استانیاقتصادیمازندران

صیادان در برزخ بنزین!

خبرهای فوری: نزدیک به 150 هزار ماهیگیر و صیاد در 7 استان کشور این روزها با مشکلات زیادی دست به گریبان هستند؛ خیلی از آنها در معرض بیکاری قرار گرفته و برخی نیز به سختی به دریا می‌زنند تا بلکه با تورهای پُر، به ساحل بازگردند.

به گزارش بخش اقتصادی سایت خبرهای فوری، با این حال به نظر می‌رسد عدم تخصیص سهیمه بنزین به صیادان موجب شده آنها همچنان چشم به راه تخصیص این سهمیه باشند. همچنین، حدود ۱۲ هزار فروند شناور مجاز در ایران فعالیت دارند که از این تعداد نزدیک به هشت هزار فروند بنزین می‌سوزانند و ۴ هزار فروند نیز با گازوئیل کار می‌کنند که ظاهرا فعلا نان شان در روغن است.

گرچه روایت مسئولان شیلات از میزان افراد شاغل در بخش صیادی کشور متفاوت از ارقام فوق است بطوریکه آنها معتقدند ۸ هزار فروند قایق صیادی و ۳۰ هزار نفر صیاد جامعه صید را تشکیل می‌دهند، اما با این حال مشکلات ایجاد شده برای تمام اقشاری که به صورت رسمی یا غیر رسمی در این بخش فعالیت می‌کنند، یکی است.
اما واقعیت دیگری نیز در کنار همه این موارد وجود دارد و آن افزایش قیمت محصولات پروتئینی دریایی است که صیادان می‌گویند به علت بالارفتن قیمت بنزین مجبورند هزینه را بالا ببرند و فشار آن را به سمت مصرف کننده سرشکن کنند.
بسیاری از افرادی که در کنار خلیج فارس زندگی می‌کنند،امرار معاش خود را از طریق صید ماهی می‌گذارند اما آنها این روزها با گران شدن بنزین بیکار شده‌اند که در این شرایط ۲ راه بیشتر پیش روی خود ندارند: یا مجبورند قیمت ماهی را بالا ببرند تا بتواند شغل خود را از دست ندهند، یا اینکه بیکار شده و خانه نشین بشوند.

صیادان را بحساب نیاوردند

کسانی که با ماهیگیران جنوبی سرو کار دارند به خوبی می‌دانند که آنها با چه ریزه کاری‌هایی روبرو هستند و با چه طیف افرادی طرف هستند؛ مثلا در بوشهر صیادی یک شغل قدیمی است که زندگی بخش قابل توجهی از مردم این استان با این شغل گره خورده است، عده‌ای صیاد هستند و بر روی آب می‌روند و برخی دیگر خریداران ماهی در ساحل هستند در نتیجه طیف‌های گسترده‌ای در این بخش ایفای نقش می‌کنند که زندگی هرکدام از آنها تاثیر گرفته از شغل و حرفه صیادی است.
سیروان ماکانی از فعالان اقتصادی تامین مواد پروتئینی در بنادر جنوب کشور در این باره به آفتاب یزد می‌گوید:‌ علیرغم اینکه قایق‌های صیادی مصرف بالایی هم دارند اما به نظر می‌رسد در هدف گذاری و سیاستگذاری برای افزایش قیمت سوخت، جامعه صیادان کشور مورد بی مهری و فراموشی قرار گرفتند و حتی در لیست سهمیه دارها بحساب نیامدند.
وی تصریح کرد: بخش اعظم پروتئین دریایی کشور از جنوب تامین می‌شود که تامین خوراک صنایع غذایی و کنسروی هم بخشی از آن است با این حال مشخص نیست که چرا تدبیری برای این صنف صورت نگرفته است.

