به گزارش بخش اقتصادی سایت خبرهای فوری، رامین گلستانه، استاد دانشگاه و پژوهشگر اقتصاد مقاومتی ضمن تبیین جایگاه یارانه در کشورها و اهداف اصلی آن بیان کرد: در سال ۸۷ تا ۸۹ بحثی مطرح شد که ۸۰ درصد یارانه پرداختی دولت به مردم، به کمتر از ۲۰ تا ۳۰ درصد از مردم یا جامعه هدف تعلق می گرفت، همین امر منجر شد با تحولی عظیم طرح هدفمندی یارانه ها به میان آمده و عملیاتی شود.
او افزود: این طرح با رویکرد افزایش عدالت اقتصادی و اصلاح الگوی مصرف در آذر ۸۹ به مسیر اجرا در آمد. برنامه به این ترتیب بود که یارانه ۱۶ قلم کالا در فاصله زمانی ۵ سال حذف شود و درآمد حاصل از این طرح به صورت ۵۰ درصد نقدی به مردم، ۳۰ درصد پرداخت یارانه به بخش تولید و ۲۰ درصد هم به بخش دولتی عملیاتی شود. اقلامی نظیر بنزین، گاز مایع، نفت، روغن و برنج جز ۱۶ قلم کالای مذکور بود.
سهم افراد، تولید و دولت از درآمدهای هدفمند سازی یارانه ها چقدر است؟
گلستانه بیان کرد: متاسفانه ۳۰ درصد یارانه ای که باید به بخش تولید و صنعت تعلق می گرفت به ۲ درصد کاهش پیدا کرد. این درحالی است که در سال ۹۲ سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی تاکید می کند دولت ها باید از ظرفیت هدفمندسازی یارانه ها برای افزایش اشتغال، بهره وری و ارتقا شاخص های عدالت اجتماعی استفاده کنند.
این کارشناس اقتصادی تاکید کرد: همچنین در برنامه ششم توسعه هم به آن اشاره شده است. اما در بخش صنعت و تولید آنطور که باید انجام می شد یارانه ای قابل توجهی تخصیص داده نشد و حتی جایی که به بخش تولید مانند خودروسازی ها یارانه پرداخت شد نتیجه ایجاد انحصار و کاهش رقابت پذیری در بازار شد.
او افزود: همچنین پرداخت یارانه در برخی موارد مانند صنایع بالا دستی منجر به افزایش خام فروشی هم شد.
گلستانه تصریح کرد: اما در صورتی که یارانه تولید باید در ۳ محور به بخش صنعت پرداخت شود، یک بخش بیانگر این است که یارانه صرف تحقیق و توسعه، پیشرفت تکنولوژی ان صنعت شود، محور بعدی نیز عنوانگر این موضوع است که یارانه نباید همیشگی به بخش تولید پرداخت شود و زمان بندی آن باید محدود باشد و محور سوم نیز بیانگر این است که پرداخت یارانه به بخش تولید باید روند نزولی پیدا کند.
این استاد دانشگاه می گوید: به عبارتی زمانی که یک واحد تولیدی از آب و گل در آمده و به مرحله سوددهی رسیده است پرداخت یارانه کاهش پیدا کرده و دولت به سراغ واحدهای تولیدی نوپای دیگری برای تخصیص یارانه برود.
سالیانه ۴۰ هزار میلیارد تومان یارانه نقدی به مردم پرداخت میشود / ۴۵ هزار تومان برای هر ۲ قشر (مرفه و آسیب پذیر) کارساز نیست
او گفت: البته دلیل عدم تحقق تقسیم بندی ها پرداخت یارانه ها یک دلیل بسیار مهمی را هم دارد که منابع درآمدی یارانه ها محدود است. از سال ۱۳۸۹ تا به امروز هر نفر ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومان یارانه می گیرد که برای دولت در مجموع عددی بین ۳ تا ۴ هزار میلیارد تومان است.در سال بالع بر ۴۰ هزار میلیارد تومان می شود.
این استاد دانشگاه تصریح کرد: ایرادی که به عملکرد دولت وارد می شود این است که عدالت لزوما به معنای مساوات بین عموم جامعه نیست، هم اکنون طرحی را که دولت پیاده سازی کرده است این امر را بیان می کند که به مساوات به همه یک رقمی را پرداخت کند.
گلستانه ادامه داد: در صورتی که هدف اصلی پرداخت یارانه ها کمک به قشر آسیب پذیر جامعه بود تا اقشاری که کم ترین برخوردی را از امکانات اقتصادی جامعه دارند به نوعی حمایت کرد. البته به این معنا نیست که به همه یارانه پرداخت نشود بلکه به اقشاری که در آمد کمتری دارند یارانه نقدی بیشتری تعلق بگیرد.
این اقتصاددان بیان کرد: اما متاسفانه هم اکنون با دریافت ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومان توسط هر فرد به واقع نتیجه این هدف خروجی خوبی را ندارد چرا که ۴۵ هزار تومان برای یک فرد مرفه اصلا قابل توجه نیست و از آن طرف برای فردی کم تر برخوردار هم با توجه به تورم هیچ دردی را دوا نمی کند. به نظر می رسد بهینه شدن پرداخت یارانه امری ضروریست به طور مثال برای خانواده کم تر برخوردار که تحت پوشش سازمان های حمایتی است باید رقم بالاتری در نظر گرفته شود تا در مجموع پرداختی به خانواده آن ها بتواند به مخارج یک زندگی کمک کند. مقصود حذف یارانه های نقدی نیست بلکه بهینه شد و جلوگیری از هدر رفت این منابع است.
او تشریح کرد: باید توجه داشت که پرداخت یارانه ۴۵ هزار تومان در سال ۸۸ با پرداخت این رقم در امسال بسیار متفاوت است چرا که تورم ایجاد شده ارزش این رقم را بسیار کاسته است.از طرفی مردم از این رقم راضی نمی شوند و از طرفی هم برای دولت ها هزینه های زیادی را ایجاد می کند. حال باید دید چه باید کرد!؟
گلستانه می گوید: این بین ۲ رویکرد برای افزایش رفاه اجتماعی وجود دارد افزایش درآمدها و کاهش هزینه ها از جمله این موارد است. اما برای افزایش درآمد پرداخت مستقیم یارانه نقدی روش مناسبی نیست چراکه منجر به افزایش نقدینگی و افزایش بازارهای ثانویه می شود.
او با اشاره به عملکرد ناقص دولت ها در بخش یارانه ها گفت: رویکرد دوم این موضوع را بیان می کند که اگر آن ۳۰ درصد سهم یارانه ای که دولت موظف به پرداخت آن به بخش تولید بود به درستی به جامعه تولیدکننده می رسید هزینه خرید اقلام اساسی در بازارها بشدت کاهش پیدا می کرد و ما شاهد افزایش روز به روز قیمت تمام شده کالاها نبودیم.
گلستانه بیان می کند: ۷۷ میلیون نفر در ماه یارانه دریافت می کنند که متاسفانه جز تحمیل هزینه های هنگفت به دولت و تاثیر منفی بر جو نقدینگی، جامعه را راضی نمی کند. این ۴۰ هزار میلیارد تومان پرداخت یارانه ای که به صورت نقدی به مردم پرداخت می شود اگر به صورت سهام در بازارها در اختیار مردم قرار می‌گرفت قطعا بازدهی بسیار مطلوب تری را به دنبال داشت.
