علیرضا بران
وضعیت این روزهای بازار با توجه به سیاست‌های لحظه‌ای و بدون پشتوانه کارشناسی، متاسفانه دچار سردرگمی و بلاتکلیفی گردیده است، به نوعی نه فروشنده توان انتخاب درست و نه خریدار توان قیمت گذاری صحیح بر روی خودروی خود دارد و تا زمانیکه وضعیت عرضه خودرو و از طرفی بازگشایی واردات به صورت صحیح کارشناسی نگردد، با گذشت زمان بازار خودرو هر روز بلاتکلیف‌تر نسبت به روز قبل خود، به حیات خود ادامه خواهد داد و تداوم این موضوع هم برای تولیدکننده و هم مصرف کننده در انتها ناخوشایند خواهد بود.
به گزارش بخش اقتصادی سایت خبرمهم، یک مسئله که ذهن بنده را مدتی به خود مشغول کرده، توجه به این نکته است که در بازار امروز نه برای خریدار قیمت‌ها توجیه اقتصادی دارد و نه برای تولید کننده قیمت عرضه ؟!! در واقع چه کسی از این خرید و فروش‌ها سود می‌برد؟!!
توجه به همین نکته ساده میتواند تا حدودی مشکل عرضه خودرو و همچنین مشکلات خودروسازان در خصوص زیانده بودن آنان را برطرف نماید، وزارت صمت در موقعیت کنونی صرفا با آزادسازی قیمت‌ها میتواند با تحویل مستقیم خودرو به مصرف کننده، دست سوداگران و واسطه‌ها که تاثیر مستقیمی بر بی ثباتی بازار دارند را در مدت زمان خیلی کوتاهی از بازار جدا نماید؛ البته به این نکته باید توجه داشت که در صورت آزادسازی قیمت‌ها در مقطعی با افزایش قیمت خودرو مواجه می‌شویم ولی در کوتاه مدت با همسانی قیمت کارخانه با بازار عملا مصرف کننده نهایی در بازار خودرو باقی خواهد ماند و واسطه گران به مرور زمان به دلیل نبود اختلاف قیمت و همچنین وجود رانت، از بازار خواهند رفت و از طرفی دیگر با آزادسازی قیمت‌ها، کارخانجات خودروسازی که مدعی زیانده بودن خود در این مقطع زمانی را دارند، با آزادسازی قیمت میتوانند مجددا با افزایش تولید و سودآوری با عرضه بیشتر وارد بازار شوند که این مهم نیز خود تاثیر بسیار مثبتی بر ثبات قیمت خواهد داشت و چه بسا میتواند باعث کاهش قیمت خودرو (نسبت به قیمت‌های امروز بازار آزاد) پس از مدت زمان کوتاهی گردد.
در خصوص بحث واردات ابتدا لازم است یک نگاهی به گذشته و آمارهای قبلی داشته باشیم؛ در اینجا توجه به این جمله نیز خالی از لطف نمی باشد “تجربه گذشته ، چراغ راه آینده می باشد”. آمار واردات خودرو طی سال‌های گذشته از ابتدای سال ۱۳۹۰ تا سال ۱۳۹۷ که واردات با توجه به مسائل پیش آمده در زمان خود، متوقف گردید (که به نظر بنده این یک توفیق اجباری برای صنعت خودروی کشور بوده که در ادامه به آن خواهم پرداخت)، عددی بالغ بر ۴۷۰۰۰۰ دستگاه خودرو طی سال‌های مذکور وارد کشور گردیده است! در همین ابتدا یک سوال در ذهن اکثر دلسوزان این صنعت شکل خواهد گرفت که این مقدار واردات و از طرفی خروج بی رویه و بدون نظر کارشناسی از کشور چه آورده‌ای برای صنعت خودروی ما داشته؟!! جز اینکه که باعث ایجاد اشتغال برای افراد ساکن در سایر کشورها شده‌ایم و از طرفی باعث وابستگی شدید صنعت خودروی ما به بیگانگان گردیده است که سودآوری بسیار بالا و در عین حال زحمت بسیار ناچیز (نسبت به تولید خودرو در کشور) مسبب آن شد؛ که عملا اکثر فعالان حوزه خودرو به سمت صرفا واردات بی رویه بروند و در آخر همه از تولید خودرو و اوضاع آن بی خبر بمانند که نتیجه آن پس از تقریبا ۱۰ سال، تبدیل خودروی پراید از ۷ میلیون به ۲۱۰ میلیون تومان گردید. اگر به تاریخچه صنعت خودرو در کره جنوبی توجه کنیم، مشاهده میکنید شروع صنعت خودروسازی در آن کشور هم زمان با کشور عزیزمان “ایران” می باشد ولی متاسفانه در زمان حال، آنها مشغول صادرات خودروی خود به بازارهای اروپا و آمریکا می باشند و خودروهای تولید خودروسازان داخلی حتی در کشورهای همسایه مانند عراق، افغانستان و سوریه و … نتوانسته مورد قبول واقع شود و بتواند سهمی از بازار آن را به خود اختصاص دهد؛ این میتواند نظر ما را مجددا به واردات بی رویه خودرو به کشور و غافل شدن از صنعت داخلی، معطوف نماید.
