به گزارش بخش بین المللی سایت خبرهای فوری، اوایل هفته جاری ولادیمیر پوتین و شی جین پینگ، روسای جمهور روسیه و چین خط لوله انتقال گاز «قدرت سیبری» (Power of Siberia) را راه‌اندازی کردند. این خط لوله که از سخت‌ترین مسیرها عبور می‌کند، یکی از سه پروژه انتقال گاز روسیه به جهان است. روسیه در نظر دارد با راه‌اندازی دو پروژه دیگر گازرسانی، خود را به مهم‌ترین و بزرگ‌ترین صادرکننده گاز در جهان بدل کند.
پس از یک دهه چانه‌زنی، سرانجام در سال ۲۰۱۴ قراردادی به ارزش ۴۰۰ میلیارد دلار بین چین و روسیه برای انتقال روزانه ۱۰ میلیون مترمکعب گاز امضا شد. هر چند در آن دوره ساخت خط لوله سه هزار کیلومتری بین روسیه و شهر بلاگووشچنسک در مرز چین آن هم در شرایط باتلاقی و سرمای منطقه به میزان منفی ۴۰ درجه، بسیار سخت و طاقت‌فرسا به نظر می‌رسید، اما بعد از گذشت پنج سال و با پایان رسیدن کار راه‌اندازی این خط لوله روز یکشنبه پمپاژ گاز به درون آن آغاز شد. این خط لوله در شرایطی که رابطه روسیه با غرب به دلیل جریان شبه‌جزیره کریمه، جنگ تجاری امریکا با چین و نیاز مبرم چین به انرژی و همچنین تحریم‌های امریکا علیه کرملین بسیار تیره است، می‌تواند به مهم‌ترین برگ برنده پوتین در مناسبات انرژی جهان تبدیل شود. هرچند نباید از این نکته غافل شد که به دلیل تحریم‌های امریکا عیله روسیه، پوتین به دنبال مقابله با ترامپ با هزینه کم است و چه مقابله‌ای بهتر از تامین انرژی برای رقیب تجاری آن هم به مدت ۳۰ سال.
تغییر مناسبات انرژی جهان
تحریم روسیه توسط امریکا و همراهی برخی از اتحادیه اروپا با آن سبب افت صادرات گاز روسیه به غرب شد. باوجود تحریم‌های گسترده بین‌المللی که متوجه بخش انرژی و مالی روسیه بود، اما این کشور توانست بازار گازی در شرق پیدا کند که حتی می‌توانست هزینه‌های به مراتب کمتر از صادرات گاز به اروپا داشته باشد. چین بزرگ‌ترین مصرف‌کننده و واردکننده انرژی در جهان است که طبق گزارش آژانس بین‌المللی انرژی، در یک دهه اخیر رشد مصرفی خیره‌کننده داشته به گونه‌ای که در دو سال اخیر افزایش ۳۳ درصدی در مصرف انرژی توسط این اقتصاد نوظهور اتفاق افتاده است. از سوی دیگر واردات گاز توسط چین نیز روند رو به‌رشدی داشته و در سال ۲۰۱۸ به ۴۳ درصد رسیده است. از این مقدار دوپنجم آن از طریق خط لوله گاز آسیای میانه- چین و مابقی ال‌ان‌جی و عمدتا از استرالیا، قطر، مالزی و اندونزی بوده است.
اهمیت گاز روسیه برای چین زمانی روشن میشود که دولت پکن میلیون‌ها کارخانه و خانه را وادار کرده سوخت خود را از زغال‌سنگ به گاز تغییر دهند تا از انتشار دی‌اکسیدکربن بیشتر جلوگیری شود. نکته دیگری که باید به آن اشاره کرد، سهم روسیه از بازار انرژی است. در چند سال اخیر تولید نفت شیل امریکا با جهش بسیاری همراه بوده و در ماه‌هایی از سال جاری میلادی حتی از کشورهای مهم تولیدکننده نفت مانند روسیه و عربستان نیز فراتر رفته است. با وجود جنگ تجاری و بدبینی نسبت به آینده جهان، افق تقاضای نفت با روند کاهشی روبه‌رو میشود. در واقع روسیه درصدد است با راه‌اندازی خط لوله انتقال گاز به شرق و غرب جایگاه خود را به عنوان مهم‌ترین بازیگر بازار انرژی تثبیت کند.
