سفر علمی-تحقیقاتی بدون بازگشت دکتر مسعود سلیمانی به آمریکا

دکتر مسعود سلیمانی، پژوهشگر حوزه سلول‌های بنیادی و دانشیار دانشگاه تربیت مدرس که جزو یک درصد دانشمندان برتر جهان از حیث استنادهای علمی در مجلات معتبر علمی شناخته می‌شود، ۱۵ مهر ماه سال گذشته در قالب یک فرصت مطالعاتی عازم کشور آمریکا شد، اما پیش از ورود به خاک کشور آمریکا به علت نامعلومی از سوی پلیس FBI دستگیر و زندانی شد!

این دانشمند ایرانی که در رشته خون‌شناسی (هماتولوژی) و سلول‌های بنیادی تحقیق می‌کند، توسط مؤسسه آمریکایی به نام «مایو کلینیک» که یکی از معتبرترین مراکز و دانشگاه‌های علوم پزشکی جهان است، برای انجام تحقیقات تخصصی به این کشور دعوت شد و برخلاف تمامی پروتکل‌های دانشگاهی و تحقیقاتی در حال حاضر حدود ۸ ماه از دستگیری این دانشمند ایرانی می‌گذرد؛ و تاکنون هیچ گزارش رسمی در خصوص دلیل بازداشت این دانشمند ایرانی از سوی دولت آمریکا اعلام نشده و سرزمین “یانکی‌ها” به باتلاقی برای دانشمند نخبه ایرانی تبدیل شده است.

در همین رابطه دکتر محمدتقی احمدی، رئیس دانشگاه تربیت مدرس در تشریح جزئیات زندانی شدن یکی از اعضای هیأت علمی این دانشگاه در کشور آمریکا و دلایل زندانی شدن او، گفت:

این عضو هیأت علمی با ویزای رسمی و با هماهنگی دانشگاه عازم فرصت مطالعاتی شده است. وی قرار بود حدود ۶ ماه در یک دانشگاه تحقیقات مشترک داشته باشد، ولی در بدو ورود در فرودگاه بازداشت شد. اتهام وی خریداری و سفارش یک ماده شیمیایی مربوط به بحث پزشکی آزمایش‌های خون شناسی است.

رئیس دانشگاه تربیت مدرس همچنین تاکید کرد: این استاد خود به صورت مستقیم خریدی انجام نداده، بلکه سفارش‌دهنده بوده و اتهامی که مطرح شده واقعاً مضحک و غیر قابل قبول است. موضوع بازداشت وی یک عملیات ایذایی است.

دکتر احمدی همچنین در خصوص اقدامات دانشگاه تربیت مدرس برای کمک به آزادی دانشمند بازداشتی این دانشگاه در آمریکا نیز افزود: اقداماتی با کمک هیأت امنای دانشگاه و خانواده وی برای تأمین وکیل انجام شده است. در دادگاه آمریکا هم این جرم قابل اقامه نیست. در آنجا هم این مساله محکمه پسند نیست. طی این مدت منتظر برگزاری جلسه بودیم که یک یا دو بار به وسیله FBI به تعویق افتاد؛ چرا که مدرکی در این زمینه وجود نداشته و به دنبال تهیه مدارک بیشتری هستند.

رئیس دانشگاه تربیت مدرس افزود: در حال حاضر پیگیری‌هایی انجام دادیم تا هزینه دادگاه را پرداخت کنیم. وزارت خارجه هم از نظر اداری بسیار کمک کرده است، قرار بود جلسه دادگاه با توجه به تعویق‌هایی، اردیبهشت ماه برگزار شود که از زمان دقیق آن نیز اطلاعی در دست نیست.

دکتر احمدی درباره ادعای نقض تحریم توسط این عضو هیأت علمی گفت: ادعای پوچی مطرح شده، وی هیچ خرید مستقیمی نداشته و تنها یک سفارش داشته است، شرکتی که این سفارش را انجام می‌دهد، احتمالاً از آمریکا خریداری کرده و ارتباطی به وی ندارد. این شرکت مسؤول است و مستندات و مدارک علیه وی بسیار ضعیف است.

در این رابطه رسول سلیمانی، برادر دکتر مسعود سلیمانی استاد بازداشتی دانشگاه تربیت مدرس در آمریکا نیز در خصوص جزئیات این خبر گفت: سوم مهر سال ۹۷ بود که برادرم دکتر مسعود سلیمانی دانشمند برجسته سلول‌های بنیادی کشور، وارد فرودگاه شیکاگوی آمریکا شد. او با هماهنگی کامل از طرف دانشگاه تربیت مدرس ایران و با داشتن یک فرصت مطالعاتی وارد این کشور شد که به محض ورود او به این کشور، وی را بازداشت و ویزایش را باطل کردند و به زندان «دیتون» جورجیا در ایالت آتلانتا انتقال دادند.

وی ادامه داد: سفرهای برادرم به آمریکا مسبوق به سابقه بوده و وی قبلاً نیز با دانشگاه کالیفرنیا، همکاری‌های مشترکی داشته است.

