پازوکی، اقتصاددان در گفت‌وگو با خبرهای فوری مهم: برنامه هفتم توسعه قرار بود از ابتدای سال ۱۴۰۲ اجرا شود اما هنوز تصویب نشده و به نظر من فقط یک سندی است که دولت‌ها بگویند ما برنامه داریم. درحالیکه ما در برنامه توسعه باید مشکلات اساسی مثل محیط زیست، بحران صندوق‌های بازنشستگی و … را مورد بررسی قرار دهیم، اما در این برنامه اصلا اشاره‌ای به محیط زیست نشده است.
به گزارش بخش اقتصادی سایت خبرمهم، مهدی پازوکی، اقتصاددان در گفت‌وگو با مطهره حیدری، خبرنگار گروه رسانه‌ای خبرهای فوری مهم نسبت به برنامه هفتم توسعه گفت: در‌خصوص برنامه هفتم توسعه باید گفت کشور ما نیاز دارد به یک برنامه‌ریزی توسعه. در‌حال حاضر مشکلی وجود دارد که سیاستمداران و راهبران این برنامه، اعتقادی به توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ندارند و توسعه را یک مفهوم غربی می‌دانند در حالیکه توسعه یک علم است یعنی الان در همه دپارتمان‌های رشته اقتصاد دانشگاه‌های درجه یک دنیا مثل هاروارد، کمبریج یا آکسفورد و … دپارتمانی تحت عنوان اقتصاد توسعه وجود دارد.
پازوکی در ادامه تاکید کرد: در ایران بنا به تفکر سنتی که وجود دارد توسعه را یک مفهوم غربی و نشانه وابستگی می‌دانند. این تفکر قطعا نمی‌تواند باعث پیشرفت ایران شود برای همین هم در‌حال حاضر ما از کشورهای منطقه عقب افتاده‌ایم. طبق سند چشم انداز ۱۳۸۴ تا ۱۴۰۴ که ۱۸ سال از آن گذشته ما قرار بوده شاگرد اول منطقه آسیای جنوب غربی شویم. اما نه تنها این اتفاق نیفتاد بلکه فاصله ما با کشورهایی مثل امارات متحده عربی، عربستان، ترکیه، آذربایجان و کویت بیشتر هم شده. بنابراین ما در ایران برای رسیدن برنامههای توسعه به مرحله ظهور، نیاز داریم به حاکمیت نظام تدبیر امور، یعنی حکمرانی خوب.
این اقتصاددان تصریح کرد: ولی متاسفانه یک تفکری وجود دارد که معتقد است علم غربی یا شرقی دارد و چون با غرب مخالف است ما از استفاده از تکنولوژی محروم شده‌ایم. به طور مثال در همین برنامه هفتم قرار است نرخ رشد ۸ درصد باشد البته در برنامههای قبلی هم همین بوده، ولی هیچ کدام تحقق پیدا نکرده، چون قرار بر این بوده که یک سوم رشد اقتصادی از طریق بهره‌وری اتفاق بیفتد و این بهره‌وری زمانی اتفاق می‌افتد که قسمت عمده رشد اقتصادی مربوط به تکنولوژی باشد. یعنی ما نیاز به انتقال تکنولوژی داریم. تکنولوژی مجموعه‌ای است مشتمل بر اطلاعات. و دوستان با این مخالف هستند. کشورهای منطقه مثل قطر در سال بالای ۱۱ میلیارد دلار فقط گاز طبیعی مایع «ال‌ان‌جی» صادر می‌کند درحالیکه ما تولید نداریم که حتی یک دلار هم بتوانیم صادر کنیم.
پازوکی گفت: ما به دلیل مخالفت با غرب به جای برقراری ارتباط با شرکت‌های غربی با روسیه و چین ارتباط برقرار می‌کنیم که تکنولوژی خاصی ندارند. یکی از دلایل محبوبیت پوتین در اواخر ۹۰ این بوده که او آزادسازی را در پیش گرفت و در صنعت نفت با کمک شرکت‌های غربی، به دومین صادر کننده نفت در جهان تبدیل شد. البته در‌حال حاضر شرکت‌های غربی به دلیل بحران اوکراین دست از این حمایت‌ها برداشته و از نظر من صنعت نفت روسیه قطعا در آینده دچار بحران خواهد شد و پوتین شکست خواهد خورد.
