به گزارش بخش سیاسی سایت خبرمهم، موج جدید کرونا همانطور که از ابتدا نیز هشدار داده شده بود شدیدتر از تمام موج‌های ۱۰ ماه اخیر بوده است. میزان مبتلایان که روزگاری در مرز پنج هزار نفر بود حالا به بالای ۱۳هزار نفر رسیده است. تعداد مرگ و میر نیز به مرز ۵۰۰نفر در روز رسیده حال آنکه پیش از این حدود یک ماه پیش ایرج حریرچی، معاون کل وزارت بهداشت ایران در گفتگوی زنده با شبکه صداوسیما درباره آمار دقیق قربانیان کرونا گفت که شمار فوتی‌های ناشی از ویروس کرونا در ایران بیشتر از آمار رسمی اعلامی است. حریرچی دراین باره تصریح کرد: ما خیلی از افراد را به عنوان کرونا درمان می‌کنیم اما چون جواب تستشان منفی بوده است، آنها را جز مرگ کرونایی حساب نمی‌کنیم. معاون کل وزارت بهداشت ایران همچنین اظهار داشت: طبق پروتکل‌های سازمان جهانی بهداشت در ایران نیز آمار فوتی‌ها مانند سایر کشورها برای کسانی که تستشان مثبت است اعلام می‌شوند. در حالیکه تعداد فوتی‌ها را می‌توان از ۱.۵ برابر تا ۲.۲برابر آمار اعلامی حساب کرد.
جرقه یک اختلاف
حالا اگر این آمار و ارقام را درنظر بگیریم اهمیت تمرکز حداکثری مسئولان بهداشت و درمان کشور بر موضوع کرونا و تلاش برای کاهش تبعات آن به خوبی خودنمایی می‌کند. با این حال در وضعیتی غیرمنتظره این روزها شاهد برخی اختلافات در میان وزارت بهداشت هستیم آنهم در شرایطی که بعد از هفته‌ها گمانه زنی بالاخره دولت با تعطیلی‌هایی نسبی در سراسر کشور موافقت کرد. موضوع از چند روز قبل آغاز شد جایی که وزیر بهداشت با بیان اینکه به عنوان وزیر عمل‌گرا روی حرف مفت غش نمی‌کنم، گفت: اگر مقاله‌ای امروز مفید نبود کنار گذاشته میشود، اما باید بدانم فردا و فرداها می‌تواند مفید باشد. پولی که کشورهای دیگر برای تحقیقات می‌گذارند خیلی بیشتر از ما است، ولی یک بخش خصوصی هم در کنار آنها است تا تحقیقات کاربردی باشد، بنابراین از جامعه تحقیقاتی کشور انتظار دارم تحول بنیادین در نگاه به پژوهش داشته باشند که اگر این اتفاق نیفتاد این مقالات بی‌نتیجه است. وزیر بهداشت با اشاره به اینکه هنوز تحقیقات در کشور مسئله‌محور و جامعه‌محور نیست، تاکید کرد که «نظام تحقیقاتی دانشگاهی کشور چه کرده است؟ در مورد کرونا یک مدل به من بدهید که پیش‌بینی‌ها درست بوده باشد. تحقیقات کاربردی در حوزه سلامت نداریم و تا زمانی که تحقیقات کشور مقاله‌محور باشد، راهگشای مشکلات نخواهند بود و هیچ وزیر بهداشتی نمی‌تواند برای آینده کشور از این تحقیقات بهره ببرد.»
این انتقادات تند و تیز وزیر اما با واکنش تندتر معاون وزیر بهداشت مواجه شد. دکتر ملک زاده با استعفا از سمت معاونت تحقیقات وزارت بهداشت در ضمن انتقادات شدید به عملکرد وزیر در مدیریت مبارزه با کرونا و همچنین انتقاد از برخی تاییدیه‌های این وزارت خانه درباره اثر گیاهان دارویی در مبارزه با کرونا در متن استعفای خود خطاب به وزیر نوشت:«عدم درک درست شما از تحقیق و پژوهش و اهمیت آن و نیز نادیده گرفتن تمام فعالیتهای علمی و پژوهشی محققان علوم پزشکی طی ۷ سال گذشته که در سخت‌ترین شرایط تحریم و امکانات بودجه‌ای، به بالاترین سطح تولیدات کمی و رشد کیفی و افزایش استناد به مقالات نسبت به گذشته رسیده است و رتبه نخست منطقه و کشورهای اسلامی را دارد، عدم تشکیل شورای معاونین طی ۶ ماه گذشته و عدم اختصاص وقت از سوی شما برای بحث در امور آموزشی، پژوهشی و دانشجویی.» ساعتی بعد از این استعفا علی نوبخت حقیقی (برادر محمدباقر نوبخت، رئیس سازمان برنامه و بودجه) که چهار روز قبل به عنوان «نایب‌رئیس و دبیر شورای مشورتی بیماری کرونا» شده بود نیز از سمت خود استعفا داد و در متن استعفای خود نوشت:«عدم اجرای پیشنهاد مشفقانه حقیر و دوست بلندپایه ما در جلسه مورخ ۱۶-۸-۹۹ و موافقت اولیه جنابعالی که میتوانست باعث وحدت شده واز جو موجود جلوگیری نماید. اینک بعد از سخنان آنجناب در اصفهان در کوبیدن علم و دانشمندان پزشکی جان بر کف ایران و پاسخ معاونت پژوهشی متاسفانه راهی برای همکاری بنده با جنابعالی و آن وزارتخانه باقی نگذاشته است.»
