چه کسانی از پرداخت مالیات به دولت معاف می‌شوند؟ / آیا معافیت مالیاتی سلبریتی‌ها حذف میشود؟
خبرمهم: زمانی که از حق‌الزحمه کارمندان، کارگران و معلمان پیش از پرداخت، مالیات کسر شده و سپس حقوق پرداخت میشود، با چه منطقی از سلبریتی‌ها و ناشران بزرگ با درآمدهای آن چنانی مالیات دریافت نمی‌شود؟
به گزارش بخش اقتصادی سایت خبرمهم، تحریم های اقتصادی از یک سو و شیوع ویروس کروناو تاثیر آن بر روی درآمدهای نفتی و مالیاتی از سوی دیگر باعث شد تا در همین چهار ماه ابتدایی سال، برخی کارشناسان پیش بینی کنند که بودجه دولت با کسری ۱۵۰ هزار میلیارد تومانی رو به رو خواهد شد. البته مرکز پژوهش‌های مجلس طی گزارشی که در انتهای سال ۱۳۹۸ منتشر کرده بود، این رقم کسری بودجه را ۱۳۱ هزار میلیارد تومان اعلام کرده است.
افزایش پایه پولی، انتشار اوراق قرضه و فروش دارایی‌ها، راه‌هایی بوده که دولت تا کنون سعی کرده از طریق آنها کسری بودجه خود را پوشش دهد اما بنابر اعتقاد کارشناسان اقتصادی مسیرهای پیش گرفته شده توسط دولت که به مثابه مسکن هستند، نه تنها دردی از دولت دوا نمی‌کنند، بلکه در سال‌های آتی مشکلات بیشتری برای اقتصاد ایجاد خواهند کرد. این در حالی‌ست که دولت از یکی از پربازده‌ترین راه‌های افزایش درآمدی خود یعنی مالیات غافل بوده است.
مهمترین، ساده‌ترین و مرسوم‌ترین منبع درآمدی دولت در اقتصادهای سالم و پویا، درآمدهای مالیاتی است. درآمدهای مالیاتی از چهار راه مقابله با فرار مالیاتی، کاهش و حذف معافیت‌های مالیاتی، تعریف پایه‌های جدید مالیاتی و افزایش نرخ مالیات‌های فعلی افزایش می‌یابد.
لزوم اتخاذ این سیاست در بند ۱۷ سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی ابلاغی مقام معظم رهبری(مد ظله) نیز صراحتا تاکید شده است: «اصلاح نظام درآمدی دولت با افزایش سهم درآمدهای مالیاتی»
در سال‌های اخیر موضوع حذف معافیت‌های مالیاتی و تعریف پایه‌های مالیاتی جدید برای بخشی از اصناف به یکی از موضوعات پرمناقشه تبدیل شده است. هنرمندان یکی از پرمناقشه‌ترین اصناف معاف از مالیات هستند. به دلیل گستره بسیار وسیع عناوین شغلی در این صنف و همچنین درآمدهای بسیار متفاوت در این تنوع زیاد بحث‌های پیرامون معافیت یا عدم معافیت این گروه همواره داغ بوده است. ریشه این معافیت مالیاتی به مصوبه مجلس شورای اسلامی بازمی‌گردد. بنا بر مصوبه ۲۷ بهمن سال ۱۳۸۰ مجلس در احکام قانونی مربوط به نظام پرداخت مالیات، در بند «ل» ماده ۱۳۹ قانون مالیات‌های مستقیم آمده است: «فعالیت‌های انتشاراتی و مطبوعاتی، فرهنگی و هنری که به موجب مجوز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی انجام میشود، از پرداخت مالیات معاف است.»
سال گذشته و پس از گذشت ۱۸ سال از این مصوبه، معاونت پژوهش، برنامه‌ریزی و امور بین الملل سازمان امور مالیاتی کشور با انتشار «متن پیش‌نویس لایحه اصلاح برخی قوانین و مقررات مالیاتی» پیشنهاد حذف بند مذکور از متن قانون را ارائه کرد.
