فقرزدایی در بودجه ۱۴۰۱

فقر کلید واژه‌ای که روز گذشته آقای رییسی رییس جمهور در نشست شورای عالی رفاه روی آن تاکید داشت و متذکر شد تا از همان روز باید دست به کار شد تا در ایام شب عید فشار معیشتی در سفره مردم خود را شبیه به فقر نشان ندهد.

به گزارش بخش اقتصادی سایت خبرمهم، رییسی گفت: اصلاح ساختار‌ها و شاخص‌ها نسبت به رسیدگی به فقرا و نیازمندان تقدم رتبی دارد، اما هم‌زمان با اجرای برنامه‌ها و اقدامات بلند مدت و ساختاری باید به شکلی کاملا عزتمندانه به فقرا و نیازمندان نیز رسیدگی کرد و برنامه‌هایی عاجل و فوری برای رفع فقر مطلق داشت.

او به سامانه رفاهی که زیر مجموعه وزارت تعاو کار و رفا اجتماعی قرار دارد نیز اشاره‌ای کرد. به کفته رییس جمهور سامانه اطلاعاتی زیر مجموعه وزارت رفاه باید به روزرسانی شده و در راستای جامعیت اطلاعات آن، با دیگر سامانه‌های اطلاعاتی دستگاه‌های ذیربط یکپارچه و مرتبط شود.

کاهش فقر در مواد مختلفی از قانون برنامه ششم توسعه و هرساله در بندهای مختلف بودجه درج می شود.

به عنوان مثال در تبصره ۱۴ به کاهش فقر با شناسایی دقیق دهک ها و استحقاق پرداخت یارانه اشاره کرده و تاکید می کند تا مسئولان به حذف یارانه پر درآمدها دست به کار شوند. این تبصره سال ها در ماده ۷۹ برنامه ششم نیز گنجانده شده است.

آقای افقه استاد دانشگاه شهید چمران در گفت و گویی به راهکارهای بلند مدت و کوتاه مدت کاهش فقر اشاره کرده است.

 راه حل های کاهش و مقابله با گسترش فقر بسته به شرایط اقتصادی ایران چیست؟

اففه: به طور کلی کشورها برای کاهش فقر از دو روش استفاده می‌کنند که مرسوم ترین آن ایجاد فرصت‌های شغلی است تا سرمایه گذاران بتوانند سرمایه گذاری کنند و از طریق آن افراد صاحب درآمد شوند. برای کسانی هم که در تامین نیازهای معیشتی خود ناتوان هستند، دولت‌ها وظیفه دارند از طریق پرداخت‌های یارانه‌ای سطح فقر را کاهش دهند و با به صورت مطلق از بین ببرند.

جلوگیری از تورم و کمک به افراد زیر خط فقر

 راهکار کوتاه مدت در شرایط موجود موثر خواهد بود؟

افقه: با توجه به شرایط فعلی کشور اینکه بخواهیم تصمیماتی بگیریم که در ۳ هفته باقی مانده به عید بخشی از فقر مردم کاهش پیدا کند کمی دشوار است و اینکه دولت بخواهد فرصت های شغلی مختلفی ایجاد کند امکان پذیر نیست.

بنابراین در این فرصت کوتاه دولت باید از منابعی که منجر به تورم نمی‌شود به افرادی که در سطح یا زیر خط فقر هستند پرداخت‌هایی داشته باشد. به نظر می‌رسد در هفته‌های اخیر دولت توانسته بخشی از تحریم‌ها را دور بزند و از طریق فروش نفت درآمدهای جدیدی کسب کند، به خصوص اینکه در دو سه هفته اخیر قیمت نفت افزایش بی سابقه ای داشته  است؛ به همین دلیل دولت می‌تواند از طریق این درآمدها،  زمینه  پرداخت یارانه های نقدی و غیر نقدی را  به افراد فراهم کند.

غیر از پرداخت یارانه راهکار دیگری فعلا امکان اجرا ندارد؟

افقه: دولت در این فاصله کوتاه راه دیگری برای کاهش میزان فقر ندارد، زیرا مهد فقر نیاز به برنامه‌های بلند مدت دارد. در شرایط فعلی که بسیاری از بخش‌های تولیدی با کاهش خریدار هستند این اقدام دولت می‌تواند زمینه رونق این واحد‌ها را فراهم کند و زمینه اشتغال جدیدی را ایجاد کند.

توانمندسازی افراد برای کاهش فقر در بلند مدت

آقای حجت عبدالملکی وزیر تعاون کار و رفاه اجتماعی بعد از نشست رییس جمهور با شورای عالی رفاه به دو راهکار اساسی تاکید می کند.