سلیمانی با اشاره به این‌که تا به امروز، مسؤولان آمریکایی هیچ‌گونه توضیح و استناد محکمی برای مجرم شناختن وی ابراز نکرده‌اند، بیان کرد: آن‌ها تنها جلسه‌ای که برای برادرم هفته گذشته ۲۴ اردیبهشت ماه جاری بدون حضور او با وکلای او داشتند، اعلام کردند که دکتر سلیمانی قصد داشته است چند عدد «ویال هورمون رشد» را از طریق دو دانشجو به ایران انتقال دهد که این عمل هم انجام نمی‌شود و جالب‌تر این‌که ویال‌ها غیر تحریمی و صرفاً مصرف پزشکی دارند.

برادر دکتر سلیمانی با مضحک و خنده‌دار خواندن این ادعا، خاطرنشان کرد: برادرم هیچ فعالیت مخفی و پنهانی در رابطه با انتقال و مراودات علمی خود نداشته است و این فعالیت‌ها در چارچوب عرف علمی جهانی انجام می‌شود و این ادعای آمریکایی‌ها باعث تعجب چهره‌های داخل و خارج کشور شده است.

وی با وحشتناک خواندن وضعیت دکتر سلیمانی در ندامتگاه آمریکایی، بیان کرد: برادرم در کنار قاچاقچیان و اراذل و اوباش خیابانی و هم‌چنین کارتن‌خواب‌ها در این ندامتگاه زندانی شده است؛ این در حالی است که وی از بیماری مزمن آی. بی. اس رنج می‌برد و از لحاظ روحی وضعیت فوق‌العاده ناراحت‌کننده‌ای دارد.

رسول سلیمانی افزود: تنها راه تماس ما با دکتر سلیمانی ارتباطی است که وی از طریق تلفنی در ندامتگاه با ما برقرار می‌کند و این روش فوق‌العاده برای خانواده ما تا به امروز هزینه‌بر بوده است.

برادر دکتر سلیمانی، با تشریح هزینه ۹۷ هزار دلاری ارتباط و پیگیری از وضعیت او، افزود: وضعیت خانواده ما نیز در این حدود هفت ماه، بسیار با فراز و نشیب بوده است. مادرم از ۲ ماه گذشته در بیمارستان قسمت ICU به علت سکته مغزی حاصل از فشار و ناراحتی ناشی از اسارت فرزندش بستری است و پدر نیز کماکان در بی‌خبری مطلق نسبت به سرنوشت وی به سر می‌برد.

وی در پایان با اشاره به وفای به عهد خانواده سلیمانی با در نظر گرفتن مصالح کشور و امنیت ملی در رسانه‌ای نکردن این مساله، گفت: عاجزانه از مسؤولان کشور خواستار رسیدگی فوری به وضعیت دکتر سلیمانی هستیم، او به شدت دلبسته کشور خود است و تا به امروز خدمات فراوانی برای جمهوری اسلامی ایران انجام داده است.

به گزارش ایسنا و به نقل از دیلی ریپورت، دو وکیل حقوقی در شهر آتلانتای کانادا نیز در این‌باره می‌گویند که از تصمیم دولت آمریکا مبنی بر تحت پیگرد قرار دادن مسعود سلیمانی استاد دانشگاه تربیت مدرس در شاخه سلول‌های بنیادی و دو دانشجوی وی به اتهام نقض تحریم‌ها و وارد کردن بیش از ۸ ویال کوچک دارویی هورمون رشد انسانی به ایران متعجب هستند.

این دو وکیل کانادایی گفتند که از محاکمه دکتر سلیمانی و لغو “ویزای تحقیقاتی”(research visa) وی حین سفر از ایران به “مینه‌سوتا” برای کار در کلینیک “مایو” متحیر هستند. مقامات فدرال آمریکا در ماه اکتبر گذشته هنگام ورود دکتر سلیمانی به آمریکا او را دستگیر کرده و به زندان فرستادند.

به گفته “لئونارد فرانکو” (Leonard Franco)، وکیل “سلیمانی” در آتلانتا، وی که استاد و محقق زیست پزشکی دانشگاه تربیت مدرس است بدون هیچ دلیل موجهی در آتلانتا بازداشت شده است.

هورمون‌های مذکور یک نوع پروتئین مصنوعی هستند که در سال ۲۰۱۶ از یکی دانشجویان سابق دکتر سلیمانی توسط “گمرگ” آتلانتا کشف و ضبط شدند. ضبط این هورمون‌ها در زمانی اتفاق افتاد که آمریکا همچنان در توافقنامه هسته‌ای بین‌المللی با ایران حضور داشت و تحریم‌ها علیه ایران لغو شده بود.

“فرانکو” افزود: من واقعاً این موضوع را درک نمی‌کنم. به نظر می‌رسد گویی استدلال آنها سیاسی است. هورمون رشد نه در ایالات متحده آمریکا و نه در ایران ممنوع نیست و به طور انحصاری برای تحقیقات پزشکی مورد استفاده قرار می‌گیرد و در لیست تحریم‌ها قرار ندارد.

