بازار‌های مالی چشم انتظار رئیس جدید بانک مرکزی؟/ صعود دسته جمعی نرخ ارز، طلا و بورس

به گزارش بخش اقتصادی سایت خبرمهم، امروز ۶ شهریورماه ۱۴۰۰ کابینه رئیسی اولین شنبه کاری خود را شروع کرد. البته وزیران تایید صلاحیت شده از روز پنج شنبه در محل کارشان مستقر شدند و وعده‌هایی را برای ساماندهی به اوضاع کشور، به ملت ایران دادند. تنها نهادی که در دولت سیزدهم هنوز با مدیر قبلی مدیریت می شود، بانک مرکزی است. در حال حاضر این بانک با مدیریت اکبر کمیجانی که حکم آن به دولت پیش برمی گردد، اداره می‌شود. با این وضعیت بازار ارز، بورس و طلا و سکه همواره نوسان دارد.حالا با گذشت ۲ روز از مستقر شدن کابینه دولت سیزدهم بدون رئیس بانک مرکزی، قیمت سکه ۲۱۰ هزار تومان  افزایش قیمت داشته و دلار ۲۸ هزار تومان را رد کرده است. به همین منظور خبرنگار باشگاه خبرنگاران جان با مهدی دارابی کارشناس اقتصادی در رابطه با نوسانات بازار ارز، طلا و بورس گفتگو کرد.
مهدی دارابی، کارشناس اقتصادی، در رابطه با نرخ ارز در زمان شروع کار دولت جدید گفت: نرخ ارز به عنوان متغیر تأثیرگذار بر رفتار بازیگران اقتصادی و انتظارات قیمتی جامعه، همراه دغدغه اقشار مختلف جامعه بوده است. با شروع به کار دولت جدید، افزایش قیمت دلار که ریشه در کسری بودجه و رشد نقدینگی در سال‌های گذشته دارد باعث پرسش‌ها و بروز نگرانی‌هایی در این خصوص شده است. به طوری که روز چهارشنبه دولت سیزدهم در اولین واکنش به افزایش نرخ ارز، خبر از گشایش‌هایی در این حوزه داد. برای داشتن تصویری درست از اتفاقات جاری بازار ارز لازم است که روند بلند مدت و بنیادین این نرخ در نظر گرفته شود که تعیین کننده اصلی آن رشد نقدینگی است.
او ادامه داد: با درآمد‌های نفتی اندک فعلی که در نهایت توان تامین ارز کالا‌های اساسی را دارد، رشد نقدینگی تعیین کننده روند نرخ است.  گزارش‌های مرتبط با کسری بودجه بهار ۱۴۰۰ که گویای استفاده ۵۰ هزار میلیارد تومانی دولت از تنخواه بانک مرکزی (چاپ پول) است، رشد نقدینگی بالای ۳۰% کاملا محتمل است. در صورت عدم تغییر معنادار در انتظارات در خصوص بهبود شرایط تحریمی و حصول منابع ارزی ناشی از رانت نفتی، تصمیمات دولت در کنترل رشد نقدینگی، عامل مسلط رفتار نرخ بنیادین ارز خواهد بود. دو کانال رشد نقدینگی، یعنی خلق پول بانک‌ها و کسری بودجه دولت نظاره‌گر تصمیمات دولت‌مردان جدید خواهد بود.
کارشناس اقتصادی درباره افق روشن بازار ارز در دولت جدید اظهار کرد: کنترل خلق اعتبار بانک‌ها امری زمانبر و دشوار است که با توجه رویکرد وزیر اقتصاد، افق روشنی در این خصوص انتظار می‌رود. در صورت هماهنگی رئیس آینده بانک مرکزی با رویکرد آقای خاندوزی، در صورت حمایت هیئت وزیران و حتی مجلس، کاهش رشد نقدینگی از محل خلق پول بانک‌ها دور از انتظار نیست. اما زمانبر بودن و ارتباط این مسأله به دیگر چالش‌های اقتصادی، به نظر نمی‌آید که در کوتاه‌مدت اثری بر کنترل نرخ ارز در کوتاه مدت داشته باشد.
دارابی ادامه داد: مسیر دیگر خلق پول یعنی کسری بودجه، بستگی بر اجرایی شدن یا نشدن نظر رئیس‌جمهور در کنترل مخارج دولت و چاپ پول است. اقدام اخیر رئیس سازمان برنامه و بودجه در خصوص فوق‌العاده ویژه فرهنگیان نشان از جدیت این سازمان مهم در کنترل مخارج دولتی و کسری بودجه دارد.
