فقط برای پولدارها مسکن ساختیم!
به گزارش بخش اقتصادی سایت خبرمهم، بحث مسکن یکی از بحث‌های اساسی و معمولا بی‌نتیجه‌ی اقصاد ایران در دو سه سال اخیر بوده است. این بحث به هر اندازه که داغ میشود بی‌سرانجام‌تر هم میشود. در این سال‌ها قیمت مسکن به قدری بالا رفته که بسیاری از مردم ایران حتی در رویای خود نیز صاحب‌خانه شدن را نمی‌بینند. افزون بر قیمت مسکن، نرخ کرایه‌ها نیز به میزان بسیار قابل توجهی صعودی بوده به گونه‌ای که بسیاری از مستاجران هنگام سررسید قراردادشان، ناچار به انتخاب محله‌ای ارزان‌تر شده‌اند. بعضی نیز از این هم بیشتر در تنگنا قرار گرفتند و به حاشیه‌نشینی در اطراف شهرهای بزرگ روی آوردند.
nطرح اقدام ملی
وضعیتی که برای مسکن پیش آمده نهادهای مسئول را بارها به چاره‌جویی کشانده است. هر چند در اغلب موارد از این راه حل‌ها نتیجه‌ی کارآمد و مطلوبی حاصل نشد. اما در هر صورت سیاست‌هایی برای بهبود بازار مسکن پیشنهاد و اتخاذ شد. این سیاست‌ها در سال ۱۴۰۰ هم ادامه خواهد داشت. در همین راستا، به گزراش ایسنا محمود محمودزاده معاون وزیر راه و شهرسازی گفت: «با اقداماتی همچون طرح اقدام ملی، طرح جهش تولید مسکن و همچنین تسهیلات مناسبی که مجلس تعیین کرده، سال پررونقی در حوزه ساخت و ساز خواهیم داشت. دولت برای کنترل بازار مسکن برنامه‌هایی را به طور همزمان در دستور کار دارد؛ یکی از اقدامات، مالیات بر خانه‌های خالی است. اقدام دیگر تکمیل سریعتر مسکن مهر است که تقریبا تمام شده است. سومی ارائه تسهیلات به واحدهای نیمه تمام خواهد بود که چندین بار اعلام کردیم هر کسی واحد نیمه کاره دارد که به لحاظ کمبود نقدینگی نتوانسته تمام کند ما در قالب طرح اقدام ملی به او تسهیلات می‌دهیم تا پروژه خود را به اتمام برساند. از طرف دیگر در قالب طرح اقدام ملی، پروژه‌های متعددی به تعداد بیش از ۵۳۰ هزار واحد در حال اجرا است.»
nمالیات بر خانه‌های خالیمحمودزاده همچنین با اشاره به همکاری مجلس در خصوص بهبود بازار مسکن خاطرنشان کرد: «امسال همچنین مجلس در قانون بودجه اعتبار خوبی برای تسهیلات مسکن تعیین کرده که با همراهی نظام بانکی سال پررونقی در حوزه تولید مسکن خواهد بود. قانون جهش تولید مسکن نیز که مصوب مجلس است و الان در شورای نگهبان قرار دارد ریل‌گذاری لازم را ایجاد می‌کند تا بتوان تولید مسکن را افزایش داد و در حد نیاز سالیانه احداث کرد.» در این پایه تولید مسکن در سال جاری بیشتر خواهد شد که معاون مسکن و ساختمان وزیر راه و شهرسازی اقدامات لازم برای این افزایش تولید را بدین صورت شرح داد: «به طور کلی اقدامات کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت را در وزارتخانه دنبال می‌کنیم. کوتاه مدت، مالیات خانه‌های خالی است. میان مدت طرح اقدام ملی و بلند مدت برنامه‌ریزی برای تولید و عرضه مسکن در پنج سال آینده است. در این خصوص به همه استان‌ها اعلام شده تا زمین مناسب برای پنج سال آینده را به منظور ساخت و ساز تامین کنند تا دولت‌ها در آینده مجبور نباشند از صفر شروع کنند.»
