بازار هیجانی بورس؛ امیدها و نگرانی‌های مردم

به گزارش بخش اقتصادی سایت خبرمهم،  حرکت بازار سرمایه در روزهای اخیر بر مدار نزولی بود و حتی روز سه شنبه که شاخص کل این بازار کمی صعودی شد، باز هم شاهد روند نزولی برخی سهم‌ها از جمله پالایشی بودیم. به گزارش «مردم‌سالاری‌ آنلاین» بازار سرمایه ایران روزهای خوبی را سپری نمی‌کند. دو هفته ای است که سهامداران بورس شاهد کاهش قیمت سهم‌های خویش هستند و امیدها و وعده‌ها نتوانسته روند نزولی بازار را متوقف کند. شاخص کل که بیستم مرداد بیش از ۲ میلیون واحد بود، روز چهارشنبه ۲۹ مرداد به یک میلیون و ۷۵۷ هزار واحد سقوط کرد.واقعا چه اتفاقی برای بورس افتاده است؟ این سوالی است که این روزها بسیار پرسیده می‌شود و سرمایه گذارانی که بسیاری از آنها به تازگی به این بازار پیوسته اند، می‌خواهند بدانند که این روند ادامه پیدا خواهد کرد یا اینکه روزهای سبز بورس دوباره فرا می‌رسد. «مردم‌سالاری آنلاین» در این گزارش سعی کرده به این پرسش‌ها پاسخ دهد:

۱- داستان از کجا آغاز شد؟

رشد بازار بورس طی ماه‌های اخیر رشد بی سابقه، حیرت انگیز و بسیار پرسودی بوده است. اگر شاخص بورس را ملاک قرار دهیم، بورس از ابتدای خرداد تا ۲۰ مرداد بیش از ۱۰۰ درصد رشد داشته است. در این مدت ارز، طلا و مسکن هم رشدی کم نظیر داشت اما رشد بورس بیشتر از آن بوده است. این رشد تاثیر بسیار در تصمیم گیری‌های اقتصادی مردم گذاشت. ورود بی سابقه سرمایه‌ها به بورس افزایش یافت. در بازار اجاره مسکن که پیش از این مالکان عموما به دریافت اجاره تمایل داشتند، دریافت رهن افزایش یافت که نشانه دریافت قرض الحسنه از مستاجران و سرمایه گذاری در بورس بود. طبیعتا پول‌های موجود در حساب‌های سرمایه گذاری بانک‌ها هم کاهش پیدا کرد و….در تمام مدتی که افزایش مشتری‌ها و تقاضا در بورس در جریان بود، هشدارهایی داده می‌شد که رشد عجیب بازار و فعالیت افرادی که سابقه حضور در بورس ندارند، می‌تواند بازاری احساسی را شکل دهد که با کوچکترین تغییری متلاطم شود. بالا رفتن توقع سرمایه گذاران از بورس، و تصور اینکه این بازار همواره چنین رشدی دارد، با تلاطم در بورس همخوانی ندارد و در این وضعیت، رفتارهای غیر حرفه ای شکل می‌گیرد و بازار یکباره مواجه با صف فروش سهام کسانی می‌شود که تحمل دیدن کاهش قیمت را ندارند و به این ترتیب بازار یکباره فرو می‌ریزد.در این روزها البته این چنین وضعی هنوز شکل نگرفته است اما به نظر می‌رسد چشمه‌هایی از این طوفان نمایان شده است. داستان وضعیت امروز بورس از روزهایی آغاز شد که هجوم سرمایه گذاران جدید و افزایش تقاضای خرید، بازار را غیرمنطقی کرد.

