به گزارش بخش اقتصادی سایت خبرمهم، امروز افراد در یک تضاد درونی و دیالکتیکی قرار گرفته‌اند. از یک طرف با طعنه دیگران و حفظ آبروی خود مواجه هستند و از طرف دیگر هم توانایی مالی ندارند. به تازگی خبرهایی مبنی بر خرید لوازم دست دوم برای جهیزیه منتشر شده است. بر اساس این اخبار و اعلام اتحادیه سمساران بسیاری از افراد به دلیل مشکلات اقتصادی برای تهیه جهیزیه به سمساران مراجعه می‌کنند. جهیزیه یا جهاز به دارایی و مالی گفته میشود که در برخی از فرهنگ‌های جهان، عروس در هنگام ازدواج به خانه مشترک می‌برد. در حالت کلی جهیزیه می‌تواند شامل پول، جنس یا مِلک باشد؛ اما در برخی از جوامع، جهیزیه بیشتر شامل اسباب و لوازم خانه است. جهاز یا جهیزیه در ایران معمولاً شامل سرویس کامل اثاثیه مورد نیاز برای یک زندگی دو یا سه نفره است. رسم تهیه جهاز قدمت بسیار زیاد دارد. این‌ها نشان‌دهنده ارزش تهیه جهیزیه در فرهنگ عامه جامعه ما است که این فرهنگ سال‌هاست فشار زیادی را بر خانواده‌ها وارد کرده است. در این نوشته ما در ابتدا به سراغ چند سمساری در تهران رفتیم تا از صحت و جزئیات این اخبار مطلع شویم و در ادامه نظر یک آسیب شناس و جامعه شناس را در این خصوص جویا شدیم.
مردم برای تهیه جهیزیه اجناس دست دوم می‌خرند
رئیس اتحادیه سمساران و امانت‌فروشان تهران اظهار داشت:
« افرادی که در خرید جهیزیه مشکل دارند بعضا به خرید لوازم دست دوم و گاها به خرید لوازم استوک که در کف نمایشگاه‌ها یا مغازه‌ها بوده‌اند روی می‌آورند.» داوود عبدالهی‌فرد در مورد خرید جهیزیه دست دوم اظهار کرد: « بنیه مالی مردم ضعیف شده و قدرت خرید آن‌ها کاهش پیدا کرده است و بسیاری نمی‌توانند به سراغ اجناس نو بروند. بنده با این موضوع مواجه شده‌ام که گاها خانواده‌ها برای خرید به سمساری مراجعه می‌کنند و اذعان دارند که محصولات را برای جهیزیه خریداری می‌کنند.» وی افزود:
« برآورد من این است که حدود ۱۰ درصد از کسانی که جهیزیه تهیه می‌کنند به خرید اجناس دست دوم مبادرت می‌ورزند. بیشتر خرید این افراد مربوط به لوازم برقی مثل یخچال، تلویزیون، اجاق گاز و همینطور مبلمان است.» رئیس اتحادیه سمساران و امانت‌فروشان تهران در ادامه تصریح کرد: « افرادی که در خرید جهیزیه مشکل دارند بعضا به خرید لوازم دست دوم و گاها به خرید لوازم استوک که در کف نمایشگاه‌ها یا مغازه‌ها بوده‌اند روی می‌آورند. بیشتر خرید آن‌ها مربوط به لوازم مقدماتی است که شروع هر زندگی حتی یک زندگی اولیه به آن‌ها نیاز دارد، است. گاهی حتی خرید این لوازم دست دوم نیز از توان خانواده‌ها خارج است و از خرید منصرف می‌شوند و دنبال اقلام ارزان‌تری می‌گردند.» عبدالهی‌فرد در پاسخ به سوالی در مورد وضعیت عرضه این کالاها خاطرنشان کرد: « کمبودی از نظر این اقلام در بازار وجود ندارد، جنس دست دوم همیشه در بازار بوده و هست. این کالاها از منازل مردم جمع می‌شوند و اگر نیاز به تعمیر داشته باشند تعمیر و سپس دوباره وارد چرخه اقتصادی می‌شوند.»
تهیه جهیزیه دست دوم برای حفظ آبرو
یکی از سمساری‌های شرق تهران در این باره به خبرنگار ما گفت: «من روزانه با افراد زیادی مواجه می‌شوم که برای جهیزیه به دنبال لوازم دست دوم تمیزی مثل گاز و یخچال هستند. این افراد به دو گروه تقسیم می‌شوند؛ عده‌ای برای کار خیر و خیریه‌ها این اجناس را تهیه می‌کنند تا جهیزیه دختران تحت پوشش را تامین کنند و عده‌ای برای خودشان یا فرزندانشان به دنبال اجناس دست دوم سالم و تمیز هستند.»