در پی انتشار و رسانه‌ای شدن متن پیش‌نویس مذکور، امیدها درباره حذف این بند که منجر به معافیت سلبریتی‌هایی که در سال از چند صد میلیون تا چندین میلیارد درآمد دارند در حال افزایش بود تا اینکه مسئولین دولتی مخالفت خود با این موضوع را اعلام کردند.
پس از گذشت حدود ۲۰ روز از انتشار لایحه مذکور، سیدعباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، نیز نسبت به آن واکنش نشان داده و مخالفت خود را در زمینه حذف معافیت‌های مالیاتی موضوع بند(ل) ماده (۱۳۹) قانون مالیاتی‌های مستقیم کشور در بودجه سال ۹۹ صراحتا اعلام کرده است. او طی نامه‌هایی جداگانه به معاون اول رئیس جمهوری، رئیس دفتر رئیس جمهوری و وزیر امور اقتصادی و دارایی خواستار استمرار معافیت مالیاتی اصحاب فرهنگ، هنر و رسانه شد.
در بخشی از این نامه آمده است: «متاسفانه انتشار اخباری در خصوص حذف معافیت مالیاتی مربوطه موجب نگرانی شد. براساس بند (ل) ماده (۱۳۹) قانون مالیات‌های مستقیم کلیه فعالیت‌های انتشاراتی، مطبوعاتی، قرآنی، فرهنگی و هنری دارای مجوز از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی معاف از مالیات (مشمول مالیات با نرخ صفر درصد) هستند. به نیکی واقفید فعالیت‌های فرهنگی و هنری اصولا درآمدزایی چندانی نداشته و انتفاعی محسوب نمی‌شود و برهمین اساس در ادوار مختلف به مجوزهای صادرشده به چشم اقتصادی نگاه نشده و همواره سعی در حمایت از آنها بوده است. باتوجه به اینکه خطر تهاجم فرهنگی و توطئه‌های نفوذ و استحاله فرهنگی دشمنان انقلاب به طور مداوم گوشزد میشود، لزوم حمایت همه‌جانبه از فعالیت‌های فرهنگی، هنری و رسانه‌ای ضروری بوده و باتوجه به تاثیرات منفی اقتصادی و اجتماعی ناشی از این اقدام بر نخبگان کشور، دستور فرمایید معافیت‌های مالیاتی موضوع بند (ل) یادشده همچون گذشته برقرار بوده و از هرگونه اقدام در جهت حذف آن جلوگیری به عمل آید.»
در پی انتشار این نامه مخمدباقر نوبخت، معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان برنامه و بودجه با صدور دستوری فوری، مخالفت دولت و مسئولان دولتی را با حذف معافیت مالیاتی هنرمندان در لایحه بودجه ۹۹ اعلام کرد.
درمقابل برخی از کارشناسان و نمایندگان مجلس بر لزوم شفافیت فعالیت‌های اقتصادی همه اقشار و صنوف تاکید کرده و معتقدند می‌توان با تعریف پلکان مالیاتی علاوه بر حمایت از هنرمندان با درآمدهای پایین، عدالت مالیاتی را محقق ساخت و شفافیت اقتصادی را حداکثر ساخت.
در همین خصوص احسان قاضی‌زاده هاشمی نماینده مجلس گفت: «ما در حوزه فرهنگ برخی صنوف فرهنگی را داریم که از وضعیت مالی خوبی برخوردار نیستند اما در کنار همین‌ها صنوفی هم داریم که از لحاظ درآمدی در سطح بسیار بالایی قرار دارند و به همین دلیل نمی‌توان گفت که همه فعالان عرصه فرهنگی باید از پرداخت مالیات معاف شوند.»
