به گزارش بخش اقتصادی سایت خبرهای فوری، بازار سرمایه همواره یکی از جذاب‌ترین بازارها برای سرمایه‌گذاری و ورود سرمایه‌های سرگردان و جذب نقدینگی بوده است. امکان ورود هر فرد با هر میزان سرمایه، قابلیت نقدشوندگی بالا و بازده بیشتر نسبت به بازارهای پربازده شناخته‌شده و تنوع سرمایه‌گذاری در حوزه‌‌های مختلف را می‌توان از جذابیت‌های مهم این بازار برای عموم افراد جامعه دانست. با این حال برای ورود به بورس، برخورداری از دانش کافی و آشنایی با فنون سرمایه‌گذاری در بورس امری الزامی است. فروردین‌ماه سال جاری و زمانی که شاخص کل بورس در تالار حافظ مرز ۲۰۰ هزار واحد را رد کرد و با بیش از ۱۴ درصد رشد نسبت به اسفندماه سال ۹۷، از ۱۷۸ هزار واحد به ۲۰۴ هزار واحد رسید، کارشناسان بازار سرمایه پیش‌بینی‌های متفاوتی را از آینده این بازار ارائه کردند که اکثر قریب به اتفاق این پیش‌بینی‌ها، گویای فرارسیدن روزهای پررونقی برای بورس بود. نگاهی به روند حرکت شاخص کل بازار سرمایه از ابتدای سال جاری تا پایان مردادماه نشان میدهد شاخص کل در پایان هرماه حدود ۵ تا ۸ درصد نسبت به ماه ماقبل از آن رشد داشته است. بر این اساس، در پایان معاملات شنبه نیز شاخص بورس با ۴۵۰۰ واحد رشد به کانال ۳۰۰ هزار واحدی وارد شد تا با ثبت رقم ۳۰۴ هزار و ۴۶۰ واحد رکود جدیدی را به ثبت برساند. روز شنبه هفت‌میلیارد و ۵۱۱ سهم در بیش از ۶۸۰ هزار دفعه به ارزش دوهزار و ۳۱۴ میلیارد تومان معامله شد.
رشد ۸۵ درصدی شاخص کل در سال ۹۷
برای تحلیل چرایی و دلایل رشد شاخص بورس طی پنج‌ماه اخیر، ابتدا باید به وضعیت بازار سرمایه در سال گذشته و تاثیری که این بازار از متغیرهای کلان اقتصادی گرفته است، نگاهی انداخت. در سه‌ماهه نخست سال ۹۷ به‌رغم رشد قیمتی که در بازارهایی همچون ارز، طلا و مسکن رخ داد، شاخص کل با نوسان ناچیزی در بازار سرمایه، روند ثابتی داشت اما با گذشت زمان و در تابستان سال ۹۷، بازار سرمایه نیز پس از یک آرامش نسبی، آرام‌آرام صعود پرقدرتی را آغاز کرد. درواقع پس از آنکه قیمت ارز از مرز ۱۵ هزار تومان گذشت، بازارهای مالی ازجمله بورس و بازار سرمایه نیز با بازار ارز همسو شده و رشد قابل‌توجهی را تجربه کردند، به‌طوری که شاخص کل بورس از ابتدای سال تا پایان مردادماه ۳۵.۵ درصد رشد یافت. درواقع با افزایش نرخ دلار، موتور رشد بورس نیز روشن شد؛ اما تحلیلگران بازار سرمایه بر این باور بودند که با توجه به تشدید تحریم‌های آمریکا علیه ایران در آبان‌ماه سال ۹۷، پیش‌بینی ادامه روند روبه‌رشد شاخص در بازار سرمایه را نمی‌توان با قطعیت اعلام کرد، چرا که قطعا عوامل و متغیرهای کلان اقتصادی دیگری نیز بر رشد یا افت شاخص بورس تاثیرگذار خواهد بود. به هر حال شاخص بورس در آخرین ماه سال ۹۷ با ۸۵ درصد رشد نسبت به ابتدای سال، از ۹۶ هزار و ۲۹۰ واحد به ۱۷۸ هزار و ۶۵۹ واحد رسید.
غولهای تاثیرگذار در بورس
میزان عرضه و قیمت سهام شرکت‌های حاضر در بورس ملاک رشد یا کاهش شاخص کل بورس است. در حال حاضر و براساس آمار سازمان بورس اوراق بهادار تهران، ۳۰ شرکت بزرگ در بخش‌های مختلف فلزات اساسی، محصولات پتروشیمی، کانه‌‌‌های فلزی و فرآورده‌های نفتی سهام خود را در بورس عرضه می‌کنند که به‌نوعی می‌توان این شرکت‌ها را غولهای حاضر در بورس دانست. این ۳۰ شرکت بزرگ سهم ۵۸ درصدی از کل معاملات بازار سرمایه را به خود اختصاص داده‌اند. البته سهام شرکت‌های خرد نیز در بازار سرمایه عرضه میشود اما غولهای بورس معمولا به‌واسطه میزان سهام قابل عرضه و ارزش سهام در بازار سرمایه، تاثیر به‌سزایی در صعود یا نزول شاخص کل بورس می‌گذارند. براساس آخرین اطلاعات ارائه‌شده از سازمان بورس و اوراق بهادار، شرکت فولاد مبارکه اصفهان، صنایع پتروشیمی خلیج‌فارس، صنایع معدنی گل‌گهر، صنایع مس ایران و پتروشیمی پارس به ترتیب و براساس ارزش بازار در ردیف یک تا پنج ۳۰ شرکت بزرگ حاضر در بورس قرار دارند. قیمت سهام شرکت‌های حاضر در بورس اهمیت فراوانی برای سرمایه‌گذاران بورسی دارد، به این معنا که با رشد شاخص بورس، سرمایه‌گذاران سود قابل‌قبولی کسب می‌کنند و در نتیجه قیمت سهام عرضه‌شده در بورس افزایش می‌یابد. اما در صورت زیان‌ده بودن شرکت‌ها، شاخص کل ریزش کرده و در نتیجه قیمت سهام نیز کاهش می‌یابد.