nمدیریت بازار
به گفته‌ی مسئولان یکی از مشکلات بر سر راه بهبود بازار مسکن، خانه‌های خالی است که راه‌کارهایی نیز برای آن ارائه شده است. محمودزاده در این خصوص گفت: «تا زمانی که آمار جدیدی از تعداد خانه‌های خالی نداشته باشیم تعداد ۲.۶ میلیون واحد مسکونی خالی بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۵ ملاک خواهد بود. البته امسال آمار جدید ارائه میشود. کسانی هستند که تعداد زیادی واحد مسکونی دارند و به عنوان سرمایه نگهداری می‌کنند. اشکالی هم ندارد فقط اصرار دولت بر این است که خالی نباشد. برای حل مسئله مسکن باید همه برنامه‌ها همزمان فعال شود نه اینکه صرفا با تولید بخواهیم مسئله را حل کنیم؛ زیرا در خوشبینانهترین حالت یک تا دو سال زمان میبرد تا محصول وارد بازار مسکن شود. در این مقطع باید بازار را مدیریت کنید.»
nسوالا‌های پیش آمده!
بر این اساس دولت بر این امر واقف است که با افزایش تولید مسکن در یکی دو سال آینده نمی‌توان مشکل مسکن را حل کرد، زیرا اگر همین امروز شروع به ساختن یک ساختمان کنیم در سریع‌ترین حالت یک سال طول می‌کشد تا ساخته و تکمیل شود. اما آن چه در این اهمیت دارد این است که چه چیزی به عنوان مشکل در نظر گرفته میشود؟ صرفا خالی بودن خانه‌ها؟ کمبود مسکن؟ و یا این که قرار است فکری هم به حال قیمت اغراق‌آمیز و فزاینده‌ی مسکن شود؟ وقتی صحبت از مدیریت بازار میشود آیا می‌توان به کاهش قیمت مسکن امیدوار بود و یا این که در خوشبینانهترین حالت باید منتظر یک نمودار صعودی کم‌شیب در مورد مسکن برای سال ۱۴۰۰ باشیم؟
nعرضه در برابر تقاضا زیاد میشود
برای پاسخ به این سوالات با یک کارشناس مسکن به گفت‌وگو می‌نشینیم. علی نوذرپور در این باره به آفتاب یزد می‌گوید: «بدیهی است که اگر ساخت و ساز زیاد شود، عرضه در مقابل تقاضا زیاد میشود و بدین ترتیب رونقی در معاملات مسکن ایجاد میشود. اما این که برای این کار چه زمانی در نظر گرفته شده است مشخص نیست. برای این کار نیاز به برنامه‌ی روشن، مشخص و معین است. چندین سال پیش ما طرحی به نام طرح جامع مسکن داشتیم. آن طرح چند مجموعه و اقدامات را شامل می‌شد. ولی بعدا رها شد. مسکن مهر هم یکی از همان طرح‌ها بود که می‌توان گفت به صورت ناقص اجرا شد. به طور کلی دولت باید درباره‌ی طرح‌هایی که در مورد مسکن دارد به افکار عمومی پاسخگو باشد. پاسخ به این که چه برنامه‌هایی دارد و برای این برنامه‌ها قرار است چه اقداماتی انجام دهد. همچنین باید میزان اجرایی شدن یا نشدن تصمیمات سنجیده شود.»