فروشنده یکی از سمساری‌های شمال تهران در منطقه نیاوران در این باره به ما گفت: « بله عده زیادی از ما برای تهیه جهزیه خود اجناس را تهیه می‌کنند. زیرا ما اجناس عتیقه و گران بهایی داریم که در بازار به راحتی نمی‌توان آن را تهیه کرد و اتفاقا افرادی که برای تهیه جهیزیه به ما مراجعه می‌کنند به دنبال همین اجناس گران بها هستند و اصلا سطح مالی پایینی ندارند.»
دیگر فروشنده‌ای که مغازه‌ای در مرکز شهر داشت در این باره به ما گفت: « این روزها به دلیل چشم و هم چشمی‌های زیادی که وجود دارد برخی از خانواده‌ها مجبورند تمام وسایل مورد نظر را تهیه کنند. خیلی از افراد برای تهیه وسایل غیر ضروری مثل ماشین ظرفشویی و… به ما مراجعه می‌کنند و بعد از ایجاد یکسری تغییرات در اجناس آن‌ها را سلفون می‌کشند و داخل کارتن می‌گذارند و در جهیزیه دختران خود قرار می‌دهند. البته من با خانواده‌های ضعیفی هم مواجه شده‌ام که از صفر تا صد جهیزیه دختران خود را از سمساری‌ها تهیه کرده‌اند. این اتفاق جدیدی نیست، سال‌هاست که به دلیل مشکلات اقتصادی بالا افراد برای حفظ آبروی خود مجبور به تهیه لوازم دست دوم برای جهیزیه هستند.»
یکی از فروشندگان اجناس دست دوم در منطقه حسن آباد در این باره گفت: « حدود ۴۰ درصد از افرادی که به ما مراجعه می‌کنند در حال تهیه جهیزیه هستند و تعداد این افراد بسیار زیاد است. من به تازگی با خانواده‌هایی مواجه شده‌ام که حتی لوازم پلاستیکی، پتو و زیرانداز مورد نیاز جهیزیه را از ما تهیه کرده‌اند.»
فرد دیگری در این باره به ما گفت: « حدود ۲۰ تا ۳۰ در صد خریدارانی که به مغازه من مراجعه می‌کنند به دنبال اجناسی با ظاهر نو و سالم برای جهیزیه هستند. خیلی وقت است که بسیاری از خانواده‌ها توانایی خرید جهیزیه با اقلام نو را ندارند و برای حفظ آبروی خانواده اقدام به خرید اقلام دست دوم می‌کنند. این روزها حتی خرید جهیزیه با اقلام دست دوم هم برای خیلی‌ها غیرممکن شده است.»
تشکیل زندگی با این شیوه اتفاق خوبی است
مصطفی اقلیما آسیب شناس در این باره به آفتاب یزد گفت: « مردم باید به اندازه امکانات خود در هر خریدی هزینه کنند و اگر خرید افراد متناسب با امکانات آن‌ها نباشد با قرض‌ها و بدهی‌های بالایی مواجه می‌شوند. امروز مردم در شرایطی هستند که چاره‌ای جز خرید اجناس دست دوم برای تهیه جهیزیه ندارند. اگر افراد به این حد از درک برسند که شروع زندگی می‌تواند با وسایل دست دوم باشد و تنها برای چشم و هم چشمی روی به خرید اجناس گران قیمت نیاورند به نظر من اتفاق خوبی است. اگر جوانان حاضر باشند که با اجناس دست دوم تشکیل خانواده بدهند به آن معناست که آن‌ها واقعا به دنبال زندگی کردن با یکدیگر هستند و این باعث موفقیت بیشتری در زندگی آن‌ها میشود. قبلا دانشجویان به دنبال اجناس دست دوم برای خانه‌های دانشجویی خود بودند اما امروز بنا بر شرایط اقتصادی جوانانی که می‌خواهند ازدواج کنند هم روی به خرید این نوع اقلام آورده‌اند. ازدواج‌هایی که دو طرف برای یکدیگر شرط تعیین می‌کنند و هر طرف از دیگری انتظار یکسری هزینه‌ها را دارد یک نوع معامله است. وام‌های ازدواج برای تشکیل خانواده اصلا رویکرد مناسبی نیستند زیرا اگر جوانان کار داشته باشند بعد از مدتی می‌توانند وسایل