بانک های ایرانی درآمد خود را از چه راهی تهیه میکنند؟

با وجود این که درآمدهای حاصل از ارائه خدمات یا همان کارمزدها، بخش بزرگی از درآمد بانک‌های کشورهای توسعه یافته را تشکیل می‌دهد، اما در ایران سهم ناچیزی از درآمد بانک‌ها دارد. یک کارشناس بانکی با بررسی این موضوع، علت آن را بررسی کرد.

به گزارش بخش اقتصادی سایت خبرمهم، یکی از منابع درآمدی مهم در بانک‌های کشورهای توسعه یافته، کارمزدهای ارائه خدمات است. برای مثال دویچه بانک آلمان در سال ۲۰۲۱، حدود یک سوم از کل درآمد خود را از این طریق کسب کرد. با این وجود، این نوع از درآمدها در نظام بانکداری ایران مورد توجه قرار نگرفته است. بررسی صورت‌های مالی بانک‌های ایرانی نشان می‌دهد که به طور متوسط درآمدهای کارمزدی حدود پنج درصد از مجموع درآمدهای این بانک‌ها را تشکیل می‌دهند رقم بسیار پایینی است.

حجت الله فرزانی، کارشناس بانکی در گفت‌و‌گو با اقتصاد آنلاین به بررسی این موضوع و دلایل آن پرداخت.

بانکداری سنتی؛ عامل کمبود درآمدهای کارمزدی بانک‌ها

فرزانی در ابتدا به بررسی این کمبود در بانکداری ایران پرداخت و گفت: در گذشته، بانک‌های ایران به صورت سنتی اداره می‌شدند و منبع اصلی درآمد آنها، سود تسهیلات و درآمدهای بهره‌ای بود. در آن سال‌ها نه بانک مرکزی و نه خود بانک‌، تمرکز چندانی بر درآمدهای کارمزد محور نداشتند.

وی افزود: از سال ۹۵ و همزمان با به وجود آمدن بحران‌هایی در شبکه بانکی ایران، بانک‌ها به فکر استفاده از درآمدهای غیر بهره‌ای افتادند و به این نوع از منابع درآمدی جذب شدند. با این وجود در حال حاضر، افزایش کارمزد خدمات بانک‌ها، به دلیل شرایط اقتصادی و فرهنگی کشور، در جامعه پذیرفته نیست و رشد ناگهانی آن می‌تواند با اعتراض مردم مواجه شود.

این کارشناس بانکی در ادامه اظهار کرد: به همین دلیل، بانک مرکزی، از سال ۹۵، با رویکرد افزایش درآمد‌های کارمزدی بانک‌ها، این کارمزدها را تعریف کرد و آنها را سالیانه، متناسب با تورم، مسائل اقتصادی و خدمات جدیدی که در بانک‌ها ارئه می‌شوند، افزایش می‌دهد.

وی تصریح کرد: طبیعتا بانک‌ها در قبال خدماتی که ارائه می‌دهند، هزینه‌هایی پرداخت می‌کنند و ضروری است که درآمدهای کارمزد، حداقل هزینه‌های ارائه‌ خدمات را پوشش دهد تا صرفه اقتصادی این فعالیت‌ها برای بانک حفظ شود.

خدمات بانک‌های ایرانی و خارجی تا چه حد متفاوت است

برخی از کارشناسان معتقدند که طبیعی است که بانک‌های خارجی به دلیل کیفیت بالای خدماتی که ارائه می‌دهند، کارمزدهای بیشتری بگیرند. با این وجود فرزانی در این مورد اظهار کرد: در برخی از کشورهای توسعه یافته، از بانک به عنوان سوپر مارکت مالی یاد می‌شود که در آنها، انواع خدمات مالی از جمله سرمایه‌گذاری در سهام ارائه می‌شود. بدون در نظر گرفتن این نوع از بانک‌ها، مجموعه خدماتی که بانک‌های حاضر در شبکه بانکی ایران ارائه می‌دهند، مشابه سایر کشورهای دیگر هست. برای مثال، خدماتی از جمله اهراز هویت مشتریان و انجام نقل و انتقال پول، ابزارهای پرداخت و خدمات مربوط به ایجاد تعهدات، همانند دیگر کشورهای جهان ارائه داده می‌شود.

تاثیر افزایش کارمزدها بر نظام بانکی

فرزانی درمورد تاثیر متعادل شدن درآمدهای کارمزدی بانک‌های ایرانی با جهان، بر فعالیت این بانک‌ها گفت: اگر بانک‌ها بتوانند متناسب با عرف بین‌الملل، این درآمدها را افزایش دهند، به اصلاح نظام بانکی و بهبود شرایط بانک‌ها کمک می‌کند. اما این موضوع که اقتصاد و جامعه ایران، ظرفیت افزایش ناگهانی این کارمزدها را دارد یا نه، محل بحث است. از آنجا که ذی نفعان بانک‌ها، تقریبا کل فضای کشور را پوشش می‌دهند، اعتراض این سطح، نارضایتی در سطح ملی را به دنبال خواهد داشت. بنابراین بانک مرکزی در سال‌های گذشته این کارمزدها را به آرامی افزایش داده است./اقتصادآنلاین