۲- جرقه سقوط شاخص چطور زده شد؟

در چنین بازار حساسی معلوم است که هر تصمیم مقاات دولتی و مسئولان بورس می‌تواند به شکل گیری سونامی تبدیل شود. اولین جرقع زمانی زده شد که دولت نتوانست تصمیم قاطعی درباره عرضه سهام پالایشگاهی خود به مردم بگیرد. طی ماه‌های اخیر و بعد از عرضه سهام بانکی دولت تحت نماد «دارا یکم» به مردم، سخن از عرضه دو صندوق دیگر به مردم شد و به نظر می‌رسید «دارا دوم» در مرداد ماه عرضه شود. اما علی رغم وعده‌های داده شده، اظهارات ضد و نقیضی در این خصوص شنیده شد که اگر آنها را نشان اختلاف در دولت بر سر این موضوع نگیریم، نشانه ای از بی برنامگی و ناتوانی دولت در تصمیم گیری در این خصوص است. از طرف دیگر وعده دولت مبنی بر «گشایش اقتصادی» که در واقع طرح فروش نفت به مردم بود، هم مزید بر علت شد. این طرح که هنوز تا اجرا فاصله زیادی دارد، با چنان تبلیغاتی همراه شد که گویی قرار است ظرف یک هفته اقتصاد ایران را دچار تحولی عظیم کند اما به قول یکی از رسانه‌ها ، این بار «کوه ، موش هم نزایید»! دولتی‌هایی که می‌گفتند برای هر کار اقتصادیف یک هفته صبر کنید، بعد از یک هفته سکوت پیشه کردند و اصلا به روی مبارک نیاوردند که چه حرفهایی زده بودند. این وضعیت نابسامان، روان مردم رنجیدیده از وضعیت اقتصادی سالهای اخیر را بیش از پیش  بهم ریخت. این شرایط تلنگری طبیعی به بورس زد اما همچنان که بیان شد این تلنگر تبدیل به بازی دومینو شد. ترس سرمایه گذاران تازه کار بازاری منفی را شکل داد که تلاش دولت نتوانست آن را نجات دهد.

۳- تصمیمات جدید مسئولان بورس چه تاثیری داشت؟

در چنین وضعی دو تکه کردن بازار، یعنی خرید و فروش سهام در دو زمان جداگانه برای سهام‌های مختلف بازار را بیش از پیش بهم ریخت. طبق این تصمیم، معاملات صنایع فلزات اساسی، شرکت‌های چند رشته ای صنعتی و صنعت فرآورده‌های نفتی، کک و سوخت هسته ای به همراه مشتقات مربوطه اعم از اختیار معامله و اختیار فروش تبعی و همچنین کلیه صندوق‌های قابل معامله(ETF)، اوراق بهادار با درآمد ثابت و نیز معاملات نمادهای آتی سبد سهام فقط بعد از ظهرها امکان پذیر است. به این ترتیب سردرگمی‌ها بیشتر شد. مثلا سهامداری که می‌خواهد یک سهم خود را فروخته و سهم دیگری را بخرد، این کار را باید در دو روز مختلف انجان دهد و این وضعیت ریسک خرید و فروش را افزایش می‌دهد. در بازاری که بیش از ۸۰ درصد بازیگرانش افراد تازه وارد هستند، شکل گیری این وضعیت مسلما تاثیرگذار است.همچنین بعضی تحلیلگران ابلاغیه جدید سازمان بورس مبنی بر کاهش سقف سرمایه‌گذاری صندوق‌های درآمد ثابت در سهام  از ۲۰ درصد به ۵ درصد را از عوامل کاهش قیمت‌ها در بازار بورس می‌دانند؛ که این موضوع اگرچه چندان علمی نیست اما در بازار سرمایه ایران که در یک سال اخیر کاملا غیرعلمی رفتار کرده، اصلا بعید نیست!

۴- بازار هفته آینده به چه سمتی می‌رود؟

این مهمترین سوالی است که در بازار بورس پرسیده می‌شود. واقعیت این است که کسی نمی‌تواند پاسخ دقیق و حتمی به این پرسش بدهد. اما می‌توان گفت که بازار روز چهارشنبه نشانه ای از بهبود نشان نمی‌داد. سقوط بیش از ۳ درصدی شاخص و قرمز بودن کل بازار، شکل گیری صف‌های فروش احساسی و در کل وحشتی که سرمایه گذاران جزء و غیرحرفه ای را فرا گرفته، نشانه ای است از اینکه اولین روز شهریور ماه همچنان بازار منفی خواهد بود. با این حال شاید تصمیم گیری‌های تازه دولت بتواند جانی تازه به بورس بدهد یا امیدهایی را در دل سهام داران زنده کند.