بر اساس این گزارش، دو دانشجوی سابق سلیمانی به نام‌های “محبوبه قائدی” و “مریم جزایری” با اتهامات مشابهی مبنی بر تلاش برای تأمین هورمون‌های رشد برای دکتر سلیمانی مواجه شده‌اند. “قائدی” با قید وثیقه‌ای به ارزش ۲۵۰ هزار دلار و “جزایری” با قید وثیقه‌ای به ارزش ۲۰۰ هزار دلار آزاد شده‌اند.

“قائدی” اقامت دائمی آمریکا را دارد و استادیار دانشکده پزشکی دانشگاه “ییل” است و تحقیقات بازسازی ریه توسط وی به ایجاد ریه‌های قابل پیوند کمک بسیاری کرده است.

“جزایری” نیز شهروند ایالات متحده آمریکا و ساکن ایالت “کنتاکی” است و در “دانشگاه لوییویل”(University of Louisville) نیز تحقیقات پزشکی انجام داده است.

درخواست‌هایی برای رد این اتهامات در دادگاه فدرال آتلانتا ارائه شده، ولی هنوز پاسخی به آنها داده نشده است. سخنگوی دادستان آمریکا نیز درباره این موضوع اظهارنظر نکرده است.

“جو وایتلی”(Joe Whitley)، وکیل “محبوبه قائدی” در مورد این موضوع اظهار نظر نکرده؛ اما وی در دادخواست خود متذکر شده که ارسال این هورمون رشد انسانی به ایران، از ۷ آوریل ۲۰۱۴ تا ۲۲ دسامبر ۲۰۱۶ مجاز بوده است. وی همچنین خاطرنشان کرد که هورمون رشد، یک ماده بیولوژیکی است که برای پژوهش‌های پزشکی به کار می‌رود و از تحریم‌ها معاف است.

“پگ پت”(Page Pate)، وکیل “مریم جزایری” ضمن مخالفت با اتهامات وارد شده به موکلش گفت: وی کاملاً از این اتهامات گیج و مبهوت شده است. هنگامی که مأموران فرودگاه آتلانتا در سال ۲۰۱۶، ویال‌ها را از چمدان وی خارج کردند، او واقعاً متعجب شد؛ زیرا فکر نمی‌کرد که کار غیرقانونی انجام داده باشد.

“پت” افزود: “جزایری” برای ملاقات با خانواده‌اش در حال رفتن به ایران بود و ویال‌ها را از “قائدی” گرفته بود تا آنها را به سلیمانی برساند. مأموران فرودگاه، هنگام بازجویی از “جزایری” در مورد برنامه سفر او، ویال‌ها را در چمدان او پیدا کردند.

“پت” افزود: حتی FBI نیز گزارش کرد که هیچ هدف شومی در این موضوع پیدا نکرده است. تحریم‌ها نمی‌توانند یک دانشجو را از رساندن دارو به استاد سابق خود منع کنند. موضوع تحریم‌های اعمال شده علیه ایران، کاملاً با این موضوع تفاوت دارد.

وی خاطرنشان کرد: هنگامی که هورمون‌های رشد ضبط شدند، آمریکا در توافق هسته‌ای با ایران بود و در آن زمان موظف بود تحریم‌ها را علیه ایران بردارد. در واقع، دکتر “جزایری” نیز به مأموران گفته بود که از تحریم‌های وضع شده علیه ایران مطمئن نیست. مأموران فرودگاه، “جزایری” را مجدداً در فوریه سال ۲۰۱۸ در آتلانتا و هنگامی که قصد سفر به ایران را داشت، بازداشت کردند و در مورد بازجویی سال ۲۰۱۶ از او بازجویی کردند. “جزایری” به مأموران گفت که یک بار در سال ۲۰۱۶ به طور مفصل درباره این موضوع بازجویی شده است.

“جزایری” در نوامبر سال ۲۰۱۸ برای سومین بار بازداشت شد. بازداشت او روزی اتفاق افتاد که ترامپ، تحریم‌ها را علیه ایران اعمال کرد. او به خاطر ارتباط با “سلیمانی” و “قائدی” تحت بازجویی قرار گرفت و به خاطر نقض تحریم‌ها بازداشت شد.

در همین رابطه دکتر سالار آملی، قائم مقام وزیر علوم در امور بین‌الملل از پیگیری جدی دو وزارتخانه علوم و امور خارجه برای آزادی استاد بازداشتی ایرانی در آمریکا خبر داد و گفت: با پیگیری‌های انجام شده دو همراه بازداشت شده این استاد دانشگاه تربیت مدرس آزاد شدند و هماهنگی‌های لازم با وزارت امور خارجه برای آزادی او ادامه دارد.

وی همچنین خاطر نشان کرد: وزارت امور خارجه ایران مسئول پیگیری وضعیت ایرانیان مقیم در خارج است و دانشجویان، اساتید و پژوهشگرانی که در قالب فرصت‌های مطالعاتی به خارج از کشور اعزام می‌شوند، در صورت بروز هر نوع مشکلی، این وزارتخانه مسئول پیگیری وضعیت آنها است. /ایسنا