غلبه نگاه سیاسی
جدای از اینکه در این وضعیت مبارزه با کرونا جای این نوع انتقادات علنی از سوی مقامات وزارت بهداشت نبود و چه بهتر که اگر اختلافاتی وجود داشت آن را در جلسات درون سازمانی حل می‌کردند اما نکته مهمتری که این استعفا با خود به همراه داشت سیاسی شدن ماجرا بود. دوجناح اصلاح‌طلب و اصولگرا بار دیگر این موضوع کاملا غیرسیاسی را نیز با برخوردهای خود سیاسی کردند. اختلافات تخصصی همواره در جامعه علمی در هررشته‌ای وجود داشته است. بنابراین اینکه شاهد چنین بگو مگویی از دو مقام وزارت بهداشت بودیم در اصل ماجرا چندان عجیب نیست، به ویژه اینکه این وزارت خانه در ماه‌های اخیر تحت فشار روحی بسیاری بوده و با دغدغه‌های مختلفی دست و پنجه نرم می‌کند. در همین حال رئیس مرکز روابط عمومی وزارت بهداشت به استعفای دکتر ملکزاده، معاون وزیر بهداشت واکنش نشان داد. جهانپور پس از استعفای معاون تحقیقات این وزارتخانه در توئیتی نوشت: «نوآوری، علم و فناوری، طب سنتی و مکمل، سلامت، مقابله مبتنی بر شواهد با کرونا جملگی میان دولبه مقراض افراط و تفریط، نفی و انکار، خصلت‌ها و منیت‌ها گرفتار است،اما بر سبیل اعتدال می‌مانیم و به یکسو کشانده نخواهیم شد،در طریقت ما کافریست رنجیدن!» انتظارات مردم و مقامات دولتی بالادست از وزارت بهداشت در این مدت بسیار بوده است و در این راه این وزارت خانه نیز گاه با برخی تصمیمات موجبات تعجب را فراهم کرده است. در چنین فضایی گویی اختلاف میان وزیر و معاونش فرصت را برای سیاسی‌ها یا به عبارت بهتر سیاست زده‌ها فراهم کرد تا نسبت به این موضوع واکنش نشان دهند. به عنوان نمونه وب سایت اصولگرای مشرق نیز در این باره تیتر زده است:« همدستی پزشک روحانی و برادر نوبخت برای خالی کردن دست نمکی». «فرار رو به جلوی آقای معاون با استعفای توئیتری» دیگر تیتری است که این رسانه به آن پرداخته است. خبرگزاری اصولگرای تسنیم نیز تیتر زده است:« آقای ملکزاده! امروز به‌جای استعفا باید پاسخگوی عملکرد پرابهام و پراشکال
خود باشید!»
یکی از موضوعاتی که دیده شده اینکه برخی اصولگرایان موضوع اختلافات در وزارت بهداشت را تبدیل به دوگانه طب سنتی یا طب مدرن کرده‌اند و از این طریق عملکرد معاون وزیر را به چالش کشیده‌اند. زهره الهیان نماینده اصولگرای مجلس نیز پا به دعوای معاون و وزیر گذاشته و گفته است:«استعفای آقای دکتر ملکزاده همراه با انتقادات جدی ایشان به وزیر محترم بهداشت مطرح شد؛ در صورتی که یکی از معاونین که مجلس نسبت به عملکرد او انتقاد جدی داشته، خود جناب آقای دکتر ملکزاده است.» او در واکنش به مخالفت صریح ملکزاده با طب سنتی در متن استعفایش افزود: متاسفانه چندی پیش نیز مشاهده کردیم که نامه وی مبنی بر برچیده شدن علم طب سنتی که بسیار شتا‌‌ب‌‌زده نوشته شده بود، منتشر شد و تلاش شده بود امضای برخی انجمنهای علمی نیز با این نامه همراه شود!» الهیان گفت:«موضع ملکزاده نسبت به طب سنتی موضعی غیرعلمی است؛ با توجه به ظرفیت علمی کشور در زمینه طب سنتی و کاربرد داروهای گیاهی، اظهارات وی غیرعالمانه است و گواه این حرف بنده نیز این است که ما در تولید علم و ارائه مقالات علمی در مجلات معتبر علمی جهان در حوزه طب سنتی و گیاهان دارویی در رتبه پنجم کل دنیا قرار داریم.»مجتبی توانگر دیگر نماینده مجلس نیز در توئیتر خود نوشت:« مجتبی توانگر در حساب کاربری‌اش در توییتر نوشت: «بی‌کفایت‌ها که با جان مردم بازی کردند با استعفا نمی‌توانند از پاسخگویی فرار کنند. اگر همین اندک مراعات‌های مردم هم با دعواهای این آقایان به هم بریزد شاهد بدترین وضعیت خواهیم بود. اعتماد مردم به نظام سلامت مهم است. این جنگ داخلی دولت جان مردم را به خطر می‌اندازد. مردم مطمئن باشند فردا مجلس و کمیسیون بهداشت فوری وارد خواهند شد. در عین حال که کاملا بر موضوع مشرف هستند و بر کار دولت در حوزه کرونا نظارت دارند.