یک سهمیه اندک

طبق بررسی‌های انجام شده، طی روزهای اخیر و پس از شکایت و اعتراض صیادان به نادیده گرفته شدن در طرح بزرگ بنزینی، استاندار بوشهر از تعیین سهمیه ۴۰۰ لیتری سوخت قایق‌های صیادی چهار استان جنوبی کشور یعنی بوشهر، خوزستان، هرمزگان و سیستان و بلوچستان خبر داد که این خبر با اعتراضات شدید صیادان روبرو شد.
این طور که گفته می‌شود صیادان برای فعایت روزانه خود با در نظر گرفتن ۲۰ روز کاری حدود ۱۴۰۰ لیتر سوخت نیاز دارند که با درنظر گرفتن تنها ۴۰۰ لیتر سوخت مشکلاتی برای آنها ایجاد می‌شود و از فعالیت آنها کاسته می‌شود.
ماکانی می‌گوید:‌ صیادانی که با قایق کار می‌کنند روزانه ۶ تا ۸ ساعت بر روی آب هستند و مصرف بنزین آنها بالاست و واضح است که سهمیه ۴۰۰ لیتری کفاف کار آنها را نمی‌دهد چون مجبورند از کار خود کم کنند و بهره وری را کاهش دهند که معنای این اتفاق، افزایش میزان بیکاری این قشر و پائین آمدن میزان عرضه است.
به گفته این کارشناس؛ صیادی اساسا شغل کم درآمد و پرهزینه‌ای است و امرار معاش در عادی ترین شرایط برای صیادان سخت است حال شما در نظر بگیرید که با سهمیه بندی شدن بنزین و کاهش بازدهی این صنف چه میزان سطح تولید و عرضه با افت روبرو می‌شود.

نه به دار است نه به بار!

همین خبر تخصیص سهمیه ۴۰۰ لیتری که به گفته صیادان دردی را هم دوا نمی‌کند در اغماء و بلاتکلیفی قرار دارد و هنوز عملیاتی نشده است. با این حال صنوف نزدیک به صیادان می‌گویند اگر قرار است ۴۰۰ لیتر بدهند این مقدار دردی را از ما دوا نمی‌کند و بهتر است قبل از دادن این ۴۰۰ لیتر بررسی کارشناسی در قبال موضوع داشته باشند. اگر بنا باشد سهمیه ۴۰۰ لیتری را اعمال کنند عرضه مواد پروتئینی دریایی با کاهش قابل ملاحظه روبرو خواهد شد.
سیامک عربلو یکی دیگر از فعالان حوزه صیادی معتقد است با تخصیص این سهمیه کارشناسی نشده عملا می‌خواهند بگویند تولید نیمه تعطیل !
وی افزود:‌ یک شناور صیادی به صورت میانگین در طی ۱ ماه دو هزار لیتر بنزین مصرف می‌کند و سهمیه ۴۰۰ لیتری در واقع یک تیر خلاص بر پیکره بخش صیادی است و تنها یک پنجم نیاز ماهیانه آنها را تامین می‌کند.
این کارشناس یادآور شد:‌ افزایش قیمت ماهی قطعا خبرخوشایندی برای مردم و جامعه مصرف کننده نیست اما این رویه قطعا بر قیمت بازار داخل تاثیر‌گذار خواهد بود.
مسئولان شیلات کشور می‌گویند راهکار‌هایی اندیشیده شده که قیمت‌ها بالا نرود و تلاش شده قیمت‌ محصولات دریایی در سقف قبل از افزایش سوخت نگه داشته شود، اما این مشکل مطرح است که با افزایش سه برابری قیمت سوخت حتما تاثیر خود را برقیمت آبزیان خواهد داشت و شواهد نشان می‌دهد که تا این لحظه میزان صید منفی شده است.
عربلو در عین حال، با بیان اینکه در حال حاضر چینی‌ها و شناورهایشان مشغول پاکسازی و جاروکشی آب‌های جنوب هستند، خاطر نشان کرد: در چنین شرایطی روا نیست دست و پای صیادان را با تعیین سهیمه سوخت اندک ببندیم و بازار داخل را از فراوانی خالی کنیم.
وی افزود: در دور احمدی نژاد که سوخت سهیمه بندی شد و یارانه‌ها به مردم داده شد، ۱۴۰۰ لیتر به صیادان اختصاص داده می‌شد اما متاسفانه در این دوره سهمیه بندی که انتظار داشتیم با تدبیر بیشتر همراه باشد با گذشت یک و ماه و چند روز از گران شدن بنزین هنوز فکری به حال صیادان و سهمیه سوخت آنها نشده است.
یک بررسی ساده از وضعیت زندگی صیادان نشان می‌دهد بسیاری از این اقشار در مناطق محروم زندگی و با مشکلات معیشتی دست و پنجه نرم می‌کنند، انتظار آنها این است که به ابتدایی ترین خواسته آنها توجه شده و زمینه کار و تولید برای آنها فراهم شود. با این حال به نظر می‌رسد اگر بنا بر تخصیص این سهمیه اندک باشد تورم قیمت ماهی در کشور به خصوص با توجه به نزدیک شدن به ماه‌های پایانی سال اجتناب ناپذیر خواهد بود.

