کلیات بودجه تصویب شده و حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی روز به روز جدی‌تر میشود و فعلا صدای انتقادها و هشدارهای کارشناسان به جایی نرسیده است . دولت مدعی است که با حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی و تخصیص آن به دهک های پایین از طریق یارنه نقدی و کارت های الکترونیکی ، وضع معیشت مردم را بهتر خواهد کرد .
به گزارش بخش اقتصادی سایت خبرمهم، اما این فقط پوسته ماجراست ، نکته اصلی همان است که نیکزاد نایب رییس مجلس فاش گویی کرد : «واقعیت این است که امکان ادامه تخصیص ارز ترجیجی برای واردات کالاهای اساسی وجود ندارد چون دولت چنین درامدی ندارد».
این اضطرار موجب شده تا بهارستانی ها ، وادار یا مجاب شوند که «جراحی بزرگ » اقتصادی و خونریزی ها و طبیعتا ، خطرات و مخاطرات آن همانند پیامدهای امنیتی احتمالی را بپذیرند و سنگینی انگشت اتهام مردم و منتقدان را در بحران اجرایی احتمالی بعد از حذف یارانه ها و جهش قیمت ها را به دلیل تصویب پیشنهاد دولت ، به جان بخرند.
در این میان ، برخی هنوز امیدوارند نمایندگان مجلس با خواسته پر ریسک دولت تن ندهند تا حذف ارز ترجیحی پشت سد بهارستان بماند اما سید محمدرضا میرتاج‌الدینی عضو کمیسیون تلفیق بودجه ۱۴۰۱ می‌گوید:حذف ارز ترجیحی، به مرحله اجتناب‌ناپذیر رسیده است.
او نیز همانند نیکزاد نایب رییس مجلس به ناچار بودن دولت و محلس اشاره می کند و البته ، غیرمستقیم تر ، توضیح می دهد: اگر دولت در همان حد نیاز ارز ترجیحی ، درآمد ارزی نداشته باشد باید ارز را از بازار آزاد بخرد و همین خرید باعث افزایش حجم نقدینگی میشود و در نهایت تورم افزایش پیدا می‌کند.
میرتاج‌الدینی که چندین دوره در مجلس حضور داشته و تجربه کار در بدنه دولت را نیز دارد ، تاکید می کند: تجربه مجلس‌های دیگر نشان از این دارد که لایحه بودجه ارائه شده توسط دولت، دچار تغییرات زیادی در مجلس نمی شود و نهایتا ۵ یا ۶ درصد لایحه بودجه تا زمان تصویب تغییر می کند.
نایب رییس کمیسیون برنامه بودجه و عضو کمیسیون تلفیق بودجه ۱۴۰۱ را در ادامه می‌خوانید:
رئیسی در دفاع از کلیات لایحه بودجه چگونه ارزیابی می‌کنید؟
آقای رئیسی دوبار درباره بودجه صحبت کرد. بار اول زمانی بود که بودجه را تحویل داد و دفعه دوم زمان دفاع از کلیات بودجه بود که برای نمایندگان، مسائل چالشی مانند حذف ارز ترجیحی و اصلاح فرآیند پرداخت یارانه‌ها پیش آمده بود را توضیح دادند.
صاحب نظران معتقدند که انتقادات مجلس به دولت بیشتر از گذشته شده ، این ارزیابی را واقع بینانه می دانید؟
نه به این صورت نیست. مجلس یک رویکردی مشخص دارد. مجلس زبان مردم است و به دنبال مطالبات مردم قدم برمی‌دارد و برای پیگیری مطالبات رویکرد او بیشتر توجه به دستگاه‌های اجرایی است. مجلس مطالبات را پیگیری می‌کند و اگر به نتیجه نرسد انتقاد می‌کند و این روند به معنای انتقاد به دولت نیست.
البته در این میان ممکن است نماینده‌ای در حوزه انتخابیه خود درخواست از مسائل اجرایی و پروژه‌ای داشته باشد که اجرا نمی‌شود و انتقاد خود را به دولت مطرح می‌کند اما در تمامی دوره‌ها این فضای طبیعی وجود داشته است.