در جلسات غیرعلنی و کمیسیون موضوع را از وزیر به طور جد پیگیر خواهند بود.» از سوی دیگر اصلاح‌طلبان نیز با نگاه خود به این موضوع واکنش نشان دادند. عباس عبدی در کانال تلگرامی خود نوشت:«با توجه به اظهارات ناصواب اخیر وزیر بهداشت و سپس نامه صریح معاونت تحقیقات و فناوری این وزارتخانه و استعفای وی و یکی دیگر از مقامات این وزارتخانه و اتهامات مدیریتی سنگینی که در این نامه به وزیر وارد شده است و نیز نامه‌هایی که انجمنهای علمی پزشکی در نقد اظهارات و سیاست‌های آقای وزیر نوشته‌اند؛ قطعا تداوم این مدیریت در شرایط کرونایی به سود کشور و مردم نیست و باید مدیریت این وزارتخانه متحول گردد به نحوی که مورد حمایت افکار عمومی و جامعه پزشکی شود. چه بهتر که خودشان استعفا دهند.»
آستانه تحمل پایین
در همین زمینه با یک فعال سیاسی گفتگو کردیم درباره اینکه چرا موضوعات فنی و علمی که از قضا با جان مردم در ارتباط است نیز با چنین تنش‌هایی مواجه میشود و سیاسیون یا برخی رسانه‌های نیز تلاش می‌کنند آن را به فرصتی برای اهداف خود تبدیل کنند. حسین کنعانی مقدم در این زمینه به «آفتاب یزد» گفت:«موضوع اولی که از اختلافات اخیر قابل درک است اینکه شاهد هستیم آستانه تحمل در میان مسئولان دولتی کاهش یافته است، از سویی انتقادات تند در میان افکار عمومی و از سوی دیگر استعفاهایی که رخ داده است نشان می‌دهد در این شرایط پرفشار مسئولان در مدیریت تحمل خود با چالش‌هایی مواجه می‌شوند. این درحالی است که با وضعیت پیچیده‌ای از موج کرونا مواجه هستیم و موقعیت مناسبی برای استعفا وجود ندارد. شاید در زمانی که کرونا تا این میزان افزایش نیافته بود بهتر می‌شد مسئولان این اختلافات خود را حل کنند.» او افزود:«متاسفانه در این شرایط جناح‌های مختلف سیاسی و رسانه‌های آنها نیز ساکت نمی‌نشینند و با رویه‌ای که از سیاست در ایران سراغ داریم قابل انتظار بود که هر طیفی به دنبال استفاده از این شرایط برای دستیابی به اهداف سیاسی خود باشد.» او تصریح کرد:«البته یکی از عوامل اختلاف اخیر در واقع دعواهای سیاسی درون سازمانی و همچنین برخی تسویه حساب‌ها نیز هست که شاهد انتقادات تند از سوی هر دو طیف در افکار عمومی بودیم. اما آنچه از سوی برخی رسانه‌ها دیدیم بزرگ نمایی این اختلاف بوده است.» این فعال سیاسی در ادامه افزود:«نیاز به بالابردن آستانه تحمل مسئولان احساس میشود تا در شرایط حساس بتوانند وضعیت را طوری مدیریت کنند که اختلافات درونی آنها اثرات منفی بر جامعه نگذارد و موجب تردید مردم نسبت به کارآمدی مسئولان نشود.» از این فعال سیاسی درباره اینکه چطور چنین اتفاقاتی می‌تواند بر اعتماد عمومی جامعه اثر بگذارد پرسیدیم که پاسخ داد:«بدون شک چنین اختلافاتی موجب کاهش اعتماد عمومی به مسئولان و تصمیم‌گیری‌های آنها میشود به ویژه اینکه در این موضوع جان مردم در میان است و آنها این اختلافات و استعفا‌ها را عاملی بر کاهش توان مسئولان در مدیریت کرونا می‌دانند و این شائبه ایجاد میشود که برای برخی مسئولین جان مردم آنطور که باید و شاید اهمیتی ندارد. لازم است وزیر بهداشت سریعا این موضوع را مدیریت کند و در آینده نیز نسبت به شرایط موجود سخنان خود را مدیریت کند، در این وضعیت هرگونه تغییر در وزارت بهداشت فایده‌ای ندارد جز اینکه فقط باعث تسویه حساب‌های فردی و آمدن و رفتن افراد میشود بی‌آنکه بر کارآمدی و مدیریت کرونا اثرگذار باشد.»/آفتاب یزد