مسئولان رسمی چه می‌گویند؟

باوجود زمزمه تخصیص بنزین برای صیادان، ۳ روز قبل بود که یک مقام مسئول در بخش صیادی گفت که فعلا هیچ خبری از اختصاص بنزین به صیادان وجود ندارد.
سرپرست معاونت صید و بنادر ماهیگیری سازمان شیلات با اشاره به نیاز ۱۴۰۰ لیتری سوخت در ماه برای فعالیت صیادان تایید کرد که تاکنون هیچ‌سوختی به جامعه صیادی تعلق نگرفته است.
پرویز محبی یادآور شد: جلسه‌ای هم با حضور اتحادیه‌های سراسری صیادان تشکیل شده که در آن موضوعات مختلفی از جمله بحث تخصیص سوخت یارانه به صیادان مطرح شد اما تا به این لحظه هیچ سوختی به جامعه صیادی تخصیص داده نشده است گرچه جامعه صیادی از ما انتظار دارد که سریع‌تر ابلاغیه بگیریم و سوخت یارانه‌ای را در اختیار فعالیت صیادی قرار دهیم.
مطابق اظهارات این مقام مسئول صیادانی که قایق موتوری دارند و آن را ابزار کار و بهره خود بر روی دریا قرار داده‌اند اگر سوخت متناسب با فعالیت در اختیارشان قرار نگیرد عملا بیکار خواهند شد و به عبارتی دیگر فعالیت صیادان دارای قایق‌ بدون سوخت یارانه‌ای عملا مقدور نیست.
حال در چنین شرایط بی سرانجامی، حرف و حدیث‌ها در خصوص تامین بخشی از نیاز صیادان موجی از اضطراب و دلهره را در میان آنها ایجاد کرده است.
از سوی دیگر در استان بوشهر که صیادان زیادی هم زندگی می‌کنند و شغل اصلی شان نیز صیادی است مسئولان اتحادیه صیادان مکاتبات و جلسه‌های مختلفی با شرکت پخش فرآورده‌های نفتی و فراکسیون صیادی مجلس داشته‌اند و مشکلات را به آنها گوشزد کرده‌اند.
از ۱ ماه قبل که این جلسات شروع شده مقرر شد با نظر کارشناسی صیادان و به اندازه‌ای که قایق داران نیاز دارند سهمیه سوخت برای آنها در نظر گرفته شود که هنوز این امر محقق نشده است. مسئول اتحادیه صیادان بوشهر از ۳ هفته قبل تاکنون از مقامات استانی خواسته بود رایزنی‌های لازم را با پایتخت انجام دهند تا هرچه سریع‌تر فشار‌ها بر قشر صیادی کاهش یابد.
یک فرضیه دیگر و قولی که به صیادان داده شده این بوده که از طریق مجلس و شیلات موضوع پیگیری شده و به آنها قول‌هایی داده‌اند. یکی از این وعده‌ها این بوده که برای شناور‌ها بنزین سهمیه‌ای ۱۵۰۰ تومانی در نظر بگیرند، اما زمانی برای این کار مشخص نشده است و در نتیجه موضوع هنوز به جای مشخصی نرسیده است.