مهدی پازوکی تاکید کرد: بنابراین ما اگر می‌خواهیم به توسعه برسیم باید اقدامات اساسی را انجام دهیم در حالیکه ما هنوز در ترجمه توسعه مشکل داریم و آن را پیشرفت معنا می‌کنیم که از لحاظ ساختاری کاملا متفاوت هستند. توسعه به معنای development ولی پیشرفت ترجمه لغت progress است. بنابراین توسعه یک علم است. کشورهایی مثل ژاپن، کشورهای اتحادیه اروپا و… توسعه‌یافته هستند زیرا دیگر روش تولیدشان به شکل سنتی نیست. بنابراین با مدیریت سنتی نمی‌توان یک جامعه صنعتی را اداره کرد. به عبارت ساده‌تر جهان مدرن را اندیشه‌های مدرن اداره می‌کند، نه ابزارهای مدرن. به خاطر همین صنعت خودرو با وجود حمایت‌های ۵۰ ساله، همچنان یک صنعت عقب افتاده است. اگر این صنعت با صنعت خودرو ژاپن، آلمان و کره جنوبی همکاری کند قطعا می‌تواند ارزش افزوده بالاتری داشته باشد.
پازوکی افزود: من نوکر غرب نیستم من به عنوان کسی که ۲۰ سال با پول مردم ایران درس خوانده‌ام، نوکر این مردم هستم و اعتقاد عمیق کارشناسی دارم که کشور من امروز نیاز به تکنولوژی دارد. یکی از دلایل دفاع من از سرمایه‌گذاری خارجی این است که این نوع سرمایه‌گذاری با خودش تکنولوژی می‌آورد. ما چرا در نفت عقب افتاده‌ایم؟ چرا قطری که یک سوم استان هرمزگان است امروز از ما پیشی گرفته؟ به دلیل استفاده از تکنولوژی و تعامل با جامعه غرب. می‌بینید که بازی‌های جام جهانی را هم برگزار می‌کند و از این طریق میلیاردها دلار سرمایه بدست می‌آورد درحالیکه ما نمی‌توانیم یک مسابقه بین‌المللی مثل المپیک، جام جهانی و…، خصوصا برای خانم‌ها را برگزار کنیم. پس با این نوع طرز تفکر ایران عقب می‌ماند.
پازوکی تاکید کرد: من به شما اثبات می‌کنم فساد در کشورهای در‌حال توسعه از جمله ایران به مراتب بیشتر از کشورهای توسعه یافته است. فساد در غرب موی افشان یک خانم نیست. آمار فساد را از طریق سرقت، بزهکاری اجتماعی، خشونت نسبت به زنان و کودکان و… اندازه گیری می‌کنیم. در جامعه غرب هم البته فساد است ولی چون سیستم توسعه یافته است حجم فساد محدود است. توزیع درآمد هم به مراتب از ایران عادلانه‌تر است. ایران در‌حال حاضر بهشت دلالان، واسطه‌گران و کلاه‌برداران در زمینه فرار مالیاتی است، چون سیستم سنتی است. بنابراین ما به نظام تدبیر امور نیاز داریم.
مهدی پازوکی تاکید کرد: در برنامه هفتم توسعه با حرف نمی‌شود پیش رفت. اگر قرار است صادرات غیر نفتی ما افزایش یابد ما باید بتوانیم اول با کشورهای منطقه و سپس با جهان تجارت کنیم. سیستم بانکی ما نیز از دنیا ۴۰ سال عقب است. پس اگر قرار بر تجارت است باید مقررات بین‌المللی مثل FATF را بپذیرید.
پازوکی گفت: من امروز مشکلم با مقامات ارشد نظام تصمیم‌گیری کلان اقتصادی کشور است. اگر امروز شرکت‌های آمریکایی بیایند در ایران، خصوصا در صنعت نفت ما سرمایه گذاری کنند به نفع ما و به ضرر دشمنان ملت ایران است. ولی این مسئله را آقایان متوجه نیستند. این‌ها باعث عقب ماندگی ما و پیشی گرفتن رقبای منطقه‌ای ما شده و حتی باعث شده میلیاردها دلار پول که باید در این مملکت سرمایه‌گذاری شود از این کشور از طریق ارز خارج شود یعنی به طور مثل حتی ایرانی‌های داخل پول خود را برای خرید خانه در ترکیه، گرجستان و … صرف کنند و در آنجا سرمایه‌گذاری کنند. به عبارتی دلاری که باید با آن در کشور سرمایه‌گذاری می‌شد تبدیل شده به خانه در ترکیه. چون فضای کسب و کار در کشور ایراد دارد و به نوعی داشتن سرمایه در کشور جرم به حساب می‌آید.
مهدی پازوکی تصریح کرد: هیچ کس در کشور نمی‌گوید زنده باد سرمایه دار. البته قطعا کارگر در کشور به روی چشم ما قرار دارد و باید حقوقش به بهترین شکل ممکن پرداخت شود اما به این معنا نیست که کسی سرمایه‌گذاری نکند. این سرمایه‌گذاری به نوعی حمایت از تولید ملی است. اما با مغشوش کردن فضا فقط سرمایه از کشور خارج میشود. عراق در حال حاضر از نفت ماهیانه بالای ۱۱ میلیارد دلار درآمد دارد. اما با‌توجه به جنگ آمریکا و عراق، امروز بزرگترین شریک تجاری عراق، آمریکاست. عراق متوجه شده که باید با دنیا تعامل داشته باشد. زمینه اصلی برنامه توسعه تعامل با جامعه جهانی است ولی ما متاسفانه متوجه این موضوع نیستیم و خودمان را سرگرم شعار مرگ بر آمریکا کردیم و باعث خسران جامعه شدیم.
