مهمان ارجمند این هفته برنامه دستخط متولد ۱۳۳۵ و فرزند یکی از شهدای شناخته شده نهضت انقلاب اسلامی است. یکی از نمایندگان پرسابقه مجلس شورای اسلامی، به ویژه از نمایندگان عضو کمیسیون‌های اقتصادی که در فصل بودجه از ایشان زیاد شنیده‌ایم و خبر‌های بکر و تازه را از کمیسیون تلفیق به شما ارائه کرده‌اند. حرف‌های گفتنی هم از وضعیت اقتصاد الآن دارند، هم از گذشته و آینده برای ما خواهند گفت، به ویژه از پدر بزرگوارشان و خاطراتی که دارند و همچنین آینده پیش روی اقتصاد ایران و شرایط اقتصادی که ما داریم.
به گزارش بخش اقتصادی سایت خبرمهم، در خدمت جناب آقای محمد مهدی مفتح هستیم. سخنگوی کمیسیون برنامه و بودجه و محاسبات مجلس شورای اسلامی و فرزند ارشد شهید مفتح عزیز که برای همه ما آشناست و البته من اول عرایضم به برخی از سوابق ایشان هم اشاره کردم.
آقا سلام. خیلی خوش آمدید.
بنده هم خدمت حضرتعالی و بینندگان خوب برنامه شما عرض سلام دارم.
آقای مفتح از مجلس چه خبر؟
سلامتی شما، مجلس طبق روال خودش مشغول بررسی طرح‌ها و لوایح است. به حمدالله با دوستان عزیزی که در این دوره وارد مجلس شدند، دوستان‌خوب، انقلابی و فعال، الحمدالله رونق و نشاطی در بررسی طرح‌ها و لوایح در مجلس دیده میشود و ویژگی مهم این مجلس این است که تعداد جوانان نماینده به میزان قابل توجهی نسبت به مجالس قبلی رشد دارد و از طرفی جوان بودن و تجربیات، در بعضی موارد برخی از دوستان که خیلی وارد بحث‌های اجرایی نبودند، تجربه کم دوستان ما در مجلس، هم آن جوان بودنش یک نقطه قوت است و هم آن تجربه بیشتری که برای کار قانونگذاری نیاز است، ایجاب می‌کند که رسیدگی‌ها در کمیسیون، بررسی‌ها و چکش کاری‌ها بیشتر شود.
امیدواریم که با وضعیت فعلی و استقرار جناب آقای دکتر رئیسی در سمت ریاست جمهوری، شاهد فعالیت و خروجی بیشتر و کارشناسانه‌تر مجلس باشیم؛ یعنی دولت به کمک مجلس بیاید، کارشناسان دولت واقعاً در بررسی لوایح یا حتی طرح‌ها که نماینده دولت در کمیسیون شرکت می‌کند، مجلس و دولت با همدیگر کمک کنند قوانینی که تصویب میشود، قوانین راهگشایی در کشور باشد.
یک کاری هم که آقای دکتر قالیباف در دوره یازدهم مجلس شروع کرده‌اند، جلسات مستمرشان با رؤسای کمیسیون‌ها است که فکر می‌کنم این موضوع به هماهنگی‌های بیشتر کمک می‌کند؟
بله. واقعاً آقای دکتر قالیباف وقت زیادی در مجلس می‌گذارد. همانطور که گفتید من چندین دوره سابقه نمایندگی در مجلس و کار کردن با رؤسای مختلف در مجلس دارم. ویژگی آقای قالیباف که بسیار به چشم می‌خورد، وقت گذاشتن برای کار‌های مجلس است.
آقای مفتح، اوضاع اقتصادی خیلی اوضاع خوبی نیست، بالاخره بخشی از آن باقی مانده از دولت قبل است، ولی الان هم به خصوص نوسانات قیمتی که شاهد هستیم، مردم را اذیت می‌کند و حداقل اینکه الان دولت دارد تلاشش را می‌کند، این دیده میشود که دولت دارد تلاشش را می‌کند، اما خیلی نتیجه‌ای ندارد، دوباره قیمت‌ها بالا می‌رود یعنی مردم برخی چیز‌هایی را که می‌خواهند به سختی می‌توانند تهیه کنند. تدبیر چیست؟ فکر می‌کنید کجا به ثبات می‌رسد؟ آیا این زمینه خرابی که به این دولت رسیده، همین زمینه واقعاً باقی خواهد ماند و اصلاح نخواهد شد؟
نه، اینکه قطعاً انتظار داریم و این قدرت هم وجود دارد و خداوند هم ان شاءالله به دولت کمک خواهد کرد که بتواند این مشکلات را رفع کند. بحث، سرعت و زمانی است که این کار انجام شود. مردم بسیار در زندگیشان سخت می‌گذرد. گران شدن قیمت‌ها، دستمزد‌ها آنچنان نسبت به قیمت‌های کالا‌ها افزایش پیدا نکرده است، حالا بیکاری هم که جای خود دارد، آن‌ها اصلاً درآمدی ندارند. در این شرایط زندگی مردم از نظر اقتصادی به سختی می‌گذرد و باید فکری کرد.