پیگیری صید از خیابان بهارستان تهران

در مجلس نیز این موضوع ظاهرا مورد توجه عده‌ای از نمایندگان بوده است و در حالی که صیادان بلاتکلیف هستند،نمایندگان مجلس در استان‌های ساحلی می‌گویند منتظر بررسی و ارائه ساز‌و‌کاری شفاف برای تخصیص سهمیه بنزین به آن‌ها هستند.
در همین خصوص علی گل‌مرادی نماینده مردم ماهشهر و عضو فراکسیون بنادر، دریانوردی و توسعه صنایع دریایی مجلس گفته: ما از اداره شیلات خواسته‌ایم بررسی کارشناسی در مورد تعداد صیادان و میزان نیاز آن‌ها به بنزین انجام دهد، بنابراین باید بررسی دقیق صورت گیرد و خواسته‌ها یکپارجه و هماهنگ باشد تا در این ارتباط تصمیم گرفته شود. مجلس پیگیر مطالبات صیادان خواهد بود. وی این اظهارات را اوائل آذر ماه مطرح کرد که تاکنون نتیجه‌ای در بر نداشته است.
همچنین علی ساری نماینده اهواز در مجلس گفت: اختصاص سهمیه بنزین به صیادان نه طرح می‌خواهد، نه لایحه، همه چیز مربوط به دیدن ظرافت‌ها در اجرای طرح و مقدمه‌چینی درست است که متاسفانه صورت نگرفته است. او ادامه داد: بیش از ۵۰ درصد صیادان از بنزین به عنوان سوخت شناور‌های خود استفاده می‌کنند. مشخص است وقتی قیمت بنزین سه برابر می‌شود هزینه این افراد بالا می‌رود. وقتی قرار است طرحی را اجرا کنیم، لازم است به درستی مقدمه‌چینی شود و همه زوایای کار را درنظر بگیریم.

یک مقایسه ساده از صیادان ایرانی و خارجی

اگر بخواهیم میان صیادان ایرانی و خارجی مقایسه ساده‌ای به لحاظ امکانات داشته باشیم درمی یابیم که وضعیت با توجه به شرایط فعلی میان دو طرف با داده‌های شگفت انگیزی همراه است.
بر این اساس، در کشور‌های خارجی میزان سوخت مورد نیاز صیادان بر اساس فرمول جهانی فائو تعیین می‌شود که ملاک آن قدرت موتور و مدت زمانی که صیادان در دریا حضور دارند و فاکتور‌های دیگر برای کلاس ۴۸ اسب روزانه ۴۹ لیتر و برای کلاس ۵۵ اسب ۵۶ لیتر در روز نیاز است که در ماه برای ۲۱ روزتلاش یک شناور حدود ۱۴۰۰ لیتر در نظر گرفته می‌شود.
بنا براین طبق فرمول فائو باید در ایران هم هر صیاد ۱۴۰۰ لیتر بنزین و سوخت در ماه برای فعالیت داشته باشد که این میزان سوخت برای یک ماه استفاده صیادی که تمام یک ماه را بخواهد در دریا به امور صیادی مشغول شود باید در نظرگرفته شود.
شواهد گویای آن است که مطابق اظهارات مسئولان شیلات، کاهش سهمیه سوخت قایق‌های صیادی بسیار جدی است و آن دو حالتی که در بالا به آن اشاره شد اتفاق افتاده است؛ یعنی صیادان یا به دریا نمی‌روند و یا اگر هم می‌روند از سوخت آزاد استفاده می‌کنند که در این میان سهم صیادانی که به سوخت آزاد یا تهیه بنزین ۳ هزار تومانی برای صید در دریا روی آورده بین ۲۰ تا ۲۵ درصد بوده است. بر همین مبنا به نظر می‌رسد اگر تصمیم واقع بینانه‌ای در این خصوص گرفته نشود امکان اضمحلال تدریجی صنعت صید کشور وجود دارد.

