به گزارش بخش اقتصادی سایت خبرمهم، کاهش تولید برنج و عدم افزایش سطح کشت در نتیجه بروز خشکسالی در یکسال گذشته و احتمال افزایش قیمت این محصول پرمصرف و استراتژیک در چند روز اخیر نگرانی‌های زیادی را در پی داشته است، به‌گونه‌ای که برخی از کارشناسان با هشدار نسبت به کاهش ذخایر برنج کشور و حذف این محصول از سبدغذایی اقشار متوسط‌وضعیف جامعه به‌واسطه گرانی افسارگسیخته خواستار تمهیدات دولت در واردات برنج و تامین نیاز بازار شده‌اند. موضوعی که به اعتقاد فعالان این حوزه افزایش تا ۳ برابری سطح کشت برنج باعث شده تا به‌رغم کاهش میزان مصرف شاهد مازاد بر نیاز تولید باشیم بنابرانی عدم تغییر سطح زیرکشت در سالجاری تاثیری بر نیاز بازار نداشته و کمبودی در این زمینه احساس نمی‌شود؛ به‌گفته متولیان این حوزه آنچه باعث شده تا برخی از افراد با بهانه خشکسالی و کمبود تولید نسبت به گرانی برنج ابراز نگرانی کنند؛ بیشتر جوروانی و تحت فشار قراردادن دولت برای آزادسازی واردات بوده تا بتوانند با کنترل عرضه و گرانی خودساخته در بازار از رانت واردات بیشترین سود را به‌دست آورند. برنج در حالی بخش مهم و اصلی سفره مردم را تشکیل می‌دهد که تداوم خشکسالی در یکسال اخیر زمینه کاهش سطح کشت را برای این محصول استراتژیک به‌همراه داشته است، به‌گونه‌ای که برخی از کشاورزان نتوانستند در سال زراعی جدید سطح زیرکشت خود را افزایش دهند و در همان سطح سال گذشته اقدام به کشت برنج کرده‌اند. طبق بررسی‌های صورت‌گرفته هر هکتار از اراضی شالیزاری نیازمند ۱۰ هزار متر مکعب آب است که تامین آن دغدغه اصلی کشاورزان است. از سوی دیگر آمارها نشان می‌دهد قیمت برنج ایرانی از اسفند ۹۸ تا اسفند ۹۹هر کیلو به‌طور متوسط ۴۷.۵ درصد افزایش داشته است. برنج ایرانی در مقاطعی حتی تا بیش از ۴۲ هزارتومان نیز قیمت خورده است. این افزایش قیمت در برنج‌های خارجی روند رشد ۱۵۰ درصدی را نشان می‌دهد. با نگاهی به نرخ تورم و شرایط شکننده اقتصادی خانوارها، در صورت کمبود ذخایر برنج در کشور و افزایش قیمت آن، نگرانی‌هایی وجود دارد که این کالای اساسی از سبدخانوار حذف شود.
مافیای واردات برنج خشکسالی را بهانه می‌کند
جمیل علیزاده‌شایق، دبیر انجمن برنج کشور، در گفت‌وگو با «آرمان‌ملی» درباره نگرانی‌ها برای کمبود برنج در نیمه‌دوم سال گفت: با توجه به واردات بیش‌ازحد برنج به کشور از سال ۹۲ که حتی در مقاطعی نزدیک به سه برابر نیاز کشور بوده و همچنین افزایش تولید داخل در چند سال اخیر ما با کمبود برنج در کشور مواجه نخواهیم بود. از سال ۹۵ که تغییرات مثبتی در وضعیت بارندگی‌های کشور مشاهده شد سطح زیرکشت برنج در داخل نیز افزایش یافت و در مناطق شمالی کشور تعداد دفعات کشت به سالی دو بار رسید. بنابراین در این چند سال کشور نه‌تنها در تولید برنج داخلی مشکلی نداشته بلکه مازاد تولید نیز داشته‌ایم. او افزود: در سال‌های اخیر با توجه به تغییراتی که به‌واسطه رواج غذاهای فست‌فودی در ذائقه مردم به‌وجود آمده میزان کل نیاز برنج مصرفی کشور سه ملیون تن در سال است که افزایش قابل‌توجه سطح زیرکشت برنج در کشور بخش عمده‌ای از این نیاز را برآورده می‌کند. افزایش تولید در دوسال اخیر مازاد بود و اینکه در شمال کشور امسال شاهد افزایش دوباره نبودیم دلیلی برای نگرانی نیست. دبیر انجمن برنج کشور با ابراز تاسف از افزایش غیر عاقلانه سطح زیرکشت، تصریح کرد: «انجمن برنج کشور و بسیاری از کارشناسان این حوزه مخالف افزایش سطح زیرکشت بودند اما کشاورزان بی‌توجه به این مخالفت‌ها اقدام به این کار کردند. به‌طوری‌که سطح کشت از ۵۲۰ هزار هکتار به ۶۲۰هزار هکتار افزایش یافت. این افزایش در حالی ادامه‌دار شد که در سال زراعی ۱۴۰۰ با وجود هشدارهایی که درباره کاهش سطح بارندگی شده بود اما در برخی از مناطق کشاورزان همچنان بر این رقم اصرار کردند و پیامد این کار خشک‌شدن کشت مازاد در ماه‌های آتی، درصورت نبود بارندگی خواهد بود. علیزاده‌شایق درباره افزایش قیمت برنج در بازار گفت: علت این افزایش قیمت کمبود برنج نیست بلکه نبود نظارت کافی است که باعث شده نابسامانی‌هایی در قیمت برنج به‌وجود آید و قیمت‌ها به‌صورت غیرمنطقی افزایش پیدا کند. راه‌حل کنترل قیمت برنج در بازار، داشتن واحد مسئول است تا وظیفه تنظیم بازار را بر عهده بگیرد. متاسفانه قیمت تمام شده و حتی کیفیت برنجی که تولید میشود با آنچه در بازار عرضه میشود، تفاوت زیادی دارد و سود این تفاوت به جیب دلالان می‌رود.
بررسی آمار گمرک ایران نشان می‌دهد که در سال گذشته ۹۳۶ هزارتن برنج به ارزش ۸۶۸ میلیون دلار واردات صورت گرفته است. آخرین آمار از موجودی این کالای اساسی تا اواسط فروردین‌ماه امسال بیانگر موجودی ۳۶ هزار تنی برنج در گمرک و بنادر است، اما روند ترخیص این کالای اسای در یکسال اخیر با مشکلات زیادی مواجه بوده و حتی طبق گزارش‌ها در برخی مقاطع بیش از ۲۰۰ هزارتن برنج در بنادر مهم کشور به آستانه فساد رسید. کندی فرآیندی که از مشکلاتی مانند اخذ مجوز از استاندارد، قوانین بانکی عدم تخصیص ارز و… ناشی میشود، برنج تولید داخل نیز متولی کارآمدی برای توزیع ندارد و دست دلالان برای ایجاد نابسامانی در این حوزه باز است. این در حالی است که سبدغذایی مردم هر روز در حال کوچکترشدن بوده و در آینده‌ای نه چندان دور مردم شاهد سفره‌های خالی از برنج خواهند بود. خلأیی که اثر خود را در کوتاه‌مدت بر بخش‌های دیگر به‌ویژه بخش سلامت جامعه نشان خواهد داد./آرمان ملی