گردش به شرق از مدت‌ها پیش
روسیه از مدت‌ها پیش به شرق گرایش داشت، چراکه می‌دانست عطش اقتصادهای نوظهوری مانند چین و هند به انرژی سیری‌ناپذیر بوده و هر روز نیز بر آن افزوده میشود. پوتین از مدت‌ها پیش درصدد راه‌اندازی مجرای گازی با قدرت بالای پمپاژ گاز بوده است. «قدرت سیبری» علاوه بر آنکه می‌تواند نیاز به انرژی اقتصادهای نوظهور را تامین کند، بخشی از طرح کاهش وابستگی روسیه به تقاضا‌کنندگان اروپایی نیز هست. پوتین به خوبی می‌داند تقاضای انرژی اقتصادهای در حال توسعه آسیایی نمی‌تواند با یک یا دو کشور تامین شود برای همین این خط لوله را به عنوان یک منبع حیاتی برای عرضه انرژی در دوره زمانی بلندمدت ارایه می‌دهد. دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین در خصوص «قدرت سیبری» معتقد است مجری این طرح قرار است با ارسال روزانه ۹ میلیون مترمکعب گاز از طریق این خطوط لوله، به ظرفیت حداکثری انتقال گاز توسط این پروژه در سال ۲۰۲۵ برسد. الکساندر مدودف، معاون شرکت گازپروم که مجری این طرح است، در خصوص اهمیت استراتژیک این پروژه برای شرکتش گفت: «مسیر انتقال گاز به شرق از اهمیت به مراتب بالاتری نسبت به غرب برخوردار است.» شاید بتوان اذعان کرد اهمیت بیشتر شرق برای روسیه از آنجایی نمود بیرونی می‌یابد که بسیاری از کشورهای غربی در خصوص ماجرای کریمه موضع‌گیری کرده و روسیه را متهم و تحریم کرده و قدری از تقاضای نفت خود از این کشور را نیز کاهش دادند. نقطه عطف درگیری‌های سیاسی روسیه با غرب، در بسته شدن خط لوله انتقال گاز به اروپا توسط اوکراین بود. البته روسیه در نظر دارد با راه‌اندازی دو خط لوله دیگر، اوکراین را دور زده و به اروپا گاز عرضه کند. یکی از این خط لوله‌ها، «ترک استریم» است که با توجه به نزدیکی اردوغان و پوتین به نظر می‌رسد در اوایل سال آینده میلادی راه‌اندازی شود.
سال گذشته گازپروم نزدیک به۲۰۰ میلیارد مترمکعب گاز به اروپا صادر کرد که معادل تقریبا ۴۰ درصد نیازهای این قاره بود.
دست بالای روسیه در مذاکرات گاز با «قدرت سیبری»
روابط بین روسیه و غرب پس از مناقشات سیاسی و در نهایت الحاق کریمه به فدراسیون روسیه در سال ۲۰۱۴ به تیرگی گرایید، به‌خصوص اینکه مهم‌ترین خط لوله انتقال گاز که از اوکراین می‌گذشت به دلیل ترس از اقدامات خرابکارانه تا مدت‌ها قطع بود. راه‌اندازی «قدرت سیبری» دست روسیه را برای مذاکرات بر سر قراردادهای گازی با کشورهای اروپایی تقویت می‌کند به‌خصوص اینکه انتقال گاز از طریق این خط لوله بسیار ارزان‌تر از انتقال از طریق ال‌ان‌جی است. از سوی دیگر گازپروم در حال احداث یک خط لوله جدید است که از زیر دریای بالتیک می‌گذرد. این خط لوله که به «نرد استریم۲» معروف است، در صورت بالا گرفتن تنش‌های روسیه می‌تواند بدون نیاز به خط لوله خود در اوکراین، گاز را به جهان صادر کند. این خط لوله می‌تواند اروپای غربی را بر خلاف میلش به گاز روسیه وابسته‌تر کند. هدف پوتین از راه‌اندازی بزرگ‌ترین خط لوله انتقال گاز مشخص است، جریان پیدا کردن ارزان گاز روسیه به کشورهای غربی که تاکنون در مقابل خرید آن به دلیل تحریم‌های امریکا مقاومت می‌کردند. این در حالی است که بسیاری از کشورهای اروپای شرقی از ترس مواضع سختگیرانه و تحریم‌های مستقیم امریکا در حال کاهش خرید از گازپروم هستند. هر چند روسیه کار سختی در پیش دارد، چراکه کشورهای اروپای شرقی، مرکزی، امریکا و اوکراین با راه‌اندازی هر خط لوله‌ای توسط روسیه مخالف هستند. به گمان آنها این خطوط لوله باعث وابستگی بیشتر اروپا به گاز روسیه میشود. چندی پیش ترامپ اعلام کرد اگر «نرد استریم۲» راه‌اندازی شود، تمام کسانی که در راه‌اندازی آن دست دارند را تحریم می‌کند. /اعتماد