وی بیان کرد: البته با توجه به هزینه‌های اجتماعی این قبیل اقدامات می‌بایست منتظر بود که در عمل به چه میزان به کنترل کسری عمل می‌شود. انتخاب رئیس کل و نظر او در خصوص پاس کردن چک‌های بی محل دولت از محل کسری بودجه هم به بازار ارز سیگنال خواهد داد. انتخاب رئیس کل معتقد و متعهد به کنترل رشد نقدینگی و مخالف ارزپاشی از دیگر سیگنال‌های بنیادین دولت در کنترل غیر دستوری و شعاری نرخ ارز است. مقاومت رئیس کل آتی در برابر فشار‌ها جهت کاهش نظارت بر منابع و مصارف ارزی که رئیس کل سابق عملکرد نسبتا مناسبی در این باره داشت دیگر عنصر مهم در کنترل انتظارات در بازار ارز خواهد بود.
کارشناس اقتصادی توضیح داد: با این تصویر کلان از نرخ ارز، می‌توان نتیجه گرفت که افزایش این روز‌های نرخ ارز، ریشه در رشد نقدینگی دارد و متاسفانه با احتمال بسیار زیاد رشد بالای نقدینگی، امری اجتناب ناپذیر است. شاهد بر این مدعا آنکه سیگنال رئیس جمهور در خصوص گشایش ارزی در روز چهارشنبه اثر موقتی بر نرخ داشت و مجددا روند افزایش در معاملات غیررسمی را شاهد بودیم. همانطور که نمودار نشان می‌دهد، در ابتدای روز شنبه، ۶ شهریور، نرخ ارز در بازار متشکل با رشد معناداری به کانال ۲۸ هزار تومان وارد شده است. احتمال فراوان در این روز با آغاز فعالیت بازار غیررسمی شاهد نرخ ارز‌های بالاتری خواهیم بود. البته بسته شدن کانال اسکناس هرات هم موثر بوده است، اما این روند افزایش پر قدرت ریشه در رشد نقدینگی و به تبع انتظارات تورمی دارد.
او درباره صادرات نفت گفت: بدون حاصل شدن اتفاقات بنیادین نظیر افزایش صادرات نفت، خبر کاهش تحریم، انتظار کاهش نرخ ارز در روز‌های نزدیک دور از انتظار است. اگر دولت برای کاهش موقت نرخ ارز اقدام به ارزپاشی در این روز‌ها کند، صرفاً باعث هدر رفت منابع می شود و مجدد روند افزایش نرخ را شاهد خواهیم بود.
دارابی درباره بازار طلا توضیح داد: بازار طلا یک بازار مشتق شده از بازار ارز است؛ پس در این شرایط ما همان انتظاری که از بازار ارز داریم از بازار طلا نیز داریم. قیمت طلا در ایران حاصل قیمت اونس جهانی و نرخ ارز در ایران است. با فرض اینکه اونس جهانی تغییر خاصی در این مدت نداشته باشد که فرض نابه جایی هم نیست، تغییرات نرخ ارز تعیین کننده قیمت طلا در ایران خواهد بود.
کارشناس اقتصادی درباره بازار بورس توضیح داد: یکی از نشانه‌های اُفق تورمی و رشد نقدینگی و افزایش نرخ ارز، بورس است. یکی از عوامل مهم رشد ارز این است اُفق افزایش نرخ ارز است. وقتی رشد بازار بورس اینگونه عمل می کند زمانی که توافقات انجام شود و سینگال هایی شامل بنیادی در خصوص کاهش نرخ ارز بیاید ما شاهد توقف بورس و ریزش مختصر خواهیم بود. اما اگر همچنان نرخ ارز افزایشی باشد و هیچ اتفاقی در خصوص برجام رخ ندهد، افزایش نرخ ارز خواهیم داشت و رشد شاخص بورس را شاهد خواهیم بود.
او در آخر گفت: سکه و طلا کاملا از نرخ ارز تبعیت می کند و هر چیزی که برای نرخ ارز گفته شد، این دو را هم شامل می شود.
طبق این گزارش؛ بازار نرخ ارز در این هفته به غیر روز پنج شنبه پس از صحبت‌ های رئیس جمهور و تاثیر کاهشی  آن روی نرخ ارز، افزایش داشته است. این موضوع باعث شد تا طلا و سکه گران شوند و بورس  نیز با رشد شاخص بورس همراه شود. پس در نتیجه یکی از اقدامات رئیس بانک مرکزی پس از انتخاب و  تایید صلاحیت، کنترل کردن نرخ ارز است تا تعادل در بازار موجود برقرار شود. /yjc