به گزارش بخش بین المللی سایت خبرمهم، نماینده اقلیم کردستان عراق در ایران و یک کارشناس مسائل خاورمیانه و عراق تایید کردند: «درونمایه ی اصلی درگیری‌ها و ناآرامی‌های اخیر در سلیمانیه ریشه در اقتصاد و وضعیت کرونایی دارد.» ناظم دباغ می‌گوید:«شرایط بد اقتصادی مشکلاتی را پدید آورده که«بدخواهان» از آن برای برهم‌زدن نظم و ثبات اقلیم کردستان، سوءاستفاده کرده اند.» در همین حال دکتر محمدصالح صدقیان کارشناس مسائل سیاسی ـ بین‌الملل می‌گوید:«حقوق عقب افتاده ی کارمندان دولت ریشه ی اصلی مشکلات است اما برخی مسائل دیگر از جمله رخنه ی فساد مالی و اداری نیز در این مسئله و شعله ور‌تر کردن آن بی‌تاثیر نبوده است.»
با خشونت مشکلی حل نمی‌شود!
رئیس جمهور عراق نیز که به ناآرامی‌ها در سلیمانیه و اقلیم کردستان واکنش نشان داده و توسل به خشونت را اشتباهی بزرگ خوانده، تلویحاً تایید کرده حقوق عقب افتاده ی کارکنان اقلیم کردستان و بهبود وضعیت معیشتی مردم، اصلی‌ترین ریشه ی ناآرامی‌های اخیر است که شاید به گفته ی ناظم دباغ، برخی از حرکت‌های مصالحت آمیز برای مطالبه حقی که به آنها داده نشده، سوء استفاده کرده و منطقه را درگیر رویارویی‌های شبه نظامی و جنگ‌های خیابانی کرده باشند. آن گونه که ایسنا، به نقل از المیادین می‌نویسد، برهم صالح، رئیس جمهور عراق با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرده: تحولات و حوادث اخیر در سلیمانیه از جمله تظاهرات و اقدامات خشونت آمیز را که موجب زخمی‌شدن شماری از شهروندان و نیروهای امنیتی و آتش گرفتن و تخریب ساختمان‌ها شده است، با نگرانی و اهتمام فراوان پیگیری می‌کند. برهم صالح در این بیانیه افزود که تظاهرات مسالمت آمیز حق قانونی مردم است که باید به آن احترام گذاشت و مردم حق دارند که برای مطالبه حقوق مشروع خود به خصوص در آنچه به معیشت آنان و بهبود خدمات مربوط میشود، تظاهرات برپا کنند. رئیس جمهور عراق تاکید می‌کند: مقامات مربوطه باید به این خواسته‌ها جامه عمل پوشانده و به منظور یافتن راه حل ریشه‌ای برای مشکل حقوق کارکنان اقلیم کردستان و بهبود وضعیت معیشتی مردم با اقدامات فوری و جدی تلاش کنند.
بحران بهداشتی ـ اقتصادی و جنجال‌هایی که به خشونت کشیده شد!
ناظم دباغ معتقد است؛ بحران بهداشتی که پدیدآورِ آن کرونا بوده و نیز بحران اقتصادی که ریشه در اُفت جهانی قیمت نفت و نیز قطع بودجه ی اقلیم کردستان از سوی حکومت عراق دارد، دست به دست هم دهد تا میدان برای عرض اندام و سوء استفاده ی عده‌ای فراهم‌شود. وی ادامه می‌دهد: فشارهای ناشی از کرونا و بحران‌های اقتصادی باعث شد تا کارمندان و شهروندان اقلیم کردستان دست به اعتراض قانونی و مسالمت‌آمیز بزنند اما در این میانه گروه‌هایی که علیه قوام و آرامش اقلیم کردستان هستند دست به اسلحه بردند و از آب گل آلود شده، نهایت بهره برداری‌ها را به نفع خود و به ضرر مردم و اقلیم کردستان برده‌اند که قطعا با فروکش کردن درگیری ها، آنان شناسایی، معرفی و محاکمه خواهند شد. دباغ با اشاره به این موضوع که آتش زدن اموال عمومی و دفاتر احزاب هیچ ارتباطی به مردم، کارمندان و دیگر شهروندان معترض ندارد خاطرنشان می‌کند؛ از همین جا می‌توان فهمید که ریشه اعتراضات اگرچه اقتصادی و برحق است اما برهم زنندگان نظم هیچ سنخیتی با مردم و دوستداران اقلیم کردستان ندارند.