ضربه به صادرات در صورت تامین نشدن بنزین

محصولات دریایی ایران برند خوبی در کشورهای اطراف است و صادرات و درآمدزایی از این بخش اهمیت فوق العاده زیادی دارد.
طبق آمارهای رسمی، مجموع صید سالانه ایران حدود ۷۷۰ هزار تن است که با قایق و لنج انجام می‌شود و در بخش صادرات در سالی که گذشت حدود ۲۰۰ هزار تن انواع آبزی از ایران به سایر کشورها صادر شده است.
همچنین،عمده صادرات ماهی ماهی از نوع یال اسبی است که به کشور چین و کره جنوبی صادر می‌شود و به طور کلی بیشتر مراودات با کشور‌های حوزه خلیج فارس صورت می‌گیرد و ویتنام نیز از کشور‌هایی است که بیشترین رقم صادرات به آن صورت می‌گیرد.

سهمیه ندهند سرانه مصرف پائین می‌آید

یکی از نگرانی‌هایی که دربحث افزایش قیمت سوخت وجود دارد افزایش قیمت آبزیان است که در مدت اخیر با پایشی که انجام شد تا حدودی با افزایش قیمت رو به رو بوده است.
اظهارات زیادی در این زمینه وجود دارد که در ایران مصرف آبزیان نسبت به سرانه جهانی بسیار پایین‌تر است. حتی قبل از افزایش قیمت بنزین، مصرف ماهی رو به کاهش نهاده بود و علت آن البته نوسان قیمت ارز در سال ۹۷ بود.
اسفند سال گذشته نبی‌الله خون میرزایی رئیس سازمان شیلات کشورگفت: طبق بررسی‌ها، سرانه مصرف ماهی در جهان ۲۲ کیلوگرم بوده، اما در ایران ۱۱ کیلوگرم در سال است. فرهنگ مصرف غذایی در سبد خانواده ایرانی دارای اشکالاتی است که باید آن را اصلاح کرد.
مشخص است که افزایش مصرف آبزیان در ایران ارتباط روشنی با قیمت آن‌ها دارد. سال گذشته و متعاقب گرانی قیمت گوشت، قیمت ماهی هم افزایش داشت. حالا با اتفاقات جدید به نظر می‌رسد باز هم قیمت ماهی و سایر آبزیان افزایش یابد. ماجرا البته به همین جا هم ختم نمی‌شود. گرانی قیمت آبزیان منجر می‌شود افراد بیشتری توانایی خرید ماهی و سایر آبزیان را از دست بدهند. در چنین شرایطی شاهد این خواهیم بود که صیادان برای محصول خود مشتری کمتری پیدا کرده و ممکن است این شغل برای آن‌ها دیگر به صرفه نباشد.
اواخر سال گذشته معاون وزیر جهاد کشاورزی و رئیس سازمان شیلات کشور گفته بود: مصرف ماهی به عنوان یک ماده مناسب غذایی در ایران نصف سرانه جهانی است. نبی الله خون میرزایی یاد آور شده بود: طبق بررسی‌ها، سرانه مصرف ماهی در جهان ۲۲ کیلوگرم بوده اما در ایران ۱۱کیلوگرم در سال است.
به باور مسئولان دولتی، فرهنگ مصرف غذایی در سبد خانواده ایرانی دارای اشکالاتی است که باید آن را اصلاح کرد. این درحالی است که بررسی‌ها نشان می‌دهد افزایش قیمت ماهی باعث دور ماندن مردم از استفاده مناسب این محصول مهم دریایی شده است.
کارشناسان اقتصادی می‌گویند کاهش مصرف ماهی و سایر آبزیان به‌دلیل پایین آمدن قدرت خرید مردم باعث شده رغبت مردم به استفاده از این محصول مقوی کاهش پیدا کند.
این در حالی است که سرانه مصرف ماهی در بیشتر کشورهای دنیا بیش از ۲۰کیلوگرم است درحالی‌که این سرانه در ایران بسیار پایین‌تر از این میزان و حدود ۵/۸کیلوگرم است. در سال‌های اخیر تلاش‌های بسیاری صورت گرفت تا با فرهنگسازی، مردم به مصرف بیشتر ماهی تشویق شوند و سرانه مصرف آبزیان به ۱/۱۲کیلوگرم برای هر ایرانی افزایش یابد اما جهش قیمت‌ها و کاهش توان خرید مردم، این تلاش‌ها را ناکام گذاشت و سهم این ماده پروتئینی باارزش در سبد مصرف خانوارهای ایرانی باز هم کاهش یافته است. سال گذشته که قیمت ارز افزایش یافت پایین آمدن توان خرید مردم موجب شد نرخ این محصول هم با افزایش روبرو شد بطوریکه ماهی قزل آلا از ۱۵ هزار تومان به کیلویی ۲۲ هزار تومان رسید.
در این شرایط هم به نظر می‌رسد هرگونه متغیری که بتواند بر تهیه و تولید محصول نهایی تاثیر بگذارد و قیمت آن را افزایش دهد بیشتر موجب می‌شود که مردم از مصرف این محصول فاصله گرفته و در نتیجه صاحبان مشاغل این بخش دچار ورشکستگی شوند.