با توجه به این مطالب، آزادسازی واردات خودرو بدون نقشه راه (مثل دوره‌های قبل) نه تنها به صنعت خودرو و بازار کمک نمی‌کند چه بسا در بلند مدت میتواند باعث آسیب رسانی بیشتری به صنعت گردد و باعث نابودی صنعت هم بشود!! از طرفی هم نمی‌شود بدون واردات خودرو و ایجاد بازار رقابتی، انتظار پیشرفت صنعت خودرو در ایران را داشته باشیم.
گره کار کجا می باشد، که هم بتوانیم واردات خودرو (بدون آسیب های دوران قبلی) داشته باشیم و هم بتوانیم از تولید داخل حمایت کنیم؟!!
راهکار بسیار ساده می باشد، وزارت صمت میتواند با یک دستورالعملی به تمامی شرکت های تولید کننده خودرو (دقت کنید از کلمه تولید کننده استفاده کردم ، نه صرفا یک شرکت ثبت شود و کار واردات خودرو را انجام دهد) مجوز واردات خودرو با کیفیت و با رنج قیمت مناسب که با تولیدات داخل تداخل نداشته باشد در ازا تولیدخودرو در داخل و عرضه آن به مشتریان، اعطا نماید.
اگر به صورت ساده تر خدمتتان توضیح دهم، صرفا شرکت های خودروساز در قبال تولید خودرو، میتواند ثبت سفارش واردات را انجام دهند، این طرح میتواند فواید ذیل را برای صنعت خودرو و همچنین تنظیم بازار داشته باشد:
با توجه به سودآوری معقول و قابل توجهی که در واردات خودرو می‌باشد، تولید کننده مجاب می گردد جهت استفاده از امتیاز مذکور، تولید خود را افزایش دهد، که با افزایش تولید و نهایتا عرضه خودرو باعث ثبات قیمت و همچنین کاهش قیمت خودروهای تولید داخل گردد. (البته باید آزادسازی قیمت خودروهای تولید داخل را مد نظر قرارداد)
در خصوص تدوین دستورالعمل واردات خودرو، باید به این نکته توجه داشت که صرفا اجازه ورود جهت خودروهای باکیفیت صادر گردد.
در جهت حمایت از تولید داخل، صرفا خودروهای مجوز واردات دریافت نمایند که قیمت آن تداخلی با خودروهای تولید داخل نداشته باشد.
در صورت رفع تحریم های ظالمانه، خودروسازانی که اقدام به انتقال تکنولوژی به داخل کشور و اقدام به تولید آن در داخل کشور نمایند با کاهش مالیات نسبت به حمایت از آنان عمل نماید.(در صورت رفع تحریم ها می‌توانیم با کاهش مالیات تولید خودرو در داخل کشور و افزایش مالیات واردات، تمامی فعالان را به سمت تولید خودروهای با کیفیت روز دنیا در داخل کشور سوق دهیم.)
در انتها مجددا عرض میکنم که راه پیشرفت صنعت خودرو و همچنین ثبات بازار، صرفا ممنوعیت و یا آزادسازی واردات نمی باشد و با تدوین یک دستورالعمل جامع و مدون میشود هرچه سریعتر نسبت به اصلاح وضعیت کنونی و رفع نابسامانی بازار خودرو اقدام نمود.
با آرزوی موفقیت و پیشرفت برای مردم و کشور عزیزمان