تداوم افت شاخص بورس

شاخص کل در بازار بورس روز چهارشنبه ۶۸ هزار و ۹۴ واحد افت داشت که در نهایت این شاخص به رقم یک میلیون و ۷۵۷ هزار واحد رسید.براساس معاملات روز گذشته بیش از چهار میلیارد و ۳۳۳ میلیون سهم، حق تقدم و اوراق بهادار به ارزش ۵۵ هزار و ۲۸۷ میلیارد ریال داد و ستد شد.همچنین شاخص کل (هم وزن) با ۹ هزار و ۶۵۶ واحد کاهش به ۴۸۱ هزار و ۸۰۰ واحد و شاخص قیمت (هم وزن) با ۶ هزار و ۳۳۵ واحد افت به ۳۱۶ هزار و ۱۱۱ واحد رسیدند.شاخص بازار اول ۵۲ هزار و ۵۶ واحد و شاخص بازار دوم ۱۲۸ هزار و ۴۴۹ واحد کاهش داشتند.علاوه بر این در بین تمامی نمادها، نماد سرمایه گذاری ملی ایران (ونیکی) با ۳۷۷ واحد، گروه بهمن (خبهمن) با ۲۹۳ واحد، توسعه معدنیو صنعتی صبانور (کنور) با ۱۵۹ واحد، صنعتی زر ماکارون (غزر) با ۱۳۰ واحد، تولید نیروی برق آبادان (آبادا) با ۱۰۰ واحد، بهساز کاشانه تهران (ثبهساز) با ۶۴ واحد، توسعه شهری توس گستر (وتوس) با ۴۵ واحد و گلتاش (شگل) با ۳۹ واحد بیشترین تاثیر مثبت را بر شاخص بورس داشتند.در مقابل نماد صنایع پتروشیمی خلیج فارس (فارس) با پنج هزار و ۶۷۳ واحد، سرمایه گذاری تامین اجتماعی (شستا) با پنج هزار و ۳۲۱ واحد، فولاد مبارکه اصفهان (فولاد) با پنج هزار و ۲۵ واحد، ملی صنایع مس ایران (فملی) با سه هزار و ۷۶۵ واحد، پالایش نفت اصفهان (شپنا) با دو هزار و ۷۱۱ واحد، پالایش نفت تهران (شتران) با دو هزار و ۳۳۹ واحد، مخابرات ایران (اخابر) با دو هزار و ۲۹۲ واحد، کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران (حکشتی) با دو هزار و ۷۹ واحد، ایران خودرو (خودرو) با یک هزار و ۹۳۴ واحد و سرمایه گذاری غدیر (وغدیر) با یک هزار و ۸۶۵ واحد تاثیر منفی بر شاخص داشتند.برپایه این گزارش، روز چهارشنبه نماد فولاد مبارکه اصفهان، ایران خودرو، پالایش نفت اصفهان، ملی صنایع مس ایران، بانک تجارت، سرمایه گذاری شاهد و بانک پارسیان در گروه نمادهای پربیننده قرار داشتند.گروه بانک‌ها هم در معاملات روز چهارشنبه صدرنشین برترین گروه‌های صنعت شد و در این گروه یک میلیارد و ۹۱۷ هزار برگه سهم به ارزش ۹ هزار و ۶۴۳ میلیارد ریال داد و ستد شد.شاخص فرابورس نیز بیش از ۶۵۲ واحد کاهش داشت و بر روی کانال ۱۸ هزار و ۷۷۷ واحد ثابت ماند.همچنین در این بازار ۶۹۳ میلیون و ۴۳۱ هزار برگه سهم به ارزش ۲۵ هزار و ۶۴۷ ریال داد و ستد شد.دیروزنمادهای تولید برق عسلویه مپنا (بمپنا)، بهمن دیزل (خدیزل)، فرآورده‌های غذایی وقند چهارمحال (قچار)، مدیریت انرژی تابان هور (وهور)، توسعه برق گیلان (بگیلان)، ریل سیر کوثر (حسیر) و گسترش سرمایه گذاری ایرانیان (وگستر) تاثیر مثبت بر شاخص این بازار را داشتند. همچنین نماد سنگ آهن گهرزمین (کگهر)، پتروشیمی مارون (مارون)، پلیمر آریا ساسول (آریا)، پتروشیمی تندگویان (شگویا)، سهامی ذوب آهن اصفهان (ذوب)، سرمایه گذاری صبا تامین (صبا)، بانک دی (دی)، بیمه پاسارگاد (بپاس)، شرکت آهن و فولاد ارفع (ارفع)، تولید نیروی برق دماوند (دماوند)، فرابورس ایران (فرابورس) و پتروشیمی زاگرس (زاگرس) تاثیر منفی بر شاخص این بازار همراه بودند./مردم سالاری