طبق قانون بین‌المللی بازار سرمایه، ارزش سهام شرکت‌ها معمولا متاثر از عوامل و متغیرهای کلان اقتصادی مانند نرخ ارز، بهره، مالیات، حامل‌های انرژی و تعرفه‌های تجاری است، اما در ایران علاوه‌بر این متغیرها، مسائل و جریانات سیاسی نیز بر حرکت بازار سرمایه و نوسان شاخص کل و قیمت سهام تاثیر می‌گذارد. به‌عبارت دیگر با بررسی علل مربوط به رشد شاخص بورس بدون در نظر گرفتن جریانات سیاسی در کشور، نتیجه قابل‌قبولی به دست نمی‌آید. از سوی دیگر شرکت‌های حاضر در بورس آخرین وضعیت اقتصادی و تحولات رخ‌داده درون شرکت را به‌صورت گزارشهای میان‌دوره‌ای که نشان‌دهنده سود و زیان، گزارش عملکرد هیات‌مدیره، گزارش افزایش یا کاهش سرمایه و گزارش تولید ماهانه را در قالب گزارشهای سه‌ماهه، ۶ ماهه، ۹ ماهه و ۱۲ ماهه منتشر می‌کنند. بر این اساس می‌توان وضعیت مالی شرکت، میزان سود یا زیان کسب‌شده، سهام فروخته‌شده و سایر اطلاعات مالی شرکت را رصد کرد و مورد تحلیل قرار داد.
ثبات اقتصادی؛ لازمه رشد شاخص بورس
همایون دارابی، کارشناس بازار سرمایه دلایل متعددی را در رشد شاخص بورس طی پنج‌ماه گذشته موثر می‌داند و می‌گوید: «کاهش و ثبات نرخ ارز از ابتدای سال جاری تاکنون از یک‌سو و رکود حاکم بر بازار مسکن از سوی دیگر، باعث شده نقدینگی وارد بازار سرمایه شود. درواقع با کاهش سوددهی بازارهای موازی و افزایش ریسک معامله در بازارهایی مانند مسکن و ارز، جذابیت ورود به بازار بورس برای صاحبان سرمایه افزایش یافته است. آرامش نسبی که در فضای سیاسی کشور به‌دنبال استعفای بولتون و رایزنی‌های مکرون ایجاد شده است، از شدت تنش‌های سیاسی و در نتیجه از هیجان بازارهای مالی کشور کاسته است. علاوه‌بر این، پس از آنکه جنگ اقتصادی میان آمریکا و چین اندکی کمرنگ شد، گزارشهای مثبتی از بهای نفت، فلزات و سنگ‌آهن در بازارهای جهانی منتشر شد. همین امر قیمت سهام شرکت‌های بزرگ و فعال در حوزه صنایع معدنی، فرآورده‌های نفتی و صنایع فلزی را افزایش داد و در نتیجه شاخص کل روند صعودی به خود گرفت.
رشد شاخص بورس، دورنمای اقتصادی شرکت‌های بزرگ را در مسیر مثبت نشان میدهد و همین امر زمینه ورود بیش از پیش نقدینگی را به بازار سرمایه فراهم کرد. با وجود این پیش‌بینی وضعیت آتی بازار سرمایه کاملا منوط به ادامه این روند و استمرار ثبات در اقتصاد کلان کشور است تا نقدینگی در بازار سرمایه همچنان باقی بماند. ناگفته نماند برای پیش‌بینی وضعیت بازار سرمایه در ۶ ماهه دوم سال باید منتظر گزارشهای مالی شرکت‌های حاضر در بورس باشیم. درواقع گزارشهای مالی شرکت‌ها که هفته آینده منتشر میشود، دو برداشت متفاوت را از آینده بازار سرمایه پیش‌رو قرار میدهد؛ نخست اینکه اگر آن‌دست از شرکت‌هایی که قیمت سهام‌شان در ۶ ماه اول سال افزایش یافته است، در گزارشهای مالی خود سودآوری داشته باشند، بی‌تردید در ۶ ماه دوم، قیمت سهام‌شان تثبیت و به سمت رشد و فروش بیشتر حرکت می‌کنند. اما اگر سودآوری شرکت‌ها طبق گزارشهای مالی، متناسب با افزایش قیمت سهام نباشد، شرکت‌ها ناچار به اصلاح و بازگشت قیمت خواهد شد.»