این اقتصاددان افزود: ایران یک مزیتی دارد که هیچ کدام از کشورهای منطقه ندارند و آن نیروی کار انسانی متخصص است. ما بهترین فارغ التحصیلان را از دانشگاه‌های خارجی و داخلی مثل شریف، شهید پزشکی، تهران، تبریز، اصفهان و مشهد داریم اما از این‌ها استفاده نمی‌شود. ما باید فضای کسب و کار مناسب برای این سرمایه‌ها را ایجاد کنیم که اولین مورد آن ایجاد شفافیت در اقتصاد ایران است. دوم، نیاز به رقابت سالم بین بنگاه‌های اقتصادی دارد و سوم، به از بین بردن انحصار نیاز دارد. ما علی‌رقم شعارهایی که می‌دهیم یک شرکت در حد سامسونگ، ال‌جی نداریم.
پازوکی گفت: من می‌خواهم بگویم اگر می‌خواهیم برنامه در ایران راه بیفتد باید دقت داشته باشیم برنامه چهارم بهترین برنامه بعد از انقلاب بود که روی کاغذ نوشته شده بود اما احمدی‌نژاد برنامه نداشتو برنامه نباید فقط روی کاغذ باشد. این دولت هم برنامه‌ای ندارد. من به عنوان کارشناس اقتصادی نمی‌دانم استراتژی اقتصادی دولت سیزدهم چیست. اگر می‌خواهند با دنیا تعامل داشته باشند باید بدانند که این اتفاق با حرف نمی‌افتد، بلکه باید سیاست خارجی در خدمت توسعه اقتصادی باشد، نه اینکه اقتصاد در گرو سیاست باشد.
این اقتصاددان در ادامه تاکید کرد: بنابراین ما نیاز به تدبیر امور، تعامل با جهان در چارچوب منافع ملت ایران و ارتقای سیاست‌های داخلی داریم. ما باید در اینجا تغییر را بپذیریم و این تغییر به معنای تغییر حکومت نیست بلکه به معنای تغییر دیدگاه‌ها در زمینه رسیدن به توسعه است. ما تنها کشوری هستیم که واحد ملی پولمان وجود ندارد. به همین خاطر ما نیاز داریم به انضباط اقتصادی که شامل انضباط پولی در سیستم بانکی و انضباط مالی در سند بودجه خواهد شد.
پازوکی تصریح کرد: این برنامه قرار بود از ابتدای سال ۱۴۰۲ اجرا شود اما هنوز تصویب نشده و به نظر من فقط یک سندی است که دولت‌ها بگویند ما برنامه داریم. درحالیکه ما در برنامه توسعه باید مشکلات اساسی مثل محیط زیست، بحران صندوق‌های بازنشستگی و … را مورد بررسی قرار دهیم. در حالیکه در این برنامه اصلا اشاره‌ای به محیط زیست نشده است. مدیران اقتصادی امروز کشور را با ۳۰ سال قبل مقایسه کنید که اصلا قابل قیاس نیستند. از نظر من کشور نیاز به تعقل دارد. اگر با مشکلات برخورد علمی و کارشناسی کنیم می‌توانیم آقای منطقه باشیم. دولت باید ضمانت لازم را بدهد تا مردم احساس کنند مملکت برای همه ایرانیان است.
مهدی پازوکی در پایان گفت: من با دانشگاه امام صادق مخالف نیستم با اینکه یک نفر صفر کیلومتر از دانشگاه بیرون بیاد و وزیر، معاون وزیر یا مدیر کل شود مخالف هستم. این شخص ابتدا باید دانش لازم را فرا بگیرد و بعد مدیر یا … شود. به طور مثال همان آقایی که قرار بود سال گذشته با یک میلیون، شغل ایجاد کند نقدینگی را افزایش داد. وقتی تورم ۶۰ درصد است و ۲۰ درصد حقوق را افزایش می‌دهید به ضرر کارگر است. دولت باید با هر سیاستی که نقدینگی را افزایش می‌دهد مقابله کند. هیچ کشوری به اندازه کشور ما دانشگاه ندارد. نمایندگان مجلس در هر شهری رفتند و دانشگاه ساختند در‌حالی که دانشگاه طبق استانداردهای بین‌المللی باید حداقل ۳ دانشکده داشته باشد.