نماینده اقلیم کردستان در تهران ادامه می‌دهد: استفاده از اسلحه خفیف، اتوماتیک و نیمه سنگین حکایت از آن دارد که پشت اعتراضات اخیر قطعاً گروه‌های خرابکار حضور دارند که به زودی شناسایی خواهند شد. دباغ اظهار می‌دارد: اقلیم کردستان در پی حل مشکلات است و چندین مرتبه نیز با حکومت عراق جلسات و توافقاتی داشته که تا این لحظه به هر دلیل ممکن آن توافقات، آن‌چنان‌که باید و شاید عملیاتی نشده است اما امیدواریم به زودی این مشکل نیز از سر راه شهروندان برداشته شود.
ناظم دباغ در پایان ضمن اظهار امیدواری از این که این مشکلات با پرداخت حقوق‌ها مرتفع خواهد شد می‌گوید: همه ی آن‌هایی که وابستگی به نیروها و دولت‌های خارجی دارند یا وابسته به گروه‌هایی هستند که نمی‌خواهند اقلیم کردستان در آرامش به سر ببرد شکست خواهند خورد و همچنین شناسایی و معرفی نیز خواهند شد.
دباغ با ذکر این مسئله که در سیستم پرداخت حقوق و دستمزد حتماً اصلاحاتی صورت خواهد پذیرفت اظهار می‌دارد: اقلیم کردستان برای فائق آمدن بر مشکلات اخیر ضعفی ندارد اگر توافقات فی مابین با دولت عراق به موقع انجام شود.
مشکلات اخیر ریشه در دو دهه قبل دارد!
دکتر محمد صالح صدقیان ریشه اتفاقات اخیر در کردستان را این‌گونه واکاوی می‌کند: تظاهرات و اتفاقاتی که افتاده فقط در سلیمانیه است. کردستان عراق دو قسمت است سلیمانیه و اربیل. اربیل به رهبری حزب دموکراسی کردستان و به رهبری مسعود بارزانی است سلیمانیه به رهبری اتحادیه میهنی کردستان و به رهبری مرحوم جلال طالبانی. این دو از اول بودند و در سال ۱۹۶۹ قبل از سقوط صدام جنگی بین این دو رخ داد. بعد از سقوط صدام مقداری نزدیک شدند اما مشکلات بزرگ در دو شهر اقلیم کردستان عراق پایان نیافت. در سال ۲۰۰۵ یا ۲۰۰۶ ریاست پارلمان کردستان عراق دست سلیمانیه و اتحادیه میهنی بود و ریاست اقلیم کردستان دست حزب دموکراسی کردستان. در سال ۲۰۰۶ رئیس پارلمان را بیرون کردند. اینها مشکلات ریشه‌ای دارند الان هم مشکلات عدیده‌ای به دلیل مشکلات مالی و اداری در دو حزب است.
ساختارهای فسادزا باید ترمیم شوند!