با توجه به فضای فعلی مجلس و انتقادهایی که به کلیات لایحه بودجه وارد شده، تا چه حد ممکن است که بودجه تغییر کند؟
تجربه ثابت کرده که تمامی اصلاحاتی و تغییراتی که در بودجه صورت می‌گیرد تنها ۵ یا ۶ درصد تغییر در آن بودجه محسوب میشود چرا که یک چارچوب برنامه‌ای دارد و کارشناسان سازمان برنامه و بودجه در این ساختار بودجه را برای هر سال تنظیم می‌کنند و مجموعه‌ای از مصارف و منابع است. این منابع و مصارف مشخص و روشن است و تنها چند درصد امکان جابه‌جایی و بالا و پایین شدن آن وجود دارد. در بخش مصرفی‌ها، ضروری‌ها را بیان می‌کنند و در منابع آن چه در طول سال امکان تحقق آن باشد را در لایحه مطرح می‌کنند. لایحه بودجه ۱۴۰۱ با ۵ یا ۶ درصد تغییر تصویب می شود.
پس ارز ۴۲۰۰ تومانی نیز حذف خواهد شد…
اولا حذف ارز ترجیحی به معنای حذف یارانه‌ها نیست بلکه به معنای مستقیم کردن یارانه‌ها است. یارانه‌های پنهان در قالب سوبسید را آشکار می‌کند مثلا در دارو این فرآیند ادامه داشته باشد ۹۰ هزار میلیارد تومان یارانه پنهان است و از طریق سازمان‌های بیمه آشکار میشود و بحث حذف ارز ترجیحی، فرماندهی یارانه‌ها است که به مرحله اجتناب‌ناپذیر رسیده است. کاری که دولت قبلی باید انجام می‌داد و این کار را انجام نداد و حالا ۸ سال روی هم انباشت شده و به مرحله‌ای رسیده است که کارشناسان اقتصادی می‌گویند باید حذف ارز را انجام داد چرا که تبعات منفی بسیاری برای اقتصاد کشور دارد از جمله، اگر دولت در همان حد نیاز ارز ترجیحی ، درآمد ارزی نداشته باشد باید ارز را از بازار آزاد بخرد و همین خرید باعث افزایش حجم نقدینگی میشود و در نهایت تورم افزایش پیدا می‌کند. مجلس با یک شرط موافقت می‌کند این که مابه‌ازای حذف ترجیحی از معیشت و قدرت خرید مردم حمایت شود. به این معنا که در قالب یارانه کالایی به صورت کارت اعتباری در اختیار یارانه‌بگیران قرار دهد و تغییر قیمت‌ها از این طریق جبران شود.
اما بسیاری از کارشناسان و صاحب‌نظران بر این باورند که همین روند باعث گرانی و تورم بالاتری از حالا شکل بگیرد و روند افزایش قیمت‌ها متوقف نشود…
اگر مابه‌ازای یارانه کالایی و مستقیم را داشته باشیم و مردم ببینند ارز ترجیحی که بستری برای فساد است حذف میشود و از آن طرف یارانه مستقیم به آنها تعلق می‌گیرد، مردم با این فرآیند همراهی می‌کنند همان طور که در هدفمندی یارانه‌ها به همین شکل شد با این تفاوت که به جای یارانه نقدی یارانه کالایی به مردم تعلق می‌گیرد.
مجلس به چه شکلی پیگیر این مسئله است؟
مجلس نظرات خود را کامل خواهد داد و بحث‌ها و گفت‌وگوها در مجلس بر همین موضوع است.
ضعف‌ها و نقطه قوت لایحه بودجه را چه می‌دانید؟
تا کنون کلیات بودجه بررسی شده و از چند روز آینده وارد تبصره‌ها و احکام خواهیم شد. این که دولت نخواسته بودجه تورم زا باشد و رشد اقتصادی را ۸ درصد درنظر گرفته و اقداماتی از این دست از جمله نقاط مثبت آن است و نقاط ضعفی مانند پروژه‌های نیمه تمام از سالی به سالی دیگر منتقل میشود اما باید برای آن نیز برنامه داشت.