nسرانه خدماتی تشکیل شود
این کارشناس اقتصادی در ادامه می‌افزاید: «این که ما با کمبود مسکن مواجه هستیم یک واقعیت است. هر جایی هم که عرضه کمتر از تقاضا باشد، گرانی شکل می‌گیرد. البته عوامل دیگری هم در ایجاد این گرانی دخیل است. اما آن چه غیر قابل انکار است این است که ما برای طبقات متوسط و ضعیف به اندازه‌ی کافی مسکن تهیه نکرده‌ایم. بیشتر مسکن‌هایی که تولید شده برای قشر مرفه است که حتی بیشتر از نیاز آن‌ها تولید شده است. ولی برای اقشار دیگر این کار صورت نگرفته است. اگر هم برای اقضار متوسط و ضعیف مسکن تولید شده، در جاهایی تولید شده که خدمات در آن‌ها کم است. مثلا در منطقه‌ی ۲۲ تولید مسکن شکل گرفته است ولی سرانه‌ی خدماتی در آن جا تشکیل نشده است. کسی که می‌خواهد در محله‌ای خانه بخرد به این که آیا در آن محله مدرسه، درمانگاه، کلانتری و غیره وجود دارد یا نه نیز توجه می‌کند. به این که دسترسی آن محله چطور است و آیا دارای فضای سبز است یا نه توجه می‌کند. پس باید دقت کنیم که ابتدا سرانه‌ها تامین شود. در این صورت متقاضیان به سمت مسکن‌های در حال تولید و خالی جلب خواهند شد.»
nساخت‌وساز و بازسازی همزمان
نوذرپور در مورد خانه‌های خالی که مشمول مالیات شده‌اند، می‌گوید: «به نظرم این خانه‌های خالی عمدتا در مناطق مرفه‌نشین قرار دارند و این مالیات‌ها فقط منجر به این میشود که مالک زودتر اقدام به فروش یا اجاره کند. ما بسیار نسبت به نیازی که در حوزه‌ی مسکن وجود دارد، عقب هستیم. نیاز هم به دو صورت است؛ هم نیاز به ساخت مسکن جدید وجود دارد و هم اینکه باید خانه‌هایی که قبلا مستهلک شده‌اند بازسازی و نوسازی شوند. در کشور ما جمعیتی که در سن تشکیل خانواده قرار دارند، بسیار زیاد است و باید برای این‌ها مسکن تهیه کرد.»
nاشتغال‌زایی و افزایش درآمد
این کارشناس اقتصادی در خصوص این که آیا افزایش تعداد مسکن و ساخت و ساز پر رونق می‌تواند منجر به کاهش قیمت مسکن شود یا نه، می‌گوید: «با این شرایط که در کشور ما حاکم است، نباید انتظار این را داشته باشیم که قیمت مسکن کاهش پیدا کند. مسکن یک متغیر وابسته است و از سایر متغیرها تاثیر می‌پذیرد. کاری که ما در بحث اقتصاد می‌توانیم انجام دهیم این است که شغل و درآمد ایجاد شود. نیاز به مسکن برای جوانان یک نیاز بالقوه است، وقتی این نیاز بالفعل میشود که فرد درآمد مناسب برای تامین یک خانه را داشته باشد. وقتی رشد اقتصادی کم است شغل نیز کمتر تولید میشود. بیکاری به وجود می‌آید که در پی آن تورم نیز ایجاد میشود. پس صرفا با تولید مسکن نمی‌توان مشکل مسکن را حل کرد. باید به طور همزمان شاهد بهبود شاخص‌های اقتصادی نیز باشیم. سابقه‌ی تاریخی مسکن نشان می‌دهد که وقتی قیمت مسکن بالا رفت، معمولا کاهش نمی‌یابد ولی می‌توان قیمت‌ها را تثبیت کرد. یکی از راه‌های تثبیت قیمت‌ها همین تولید مسکن است که در حال حاضر به اندازه‌ی کافی وجود ندارد. باید هم پاسخگوی بخش ساخت و ساز مسکن جدید باشیم و هم پاسخگوی بخش بازسازی و نوسازی.»
تعداد جوانانی که تنها به دلیل مشکل مسکن ازدواج نمی‌کنند کم نیست. تعداد خانواده‌هایی هم که بعد سال‌ها زندگی و کار هنوز نتوانستند صاحب مسکن بشوند، کم نیست. امید که با یک تثبیت طولانی در قیمت مسکن و رونق اقتصادی و اشتغال در کنار آن، ایرانیان بتوانند در سال‌های پیش رو صاحب مسکن شوند./آفتاب یزد
