با راه‌حل سیاسی خاتمه پیدا کند و شرایطی فراهم شود که صلح در یمن برقرار باشد.»
دوسارنز با بیان اینکه حفظ برجام برای اروپا مهم است، بیان کرد: «تلاش هایی در حال انجام است که برجام حفظ شود و فرانسه برای رسیدن به این هدف مصمم بوده، این مهم است که طرفین مذاکره به نقطه نظرات مشترک برسند؛ اراده‌ای در اتحادیه اروپاوجود دارد که برجام حفظ شود.» /دنیای اقتصاد