ما در کمیسیون‌های مختلف مجلس به دنبال این هستیم، دولت هم به همین ترتیب دارند تلاش می‌کنند. البته فرماندهی این کار با دولت است، یعنی دولت است که اطلاعات را از کل کشور دارد. هر کدام از ما نمایندگان یک گوشه از کشور را می‌بینیم، ولی دولت است که اطلاعات کامل دارد و می‌تواند این کار را به درستی پیش ببرد.
نکته مهم در بحث اقتصادی، زندگی و معیشت مردم، توجه به قواعد اقتصادی کشور است. ما بعضی وقت‌ها احساس می‌کنیم که توجه به این مسائل خیلی وجود ندارد. شما یک کاری انجام می‌دهید، حتماً ۱۰ جا این کار اثر خودش را نشان می‌دهد. ما بعضی وقت‌ها خیلی ساده انگاری می‌کنیم، با یک تصمیمی که یک پارامتر اقتصادی را تحت تأثیر قرار می‌دهد، در ذهن ما است و داریم بررسی می‌کنیم، فکر می‌کنیم این قضیه حل میشود. مثلاً در گوشت و افزایش قیمتی که پیدا کرده است. البته وقتی که آن را بررسی می‌کنیم می‌بینیم آن‌ها هم به علت نبودن خوراک دام دارند دام‌هایشان را زودتر به کشتار می‌برند. حتماً در اصل مطلب به ضرر خواهد بود، چون ما داریم دام‌هایی را که می‌توانند سال‌های بعد تولید مثل کنند و افزایش یابند به کشتارگاه می‌فرستیم، اما از طرف دیگر این باعث افزایش میزان گوشت عرضه شده به بازار میشود. این باید باعث کاهش قیمت شود، اما نمی‌شود.
پارامتر‌های دیگر اقتصادی بر این موضوع تأثیر دارد. آنچه مهم است مجموع و خروجی این معادلات اقتصادی است که بر همدیگر تأثیر می‌گذارند و آنچه خارج میشود. خروجی واقعاً گران بودن است، البته گران فروشی هم وجود دارد، غیر از گرانفروشی، واقعاً گران بودن این محصولات است. قاعدتاً هر کسی که می‌خواهد قیمتی بگذارد نرخ جایگزین هم حساب می‌کند و می‌گوید من محصول و سرمایه‌ام را می‌فروشم و به کشتارگاه می‌برم باید جایگزین شود. جایگزین با چه قیمتی؟ در اینجا به نظر من دولت باید یک فکر اساسی برای استمرار کار‌های اقتصادی کشور مبتنی بر اصول علمی و کارشناسی کند. اگر جایی می‌خواهد کمک کند به درستی کمک کند، به محصولات کشاورزی و دامی، زندگی مردم به درستی و در جای مناسب یارانه بدهد که به هدف اصابت کند. الان ارز ترجیحی ۴۲۰۰ مقداری داده میشود و این خوراک دام جزو آنهاست که این ارز به آن تعلق می‌گیرد، اما در بازار انعکاس و تأثیری ندارد و باعث کاهش قیمتی نمی‌شود.
زمزمه‌هایی می‌آید در مورد ارز ۴۲۰۰ که فقط می‌خواهد برای یکی دو مورد بماند و بقیه حذف میشود. قانون هم همین بوده، یعنی قانونی که دولت قبل اجرا نکرده، پنج ماه استمهال کرده که الان تقریباً به هفت ماه رسیده است و از یک طرف هم نگاه می‌کنیم، یکی از وزرای دولت قبل می‌گفت که در همین ارز ۴۲۰۰ تومانی بالغ بر ۱۰ هزار میلیارد تومان رانتخواری صورت گرفته است، وقتی می‌بینیم واقعاً به مردم سودی نمی‌رسد. از یک طرف هم مخاطراتی دارد که وقتی زمزمه آن به عملیاتی شدن بخواهد برسد، باید فکری کرد که بازار روانی آن به مردم فشار نیاورد و از طرف دیگر، آن رانت‌خواران قطعاً در فضای رسانه‌ای عملیات شدید خواهند کرد. به نظر شما برای این موضوع باید چه فکری کرد؟
به نظر من، آنچه که مهم است و در وهله اول باید به آن توجه داشت این است که اقتصادمان در یک مسیر درستی حرکت نمی‌کند. ما در اقتصاد یک سری مشکل داریم، همه کشور‌ها این را دارند، ولی برای حل مشکل اقدام می‌کنند. اولاً وقتی می‌خواهند برای حل مشکل اقدامی داشته باشند، آن راهکاری که می‌گیرند تمام اطراف قضیه به آن راهکار توجه دارند و در عمل وفادارند، کاری که آن را خنثی کند انجام نمی‌دهند. متأسفانه یکی از مشکلاتی که ما داریم این است. در روزنامه‌ها زیاد برخورد داشته‌ایم و در اخبار می‌بینیم، بعضاً مسئولان بلندپایه کشور در سنوات قبل حتی دستگیر شده و حکم زندان گرفته‌اند، به دلیل اینکه یا عامدانه یا غیرعمد در کارشان دقت نکرده‌اند، ولی مشکل در کشور ایجاد شده است.
آنچه که باید به آن توجه شود این است که ما به اصول علمی حاکم بر علم اقتصاد توجه کنیم. ما یک هدفی را دنبال می‌کنیم و بدون اینکه بتوانیم مسیری را که به آن هدف می‌رسد به درستی تشخیص دهیم، بعضاً ساده‌لوحانه یکسری اقدامات را انجام می‌دهیم.