ضرورت حل سریع مشکل

همانطور که عنوان شد صیادی شغل جمعیت قابل توجهی از افراد در استان‌های ساحلی در شمال و جنوب کشور است. گذشته از آن صنایع و مشاغل مرتبط با صیادی نیز در این استان‌ها بسیار زیاد است از این رو گرانی بنزین فقط شغل و معیشت حدود ۱۵۰ هزار صیادی را که رسما به این کار مشغولند را تهدید نمی‌کند، بلکه بسیاری دیگر از ابعاد ماجرا را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد.
گرچه تا این لحظه هنوز اقدامی برای بنزین صیادان صورت نگرفته و انتظار می‌رود که با این گزارش خبرهای خوبی نیز به صنف صیادان کشور برسد اما در مجموع باید گفت اینکه از سوی مسئولان امر عنوان شود هنوز بررسی و ارزیابی دقیقی از نیاز صیادان به بنزین سهمیه صورت نگرفته نوعی فرافکنی و خریدن وقت است و اگر هم موضوع در حال بررسی است باید هرچه زودتر تکلیف آن روشن شود.
به باور بسیاری از کارشناسان، باید قبل از اجرای سهمیه بندی دوم در آبان ۹۸، پیش‌بینی‌های لازم صورت می‌گرفت و حالا که این اتفاق نیفتاده باید بدون فوت وقت چاره‌ای برای حل مشکلات صیادان اندیشید و از ادامه زیان آن‌ها جلوگیری کرد چرا که به نظر می‌رسد صیادان به ویژه آن‌ها که با شناور‌های کوچک اقدام به صید می‌کنند عموما افراد بی‌بضاعتی هستند که با بنزین ۱۰۰۰ تومانی هم با مشکل رو به رو بودند و اینک سه برابر شدن قیمت بنزین شدیدا معیشت آن‌ها را به خطر انداخته است. /آفتاب یزد

جهت دریافت مهم‌ترین خبرها، ایمیل خود را وارد کنید:

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

بخوانید:

دکمه بازگشت به بالا