او می گوید:  موضوع توانمندسازی افراد برای کاهش فقر مهم است و خیلی از این برنامه‌های توانمندسازی که کمیته امداد خیلی خوب می‌تواند اجرا کند می‌تواند در کوتاه مدت توسعه پیدا کند و در بلند مدت به محور اصلی رفع فقر در کشور تبدیل شود.

وزیر تعاون گفت: پایگاه رفاه ایرانیان وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی متولی است البته در سال‌های اخیر زحماتی کشیده شده است و این پایگاه بخش عمده اطلاعات دهک بندی خانواده‌ها را دارد و لازم است بعضی از پایگاه‌های اطلاعاتی در بقیه قسمت‌های حاکمیت متصل شوند در قوای سه گانه و این موضوع هم  مصوب شد. به عنوان یکی از محور‌های اصلی که همه دستگاه‌ها و همه همکاری لازم را داشته باشند به صورت برخط اطلاعات مورد نیاز را در اختیار این پایگاه قرار دهند که بتوانیم به تفکیک خانوار‌ها براساس کد ملی اطلاعات وضعیت رفاهی خانوار‌ها را داشته باشیم.

نمونه ای از این توانمندسازی ها که در روستاها و شهرهای کوچک می تواند منابع درآمدی خانوارها را افزایش دهد. راه اندازی کسب و کارهای خرد و متوسط با حمایت اولیه دستگاه هاست.

مدیر طرح‌های تجدیدپذیر و بهره وری انرژی وزارت نیرو پیش از این گفته بود افرادی که قابلیت نصب پنل خورشیدی در محل زندگی یا کارگاه خود داشته و می توانند برق تولید کنند. امکان فروش آن به دولت را خواهند داشت.

نصب پنل‌های خورشیدی روی سقف  منازل راهکاری برای رفع فقر

آقای منصور دفتریان رئیس انجمن مهندسی گاز کشور به خبرنگار ما گفت: اگر به مردم روستایی تسهیلات ارزان قیمت پرداخت کنیم تا روی سقف خانه‌هایشان پنل‌های خورشیدی نصب کنند، هم برای آن‌ها درآمدزایی کرده‌ایم و هم خودشان می‌توانند انرژی مورد نیازشان را تامین کنند.

به گفته او، با این روش گاز کمتری برای تامین انرژی نیروگاه‌ها با هدف تامین برق در بخش‌های خانگی مصرف می شود تا انرژی مورد نیاز صنایعی مانند پتروشیمی‌ها نیز تامین شود.

دفتریان می‌گوید، سیاستگذاران ایران نیز باید متناسب با این مسئله، مردم کشور را به ویژه در مناطق روستایی که دسترسی بیشتری به انرژی خورشیدی دارند، ترغیب به تولید انرژی‌های تجدیدپذیر کنند.

رئیس انجمن مهندسی گاز کشور توصیه می‌کند تا نهادهایی مانند بنیاد مستضعفان، کمیته امداد امام خمینی (ره) و حتی آستان قدس رضوی که اکثراً حمایتی محسوب می‌شوند، از موقعیت خاص جغرافیایی کشور که بهره زیادی از انرژی خورشید می‌برد، استفاده کنند و به اقشار ضعیف جامعه تسهیلات ارزان قیمت بدهند یا خودشان مستقیماً روی سقف خانه‌های آن‌ها پنل‌های خورشیدی را نصب کنند تا به صورت همزمان هم برای این اقشار درآمد ایجاد شود و هم مشکل ناترازی تولید و مصرف انرژی کشور کاهش یابد.

طبق پیش‌بینی یک موسسه بانکداری و خدمات مالی آمریکایی به نام گلدمن ساکس، تا سال ۲۰۳۰ حدود ۱۶ هزار میلیارد دلار در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر سرمایه گذاری خواهد شد.

در ایران نیز تجربه‌های موفقی از این نوع توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر وجود دارد؛ مانند روستای چاه نسر از توابع نیشابور در استان خراسان رضوی که به علت مواجهه با خشکسالی، در دامداری و کشاورزی متضرر شده بودند؛ اما با نصب پنل‌های خورشیدی روی سقف منازل، اقتصاد خانوارهای آن متحول شد.

بررسی بودجه سال آتی در مجلس نیز یکی از راهکارهای دقیق برای سیاست گذاری جهت کاهش فقر است. تاکید بر حمایت از اقشار آسیب پذیر و همچنین ایجاد عدالت اجتماعی و اقتصادی این روزها زیر دست جراحان بهارستانی است./باشگاه خبرنگاران