این کارشناس مسائل خاورمیانه ادامه می‌دهد: تظاهراتی که در شهرهای شیعه عراق در اکتبر ۲۰۱۹ اتفاق افتاد به دلیل فساد مالی بود. در شهرهای کرد نشین و سنی نشین هم می‌تواند به همین دلیل باشد. الان برخی گروه‌های کوچک در کردستان احساس می‌کنند زیر سایه دو حزب اقلیم کردستان له شده‌اند و هر دو حزب منافع کردها را در نظر نمی‌گیرند. در این تظاهرات مردم ساختمان‌های کل احزاب کردستان را آتش زدند. حتی زندانیان داخل زندان را هم آزاد کردند مردم چون چیز قابل توجهی از احزاب ندیدند تظاهرات در این چارچوب رخ داد مخصوصا مسئله حقوق کارمندان. صدقیان با اشاره به این موضوع که«در دولت مرکزی عراق هم هر یک ماه و نیم یا دو ماه به کارمندان حقوق می‌دهند و حقوق کم می‌دهند» ادامه می‌دهد: در کردستان این مشکل بیشتر شده چون خود اقلیم با بغداد یک سری مشکلات دارد آقای مصطفی کاظمی هم نتوانست تاکنون حل کند. شنیده‌ام هیئتی از دولت کردستان به بغداد می‌روند تا مشکلات فی ما بین را حل کنند اما بعید می‌دانم حل شود چون تا الان حکومت اقلیم کردستان عراق در سه مسئله مهم به دولت عراق اجازه ندادند وارد شود:
= یکی مرز عراق با ترکیه است؛ گذرگاه ابراهیم خلیل. اقلیم اصلا قبول نکرد چون تابع اقلیم نیست تابع دولت بغداد است اما کردها قبول نکردند دولت عراق وارد اینجا شود.
= مسئله دوم مسئله فرودگاه‌ها است. این هم کردستان قبول نکرد وارد شود.
= مسئله سوم فروش نفت است. کردستان نفت به ترکیه می‌فروشد اما پول آن باید به وزارت نفت عراق رود و کردها قبول نکردند. کردها زیاده خواهی می‌کنند دولت هم قبول نمی‌کند. ۱۷ درصد از کل بودجه عراق باید به کردستان رود اما عراق هم قبول نمی‌کند و این روی حقوق کارمندان و مردم کردستان اثر گذاشت و مشکلات اقتصادی، سیاسی و مشکلات ریشه‌ای بین دو حزب در کردستان به وجود آورد.
وی در ادامه می‌گوید: این که گروه‌های داخلی یا خارجی را دخیل بدانند چندان قابل قبول نیست؛ اینها حشد الشعبی را هم در کنار پ.ب.ک و ترکیه متهم کردند. پ.ب.ک با ترکیه در تضاد هستند حشدالشعبی هم که در کردستان نیست. پ.ب.ک هم بیشتر با اربیل کار می‌کند. این تحت پوشش قراردادن یک مسئله ی دور از واقعیت است. آنها مشکلات درونی دارند. متهم کردن این و آن مشکلات مردم کردستان را حل نمی‌کند و این مسئله باید با یک ذهنیت جدید حل شود.
با آمدن بایدن قواعد بازی و مسائل سیاسی عراق تغییر خواهد کرد
این کارشناس مسائل خاورمیانه در مجموع معتقد است: ما وارد یک مرحله جدید شدیم مرحله پیروز شدن آقای بایدن و سقوط ترامپ. آقای پمپئو اوایل سال ۲۰۱۸ به عراق آمد و تظاهرات اکتبر سال گذشته در همین راستا اتفاق افتاد. با آمدن او حکومت عادل المهدی هم سقوط کرد و مصطفی کاظمی روی کار آمد و این مسئله در چارچوب مدیریت آقای ترامپ است. الان فضای جدیدی است. معتقدم می‌خواهند در داخل عراق هم تغییر قواعد بازی را انجام دهند. در لبنان هم باید شاهد اتفاقات جدیدی باشیم. تا بیستم ژانویه ما آرامش نخواهیم داشت. در ایران هم که شاهد ترور شهید فخری زاده بودیم. فکر می‌کنم حتی در شهرهای سنی نشین عراق هم اتفاقات امنیتی رخ دهد. در شهرهای شیعه نشین مردم خسته شدند الان به کردها وارد شدند. پشت صحنه این قضایا اسرائیل و عربستان هستند که نمی‌خواهند منطقه آرامش پیدا کند./آفتاب یزد