در همین رابطه از قشری صحبت به میان می‌آید که در سال‌های اخیر به اسم سلبریتی‌ها شهرت یافته‌اند. افرادی که به واسطه صدا و سیما یا نهادهای حاکمیتی مشهور شده و پس از آن با رشد فزاینده درآمدهای خود مواجه می‌شوند. درآمدهایی که به واسطه حضور در فیلم‌های سینمایی، اجرای برنامه‌های تلویزیونی یا حتی تبلیغات از طریق رادیو، تلویزیون و اینستاگرام به دست می‌آید.
به طور مثال رامبد جوان به گفته خودش در برنامه تلویزیونی خندوانه به ازای هر قسمت ۳ میلیون تومان در فصل اول و ۵ میلیون تومان در فصل دوم دستمزد دریافت کرده است. فصل اول خندوانه در حدود ۱۴۴ قسمت بود که حسابی سرانگشتی نشان می‌دهد که دستمزد رامبد جوان برای این فصل حدود ۳۴۰ میلیون بوده است. از طرفی فصل دوم خندوانه نیز ۱۵۷ قسمت بوده است که مجموع دریافتی رامبد جوان به گفته خود او چیزی در حدود ۷۶۰ میلیون میشود.
همچنین با گسترش شبکه‌های اجتماعی و کسب درآمد میلیاردی برخی بلاگرها از اینستاگرام، نیاز به تعریف پایه مالیاتی جدیدی در این فضا حس میشود. طبق برخی آمارهای غیر رسمی، یک استوری اینستاگرامی با محتوای تبلیغاتی رقمی بین ۶۰۰ هزار تا ۴ میلیون تومان برای سفارش دهندگان آن آب می‌خورد. بنابراین ۲۰ تا ۱۲۰ میلیون تومان درآمد ماهانه دارندگان این صفحات، صرفا از طریق تبلیغات در استوری اینستاگرام خواهد بود.
حال این سوال مطرح میشود که زمانی که از حق‌الزحمه کارمندان، کارگران و معلمان پیش از پرداخت، مالیات کسر شده و سپس حقوق پرداخت میشود، با چه منطقی از افرادی با چنین درآمدهایی مالیات دریافت نمی‌شود؟ در حالی که در بسیاری از کشورها مالیات‌های دریافتی از این افراد ذیل قوانین مالیات بر مجموع درآمد و نیز مالیات بر شهرت تعریف شده و نظارت‌های سختگیرانه‌ای بر درآمد این افراد اعمال میشود.
به تازگی در جریان بررسی لایحه اصلاح قانون مالیات‌های مستقیم، کمیسیون اقتصادی دولت معافیت مالیاتی هنرمندان و فعالیت‌های فرهنگی و هنری را حذف و برای آن سقف تعیین کرده است.
بر این اساس، بند (ل) ماده ۱۳۹ قانون مالیات‌های مستقیم به شرح زیر اصلاح شد:
«درآمد مشمول مالیات ابرازی حاصل از فعالی تهای انتشاراتی و مطبوعاتی و قرآنی (دارای مجوز از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و دستگاه های ذیربط)، فرهنگی و هنری که به موجب مجوز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی انجام می شوند، در مورد اشخاص حقوقی معادل یک میلیارد و دویست و پنجاه ریال و در مورد اشخاص حقیقی دویست و پنجاه میلیون ریال در هر سال از پرداخت مالیات معاف است.»
با تصویب حذف معافیت مالی فعالیت‌های هنری در کمیسیون اقتصادی دولت، این تصمیم باید به تصویب هیئت وزیران هم برسد تا به عنوان لایحه دولت تقدیم مجلس شود. به همین دلیل به نظر می‌رسد باتوجه به مشکل کسری بودجه دولت و نیز تبعیض‌آمیز بودن این نوع معافیت‌ها، هیئت وزیران نیز باید با این تصمیم موافقت کرده و بنای این تبعیض ناروا را که سود آن به عده معدودی از سلبریتی‌های ثروتمند و ناشران بزرگ می‌رسد و ضرر آن متوجه عموم مردم است، برداشته شود./فارس