مورد نیاز زندگی زناشویی خود را مطابق با سلیقه‌شان تهیه کنند. به نظر من خرید اجناس دست دوم برای شروع زندگی نشانی از درک و فهمیده بودن جوانان امروزی در این شرایط اقتصادی است زیرا عده‌ای به دلیل همین مشکلات اصلا به سمت ازواج نمی‌روند و هیچ گاه ازدواج نمی‌کنند. شروع زندگی با شرایط ساده و هزینه کم، دوام زندگی زوجین را بیشتر می‌کند زیرا هیچ نگاه خود برتر بینی‌ای بر اساس شرایط اقتصادی در این نوع روابط وجود ندارد. امروز بسیاری از والدین اصلا توانایی تهیه اقلام ضروری برای ازدواج دختران خود را ندارند. بحث جهیزیه و مهریه جزو عرف است و برای زمانی است که افراد در سنین پایین ازدواج می‌کردند و نیاز به کمک والدین داشتند اما امروزه سن ازدواج بالا رفته است و والدین به اندازه کافی برای فرزندان خود هزینه می‌کنند و مثلا یک جوان ۲۵ ساله با کار کردن خودش می‌تواند از پس مخارج ازدواج خود برآید. ازدواج‌های ما از مفهوم اصیل ازدواج دور شده است و بسیاری از افراد با کوچک‌ترین مشکلی به سمت طلاق می‌روند؛ به عبارتی بسیاری از جوانان قبل از ازدواج طلاق گرفته‌اند. بزرگ‌ترین مشکل ما این است که ازدواج‌های ما حساب‌گرانه شده است و طلاق‌های ما به دلیل همین حساب‌گری‌های زیاد است. این نوع ازدواج‌ها، ازدواج نیستند بلکه معامله‌اند. در اکثر جاهای دنیا افراد با مقدمات بسیار ساده‌ای بدون دخالت و کمک هیچ شخص دیگری زندگی خود را شروع می‌کنند. نباید در ازدواج‌ها پدر و مادرها تصمیم گیرنده باشند، باید اجازه بدهیم خود جوانان برای زندگی خود تصمیم بگیرند و مشکلات خود را خودشان حل کنند. امروز علاوه بر افراد، دستگاه دولتی هم در شخصی‌ترین امور خانواده‌ها دخالت می‌کند.»
این نوع اقدامات از ناچاری و فقر مردم است
همچنین امان‌الله قرائی مقدم جامعه شناس و استاد دانشگاه در این باره گفت: « جهاز یک رسم دیرپا در فرهنگ ایرانی است. جهاز و جهاز دادن در جامعه ما بسیار پر اهمیت است. حیثیت و آبروی دختر در گرو جهاز است. اما برای تهیه جهاز باید شرایط مناسب باشد. وقتی که مردم امروز با قیمت‌های بسیار بالای کالاها مواجه می‌شوند و تهیه جهاز برای یک دختر حداقل به ۲۰۰ میلیون تومان نیاز دارد چاره‌ای جز تهیه اجناس دست دوم ندارند. از طرفی با رسم و رسوم جامعه مواجه هستند و باید جهیزیه تهیه کنند. این رسم بسیار قدیمی است و هنوز از بین نرفته است. ۶۰ میلیون از مردم ایران نیاز به تامین معیشتی دارند و ۳۰ میلیون از مردم ایران زیر خط فقر هستند و نمی‌توانند مخارج زندگی را تامین کنند. در این جامعه بدیهی است که افراد برای پاسخ دادن به رسم جهیزیه به کالای دست دوم روی می‌آورند. از طرفی شعار داده میشود که آداب و رسوم و سنت‌ها باید محترم نگه داشته شوند و از طرفی توانایی نگاه داشت این رسومات در جامعه وجود ندارد و مردم در تنگنا هستند. به خصوص در جامعه و شهرهای کوچک که جهاز در منظر دید خانواده‌ها قرار می‌گیرد افراد نگران حفظ آبروی خود هستند. امروز افراد در یک تضاد درونی و دیالکتیکی قرار گرفته‌اند. از یک طرف با طعنه دیگران و حفظ آبروی خود مواجه هستند و از طرف دیگر هم توانایی مالی ندارند. مسئولین باید از این وضع خجالت‌زده باشند زیرا این نوع اقدامات از ناچاری و فقر مردم است.»/آفتاب یزد
